Ο Πληθυντικός αριθμός και οι κοινωνικές τάξεις

Αντέρωτας

Ξωτικό του Φωτός
Προσωπικό λέσχης
Σε πολλές γλώσσες υπαρχουν υπολείμματα της παλιοτερης φεουδαρχικης εποχης, δηλαδή του τρόπου οπου ένας λαϊκός απευθυνόταν σε κάποιον ευγενή. Σημερα αυτα τα υπολείμματα έχουν τη χρηση της ευγένειας.

Μιλάω φυσικά για τη χρήση του πληθυντικού ευγενείας που υπάρχει στα Ελληνικά (και τα Γαλλικα). Σε αλλες γλωσσες υπαρχει παρομοιος μηχανισμός: Ισπανικά και Ιταλικά έχουν 3ο θηλυκό πρόσωπο, και αναφέρονται στη Χάρη κάποιου (δηλ. εκεί που εμείς λέμε "πώς σας λένε;" ο Ιταλος λέει "πώς τη λένε (τη Χάρη σας);"). Σε άλλες γλωσσες ξέρω οτι υπαρχουν ειδικοι τιμητικοί τύποι, ακόμα και γραμματικοί: πχ. στα Γιαπωνέζικα, όταν μιλάμε σε κάποιο άγνωστο ή πρεσβύτερο χρησιμοποιούμε διαφορετική "διάλεκτο".

Τωρα έχει τύχει κάτι και με απασχόλησε το πότε πρέπει ή νιώθουμε να χρησιμοποιήσουμε τον πληθυντικό ευγενείας. Αφορμή υπήρξε ένα βίντεο των Ράδιο Αρβύλα, me την επίσκεψη ενός Υπουγού στο νοσοκομείο οπου νοσηλεύονταν οι μετανάστες εργάτες στις φραουλοπαραγωγές. Ο Υπουργός τους μίλησε, είπε τις υποσχέσεις του, και κατόπιν ο Κανάκης σχολίασε οτι όλα αυτά τα έλεγε στον ενικό!!!

Εμένα μου φάνηκε φυσικότατο ο Υπουργός να μιλάει στους νεώτερους, αμόρφωτους, φτωχότερους μετανάστες στον ενικό. Το σχόλιο όμως του Κανάκη με έκανε να το συνειδητοποιησω, και να σκεφτώ οτι αν οι νοσηλευόμενοι ήταν Ελληνες εργάτες, οδηγοί λεωφορείων, οικοδόμοι ή τί άλλο, θα τους μιλούσε στον πληθυντικό.

Δε νομίζω οτι υπερβάλω οταν λέω πως η χρήση ή μη του πληθυντικού ευγενείας στη συγκεκριμενη περιπτωση αποτελει δεικτης του πως νιωθουμε απεναντι στον αλλο.

Μου είναι δύσκολο να φανταστώ οτι θα έπρεπε να απευθύνομαι σε ένα ζητιάνο, σε ένα μετανάστη, σε ένα τσιγγάνο, ή σε άλλες κατηγορίες ανθρωπων στον πληθυντικό. Δεν είμαι ρατσιστής, δεν τους νιώθω κατώτερους, αλλά τους νιωθω εξω απο την κοινωνια οπου ζω. Αυτή είναι η γλώσσα μου, αφού δεν εχω δει ποτε κανεναν να τους μιλάει στον πληθυντικό (και αν το εβλεπα, θα μου φαινοταν πολυ περιεργο). Και παρότι συνειδητοποιώ και λέω τα παραπάνω, δεν έχω σκοπό να αλλάξω τη γλώσσα μου.
Πρόσφατα μίλησα σε καποιο ζητιάνο στον πληθυντικό, αλλα εκεινος ηταν οικογενειαρχης μεγαλης ηλικίας.

