Τι ειναι τα false cognates

Αντέρωτας

Ξωτικό του Φωτός
Προσωπικό λέσχης
False cognate ειναι γλωσσολογικος ορος στα αγγλικα, για τον οποιο αγνοω τον αντιστοιχο ελληνικο, αν υπαρχει. Θα το μετεφραζα ως "φαινομενικα συγγενη". Αναφερεται σε λεξεις μεταξυ γλωσσων, που συμπτωματικά μοιαζουν σε μορφη και νοημα, αλλα δεν εχουν καποια ετυμολογικη ή ιστορικη συγγένεια. Προκειται δηλαδη για ενα παιχνιδι της τυχης :)

Ας κανω ομως μια εισαγωγη στο τι αναφερεται η λεξη cognate. Προκειται για παρομοιες λεξεις μεταξυ γλωσσων, οχι επειδη δανειστηκε η μια απο την αλλη, αλλα επειδη προερχονται απο μια κοινη ριζα και αρα εχουν μια ετυμολογικη συγγενεια. Τετοιες λοιπον αποτελουν το Αγγλ. water και το Γερμ. Wasser. Οι Αγγλοι δεν δανειστηκαν απο τους Γερμανους, ουτε το αντιστροφο, αλλα οι γλωσσεις ειναι συγγενεις. (Οσον αφορα τις συγκεκριμενες λεξεις, κι αυτες ειναι μακρυνοι συγγενεις του Ελλ. ύδωρ και του Ρωσσ. voda).

Δεν ειναι ομως παντα ετσι, γιατι καποιες ομοιοτητες θα μπορουσαν να ειναι συμπτωματικες.

Συγγενικες (ομορριζες) λεξεις υπαρχουν και στην ιδια γλωσσα (πχ. νόμος και Νέμεσις, απο το ρημα νέμω) οπως μπορουν να υπαρχουν και false cognates. Ετσι κοιταζοντας τις λεξεις isle και island, που σημαινουν το ιδιο, μπορει καποιος να υποθεσει οτι ειναι ομορριζες: ισως το island ετυμολογειται ως isle+land :χμ: ή αντιστροφως, το island να ειναι ο παλαιοτερος τυπος με το isle να ειναι συντμηση του :χμ:. Στην πραγματικοτητα ομως οι λεξεις island (απο το Αγγλ. ealand) και isle (απο το Λατ. insula) δεν ειναι ομορριζες :)

Οσον αφορα false cognates μεταξυ γλωσσων: Τετοια ειναι η περιπτωση του Αγγλ. much και του Ισπ. mucho. Μπορει οι δυο γλωσσες να εχουν καποια μακρινη συγγενεια (ανηκουν στην Ινδοευρωπαικη οικογενεια) οποτε θα μπορουσαμε να μιλαμε για cognate. Και ισως να ειχαν καποια επαφη στο παρελθον, και να δανειστηκε τη λεξη η μια απο την αλλη, οποτε θα μιλουσαμε για δανειο. Δεν ισχυει ομως κατι τετοιο :))))

*Στην περιπτωση των Ισπανικων η λεξη mucho προηλθε απο το αρχαιοτερο λατινικο multus, και αρα cognate του Ιταλικου multo.
*Στην περιπτωση των Αγγλικων η λεξη much προηλθε απο την αρχαιοτερη αγγλοσαξονικη λεξη mycel.


Ξεκινωντας απο διαφορετικες ριζες η καθε μια, με την παροδο των αιωναν, η καθε γλωσσα ακολουθησε τις δικες της κανονικες φωνολογικες αλλαγες και απλοποιησεις, καταληγοντας σε παρομοια προφορα, καθαρα απο συμπτωση. :τρέλα:

Ενα πιο ακραιο σεναριο: Φανταστειτε οτι ανακαλυπτουμε μια πρωτογονη φυλη αβοριγινων στην πχ Αυτραλια, οι οποιοι, χωρις να εχουν καμια επαφη με Αγγλικα, στη γλωσσα τους αποκαλουν το σκυλο με μια λεξη που ακουγεται με πχ. dog. Οσο τραβηγμενο κι αν ακουγεται, αυτη ειναι ακριβως η περιπτωση με μια φυλη. :) Βεβαιως σε εκεινη τη γλωσσα, η λεξη που ακουγεται σαν dog δεν προερχεται απο το αγγλοσαξονικο dogca, αλλα απο ενα αρχαιοτερο πολυνησιακο τυπο που μαλλον θα ηταν gudaga.

False cognates μεταξυ τελειως ασχετων γλωσσων μπορω να απαριθμησω τα εξης:
  • Το αραβικο αρθρο al-/el- και το Ισπανικο el.
  • Η τουρκικη καταληξη 1ου προσωπου -m, ομοιο με τη λατινογενη καταληξη -m και το μου.
  • Το τουρκικο χρωμα για το μπλε, mavi, με το mauve/μωβ.
  • Το λατινικό habeo και το αγγλικό have.
Και οσον αφορα τα ελληνικά:
  • Θεός, και το λατινικό deus (αντιθετως, το deus σχετιζεται με το Ζευς)
  • Λίαν, και το φινλανδικο liian που σημαινει "υπερβολικά"
  • Κεφαλή, και ινδονησιακό kepala
  • Εγώ, και φιλιππινεζικο ako
 
Top