Στη γλωσσική μας συνείδηση λοιπον, καποιες κατηγοριες ανθρωπων ανηκουν σε κατώτερη κοινωνική τάξη; :ωιμέ:
 
Δεν ξέρω αν είναι έτσι όπως τα λέτε, το πιθανότερο είναι ναι. Πάντως, θέλω να αναφέρω εδώ την προσωπική μου αντίληψη για τον πληθυντικό. Δεν μου αρέσει καθόλου, τον θεωρώ τυπικό, θεωρώ ότι υψώνει τείχη απέναντι στους ανθρώπους και θα ήθελα να μην είμαι αναγκασμένη να τον χρησιμοποιώ. Φυσικά αυτό δε γίνεται, υπάρχουν συγκεκριμένα περιβάλλοντα, στα οποία αν δεν τον χρησιμοποιήσεις θα σε χαρακτηρίσουν το λιγότερο αγενή.

Όμως, επειδή ακριβώς νιώθω ότι ο πληθυντικός είναι τυπικός και φροντίζει να τηρεί τις αποστάσεις, ίσως απευθυνόμενοι σε κάποιον στον ενικό (στους "κατώτερους" κατά τον Αντέρωτα) ίσως να μην θέλουμε να του δείξουμε την ανωτερότητά μας, αλλά απλώς ότι τον νιώθουμε προσιτό και κοντά μας.

Να σημειώσω επίσης, ότι δεν συμπαθώ τον πληθυντικό για έναν ακόμα λόγο, επειδή τον θεωρώ υποκριτικό. Μπορεί ο άλλος να σου μιλάει με το σεις και με το σας και να μη σε σέβεται καθόλου. Γενικότερα, έχω πει πολλές φορές πόσο τυχεροί είναι οι Άγγλοι που δεν διαχωρίζουν β' ενικό από πληθυντικό.
 

Αντέρωτας

Ξωτικό του Φωτός
Προσωπικό λέσχης
Κι εγω εχω κακες σχεσεις με τον πληθυντικο oπως η Χρυσα. Τον θεωρω αρκετα ρετρο, με την εννοια οτι η εποχή μας είναι πιο ομογενοποιημένη, ενώ η νεανική ηλικία διαρκεί πιο πολύ σε σχέση με πριν 60 χρονια. Πρεπει να διαισθανθω αρκετη κοινωνικη αποσταση απο καποιον για να του μιλησω στον πληθυντικό.

Το θέμα είναι οτι στον 40-50άρη μανάβη της γειτονιάς του μιλαω στον πληθυντικό. Στον τσιγγάνο με τα καρπούζια στο ντάτσουν, θα του μιλήσω στον ενικό.

Ομως σκέφτομαι και κάτι άλλο σαν αυτο που ειπε η Χρυσα: Η κοινωνία απο την οποία έρχεται ο τσιγγάνος έχει τους ίδιους κώδικες με τη δική μας; Υπάρχει σε αυτήν ο πληθυντικός ευγενείας; Αυτός θα μου μιλούσε στον πληθυντικό;

Οπότε ο ενικός προς τον τσιγγάνο δεν έχει να κάνει (μόνο) με το αν είναι "κατώτερος" ή "εξώτερος" κοινωνικά, αλλά και με το οτι με τον πληθυντικό θα του μιλουσαμε σε μια διαφορετική απο τη δικια του γλώσσα, κάτι που θα εβαζε παραπανω φράγματα!

Αυτό δε σημαίνει οτι κάποιος ευγενικός κύριος που θα απευθυνθεί με πληθυντικό σε ένα τσιγγάνο θα κάνει άσχημα. Απλά εξηγώ πώς πιθανον λειτουργούμε οι υπόλοιποι.
 

Λορένα

Πολεμίστρια του Φωτός
Εχω προσεξει (τωρα που το λες) πως πληθυντικο χρησιμοποιω κυριως σε ατομα που θελω να κρατω μια αποσταση (δεν θελω πολλα-πολλα δηλ). Ειτε μου ειναι αγνωστα, και δεν θελω περισσοτερες επαφες ειτε απλα αντιπαθη ατομα. Και ο κυριος λογος που μου εγιναν αντιπαθη ειναι καπου στο παρελθον μου επεβαλαν να τα μιλω με σεβασμο (οι ιδιοι ή αλλοι)

Εχω παρατηρησει δε.. πως πολλες φορες, πως αυτα τα ατομα που αντιπαθω, οταν τα μιλω στον πληθυντικο δεν μπορω να κρυψω ταυτοχρονα και μια ελαφρα ειρωνια στο υφος μου και επισης φαινεται οτι ειναι προσποιητη η ευγενεια.

Δηλ οπως καταλαβαινω τωρα.. μια εκφραση που δηλωνει οτι ο αλλος ειναι.. ανωτερος ας πουμε, εγω την εκανα κοροιδια

Πληθυντικο επισης θα χρησιμοποιησω σε ΟΛΕΣ τις δημοσιες υπηρεσιες, συνοδεια με το πλατυτερο και γλυκυτατο χαμογελο μου, προκειμενου να γινει η δουλεια μου (και παντα γινεται, χωρις πολλες ταλαιπωριες.. και μαλιστα.. μου προσφερουν και εξτρα υπηρεσιες :ρ ) πχ 2-3 αντιγραφα για να εχω (ενω ζητησα ενα), να μου συμπληρωσουν καποιο εντυπο (που δεν ξερω πως) κτλ

Και εδω ψιλο προσποιητο το χαμογελο, που γινεται ειλικρινες, αφου θα εχει γινει η δουλεια μου ;)
 
Πολυ ενδιαφερον θεμα Αντερωτα.Εγω οταν καποιον δεν τον ξερω του μιλαω παντα στον πληθυντικο,εκτος κι αν ειναι στην ηλικια του Οδυσσεα.Με τους αλλοδαπους πολλες φορες μου βγαινει ενικος,προσπαθω ομως να βρω μια δευτερη ευκαιρια για να του απευθυνθω στον πληθυντικο.Θεωρω,μπορει ομως να το βλεπω και λαθος,οτι το δικαιουται.

Διαφωνω με την Χρυσηιδα που θεωρει τον πληθυντικο τυπικο.Συμφωνω ομως μαζι της στο οτι υπαρχουν ανθρωποι που σου μιλανε με το σεις και με το σας αλλα στην ουσια ειναι αγενεστατοι.Κι αυτοι ειναι οι χειροτεροι.

Οπως και να'χει νομιζω οτι ο πληθυντικος ειναι ενδεικτικο και οχι ουσιαστικο στοιχειο της ευγενειας,παντως οχι και μια απλη τυπικοτητα:)
 
Last edited:

Πεταλούδα

Θαλασσογέννητη Ελπίδα των Ηλιόμορφων Ονείρων
Προσωπικό λέσχης
Οπως και να'χει νομιζω οτι ο πληθυντικος ειναι ενδεικτικο και οχι ουσιαστικο στοιχειο της ευγενειας,παντως οχι και μια απλη τυπικοτητα:)
Συμφωνώ με την παραπάνω διατύπωση. Γενικά, δεν θυμάμαι να μιλάω διαφορετικά σε ανθρώπους με άλλη εθνικότητα. Συνήθως πληθυντικό χρησιμοποιώ σε ηλικιωμένους, και σε ανθρώπους κοντινούς στην ηλικία μου, τους μιλάω στον ενικό, αλλά με ένα ευγενικό τόνο, όταν μου είναι τελείως άγνωστοι.

Συμφωνώ επίσης ότι ο πληθυντικός, είναι ένα "δίχτυ ασφαλείας" στον εργασιακό χώρο και ότι επίσης τον χρησιμοποιώ στις δημόσιες υπηρεσίες.

Θυμήθηκα ένα περιστατικό από την προηγούμενη εργασία μου, στην οποία μίλαγα πολύ στο τηλέφωνο με δημόσιες υπηρεσίες, φυσικά στον πληθυντικό. Κάποια μέρα που ήμουν πολύ πιεσμένη και έπρεπε να κάνω πολλά πράγματα σε λίγη ώρα, μιλούσα στο τηλέφωνο με κάποια δημόσια υπηρεσία. Από την άλλη άκρη της γραμμής, άκουσα τον υπάλληλο να μου μιλάει λίγο χύμα (σε κάποιο νησί των Επτανήσων πρέπει να είχα πάρει) και στην στιγμή αρχίζω να του μιλάω και εγώ έτσι. Ήταν μια απόφαση που δεν την σκέφτηκα καθόλου, βγήκε ενστικτωδώς. Η δουλειά μου έγινε και με το παραπάνω. Βέβαια, όταν έκλεισα το τηλέφωνο, δεν το πίστευα ότι του μίλησα λες και ήμασταν φιλαράκια από το στρατό.. που λέει και η έκφραση. :)))) Αλλά, αφού αυτός ήταν ο τρόπος του, εκείνος σίγουρα δεν σκέφτηκε καθόλου, ότι ήμουν αγενής απέναντί του. :χαχα: Και εννοείται ότι εμένα δεν με πείραξε η έλλειψη πληθυντικού αφού έγινε η δουλειά μου, αλλά διασκέδασα κιόλας αυτόν τον εναλλακτικό τρόπο εξυπηρέτησης.
 
Last edited:
Νομίζω πως τον χρησιμοποιώ από συνήθεια, γιατί έτσι έμαθα από μικρή. Δεν έχει να κάνει με το πόσο σέβομαι κάποιον. Σε αγνώστους και ειδικά μεγαλύτερους δε μου βγαίνει να μιλήσω στον ενικό.
Κι ενώ δεν τον έχω ως ενδεικτικό σεβασμού μου έχει τύχει να απαιτήσω από υπάλληλο δημόσιας υπηρεσίας να μου μιλάει στον πληθυντικό όπως της μιλούσα κι εγώ. Εκεί βέβαια ο λόγος ήταν πως μου μιλούσε αγενέστατα και με υφάκι οπότε στην ουσία της έλεγα να μαζευτεί γιατί θα πλακωνόμασταν στο τέλος.

Με άτομα που χρησιμοποιώ πληθυντικό αλλά δεν έχουμε εντελώς τυπικές σχέσεις (πχ με φίλη της μαμάς μου ας πούμε) μου προκύπτει το λάθος να λέω κυρία Μαρία αντί για κυρία Παπαδοπούλου. Ενώ το κύριος/κύρια πάει με το επώνυμο. Θα μπορούσα να λέω "γειά σας Μαρία" αλλά ξέρω πως θα φανει περίεργο σε αυτόν που απευθύνομαι.


Ένας καθηγητής στο γυμνάσιο ήταν αντίθετος με τον πληθυντικό και μας προέτρεπε να μιλάμε στον ενικό γιατί -έλεγε- οι Έλληνες μιλούσαν στον ενικό από την αρχαιότητα και τον πληθυντικό ψευτοευγενειας τον πήραμε από τους Γάλλους που έχουν πολλούς κανόνες ψευτοευγενειας και είναι γελοίος. (βέβαια γενικά δεν συμπαθούσε τους Γάλλους άγνωστο γιατί!)

Πάντως όταν άρχισαν να μου μιλάνε στον πληθυντικό κατάλαβα πως μεγάλωσα και δεν μου άρεσε!
(να μην αναφέρω το σοκ που έπαθα την πρώτη φορά που παιδί με αποκάλεσε "κυρία" :χαχαχα: )
 
Δεν είναι λάθος να χρησιμοποιείται το κυρία μόνο με το βαφτιστικό κάποιου (αντί για το επώνυμο). «Κυρία Μαρία», «Κύριε Χρήστο», κ.λπ. είναι απολύτως ομαλά, και βρίσκονται κάπου ανάμεσα στο οικείο «Μαρία/Χρήστο» και στο επίσημο, αποστασιοποιημένο «Κυρία Παπίδου /Κύριε Παπίδη». Ούτε είναι αποκλειστικότητα των Ελληνικών αυτό το ενδιάμεσο στάδιο. Νομίζω ότι στις περισσότερες γλώσσες της Ευρώπης υπάρχει το ακριβές αντίστοιχο. Μάλιστα τα Αγγλικά είναι από τις λίγες γλώσσες που δεν το έχουν (π.χ. δεν υπάρχει "Mr. George").
 
Αλήθεια; Μία φιλόλογος στο λύκειο μας είχε πει ότι είναι λάθος αυτο και τόσα χρόνια έτσι νόμιζα.
 
Δεν είναι γενικά λάθος, αλλά μόνο σε λανθασμένες συνθήκες. Αν δηλαδή κάποιον, που το πρέπον θα ήταν να τον αποκαλούσες «κύριο Πουλόπουλο», ξαφνικά τον αποκαλέσεις «κύριο Γιώργο», τότε ναι, είναι λάθος - με την έννοια της λάθος επιλογής στη συγκεκριμένη κατάσταση. Αλλά την γειτόνισσα που τη σέβεσαι μεν (λόγω ηλικιακής διαφοράς, ας πούμε) αλλά έχεις μαζί της και κάποια οικειότητα, νομίζω ότι είναι μια χαρά να την πεις «κυρία Θεανώ».
 

Αντέρωτας

Ξωτικό του Φωτός
Προσωπικό λέσχης
Με άτομα που χρησιμοποιώ πληθυντικό αλλά δεν έχουμε εντελώς τυπικές σχέσεις (πχ με φίλη της μαμάς μου ας πούμε) μου προκύπτει το λάθος να λέω κυρία Μαρία αντί για κυρία Παπαδοπούλου. Ενώ το κύριος/κύρια πάει με το επώνυμο. Θα μπορούσα να λέω "γειά σας Μαρία" αλλά ξέρω πως θα φανει περίεργο σε αυτόν που απευθύνομαι.
Δεν ειναι καθολου λαθος και καθολου περιεργο. Ειναι συνηθεστατο. Εγω τις γειτονισσες απο μικρος τις ηξερα "Κυρα-Νικολέττα" και πάει λέγοντας. Ισως ειναι αργα τωρα, αλλα εμπιστεύσου το ένστικτό σου
(βέβαια γενικά δεν συμπαθούσε τους Γάλλους άγνωστο γιατί!)
Θα ηταν οπαδος του Αλ Μπαντι :)))))
(www.bundyology.com/french.html)

Πάντως όταν άρχισαν να μου μιλάνε στον πληθυντικό κατάλαβα πως μεγάλωσα και δεν μου άρεσε!
(να μην αναφέρω το σοκ που έπαθα την πρώτη φορά που παιδί με αποκάλεσε "κυρία" :χαχαχα: )
Εμενα ενα πολυ μικρο παιδακι με ειχε πει κυριο απο το Λύκειο :))))))
 

Ίζι

Κυρά των Σκιών
Παιδιά πολύ ωραίο θέμα :)
Θυμήθηκα το αφεντικό μου, που χρησιμοποιεί το "κύριος" ακόμα και για τον εαυτό του. Λέει π.χ. στο τηλέφωνο "Γεια σας, ο κύριος Ταδόπουλος είμαι", αντί να πει "Γεια σας, είμαι ο Τάδε Ταδόπουλος". Μου φαίνεται πολύ παράξενο.

Θυμήθηκα, επίσης, τη 17χρονη κόρη της γειτόνισσάς μου, η οποία μου μιλάει στον πληθυντικό (κάτι που με στενοχωρεί λίγο). Αν και της είπα μια-δυο φορές να μου μιλάει στον ενικό εκείνη δεν το έκανε, και μια που κατάλαβα ότι απλά δεν της βγαίνει, την αφήνω να μου μιλάει με το σεις και με το σας.

Ο πατέρας μου μιλάει στον πληθυντικό σε όλους, νεότερους, πολύ νεότερους, αλλοδαπούς, υπαλλήλους κ.λπ. Το θεωρεί δείγμα σεβασμού. Επίσης, χρησιμοποιεί συνειδητά τον πληθυντικό για να δημιουργεί απόσταση, όταν θεωρεί κάποιον αγενή. Η εμφάνισή του κάνει πολλούς να του μιλούν στον ενικό (μακριά μαλλιά, μούσια, χύμα ντύσιμο), όμως εκείνος αντιδρά αμέσως με κάτι παγωμένες απαντήσεις όπως "Κύριε σας παρακαλώ πολύ να μου απευθύνεστε στον πληθυντικό". :ρ

P.S μου αρέσει που δεν υπάρχει πληθυντικός στο ίντερνετ.
 
Last edited:

Αντέρωτας

Ξωτικό του Φωτός
Προσωπικό λέσχης
Ιζι, μου θυμησες σε πρωινάδικα και τηλεπαιχνίδια οπου επαιρναν κατι ηλικιωμένες κυριουλες τηλέφωνο, ρωτουσε η παρουσιάστρια "Ποιο ειναι το ονομα σας;" εκεινες απαντουσαν "Κυρία Αφροξυλάνθη".

Αυτο το κοροιδευαμε με την οικογενεια μου, λες και το "κυρία" είναι τίτλος ευγενείας που τον απέκτησαν επειδη παντρέυτηκαν, κοτσάρεται αναπόσπαστος με το όνομα τους και μας το τρίβουν στη μούρη. Σίγουρα αυτή η αντίληψη θα υπήρχε την εποχή την οποία "αντιπροσωπεύουν"
 
Ο πατέρας μου μιλάει στον πληθυντικό σε όλους, νεότερους, πολύ νεότερους, αλλοδαπούς, υπαλλήλους κ.λπ. Το θεωρεί δείγμα σεβασμού.
Κι εγώ, ακριβώς έτσι. Ειδικά σε ανθρώπους που με εξυπηρετούν σε υπηρεσίες, πωλητές, σερβιτόρους κ.λπ. Και δεν νομίζω ότι ο πληθυντικός προκαλεί ψυχρότητα από μόνος του, όπως είπαν παραπάνω κάποιοι φίλοι, παρά μόνο αν συνοδεύεται από ύφος "αφ' υψηλού". Προτιμώ χίλιες φορές έναν χαμογελαστό πληθυντικό από έναν αδιάφορο ή αγενή ενικό. Άλλωστε, ο πληθυντικός γίνεται εύκολα ενικός, αν το επιτρέψουν οι άνθρωποι και οι συνθήκες.

Το "είμαι ο Κύριος Τάδε" μου τη δίνει, αλλά το συγχωρώ, γιατί σε πολλές περιπτώσεις οι άνθρωποι δεν ξέρουν ότι δεν προσφωνείς ο ίδιος στον εαυτό σου. Μπορεί να μην το κάνουν από αλαζονεία, αλλά από κεκτημένη ταχύτητα, επειδή απευθύνονται έτσι στους άλλους.
 
Μακάρι να μην χρησιμοποιούσαμε τον πληθυντικό ευγενείας. Είναι κωμικό να βλέπω 20χρονους φοιτητές να μιλάνε στον πληθυντικό έναν 35χρονο μεταπτυχιακό που μας έκανε μάθημα στην σχολή. Σε μεγαλύτερους ανθρώπους όμως δεν ξέρω τι γίνεται, γιατί σαφώς θα τους αποκαλέσεις κύριο. Οπότε τι θα πεις; "Να σε ρωτήσω κάτι κύριε Γιώργο;"
Δεν μου πολυ κάθεται καλά.
 

Φαροφύλακας

Απαρέμφατος Δροσουλίτης του πιο Μόρμυρου Φθόγγου
Προσωπικό λέσχης
Εγώ πάλι διαπιστώνω πως ο πληθυντικός ευγένειας με βολεύει αρκετά στην καθημερινή μου επικοινωνία.
 
Προσωπικά, μιλάω άσχημα, παίρνω τα Ευαγγέλια απ΄ την αρχή. Όμως, το να έρθει άγνωστος ή ο κάθε ένας, που δεν λέει ούτε καλημέρα και αρχίσει άνετο ενικό, τότε έχω τεράστιο θέμα.
Πιστεύω πως και ο πληθυντικός έχει χρώμα, καταλαβαίνεις την ηθική αστειότητα απ' την ευγένεια χαρακτήρα.
 

Αντέρωτας

Ξωτικό του Φωτός
Προσωπικό λέσχης
Εγώ πάλι διαπιστώνω πως ο πληθυντικός ευγένειας με βολεύει αρκετά στην καθημερινή μου επικοινωνία.
Εννοεις οτι ο πληθυντικος σου επιτρεπει να πεις πραγματα που δεν θα μπορουσες με τον ενικο;
 
Top