Ελληνική και ξένη λογοτεχνία. Αντέχουμε τη σύγκριση;

[Χρυσηίδα]

Διάβασα κάποτε ένα άρθρο του Βαγγέλη Ηλιοπούλου (συγγραφέα παιδικών βιβλίων, μεταξύ άλλων και του Τριγωνοψαρούλη που έκανε μεγάλη επιτυχία) να λέει ότι είναι η μικρή γεωγραφική μας έκταση και η μικρή εμβέλεια της γλώσσας μας που δε βοηθούν να γίνει ένα ελληνικό βιβλίο παγκοσμίως γνωστό και να "σαρώσει". Ισχυριζόταν, δηλαδή, ότι δεν είναι ότι δεν έχουμε άξιους συγγραφείς αλλά ότι φταίνε οι περιορισμοί που μας επιβάλλουν η χώρα μας και η γλώσσα μας.

Υπάρχει, βέβαια, και η άλλη άποψη που λέει ότι η ελληνική λογοτεχνία έχει πάντα παρακολουθητικό χαρακτήρα, με την έννοια ότι ποτέ τίποτα το καινούριο δεν ξεκίνησε από εδώ, αλλά ότι σαν φτωχοί συγγενείς μιμούμαστε και ακολουθούμε τις τάσεις της Δύσης (από άρθρο του Γιώργου Ξενάριου στο περιοδικό Διαβάζω ).

Η δική μου άποψη μάλλον είναι περισσότερο σύμφωνη με του Ξενάριου, αλλά σίγουρα υπάρχουν ακόμα πολλά να πούμε. Ξεκινώντας, ίσως, με το αν διαβάζουμε περισσότερη ελληνική ή ξένη λογοτεχνία.

 

[Αντέρωτας]

Υπαρχει και η τριτη αποψη οτι σκοτεινα κεντρα εμποδιζουν την ενεδειξη του ελληνισμου

Κι εγω βρισκω πιο λογικη την αποψη του κυριου Γιώργου που δεν τον ξερω (εξ ου και το "κυριου"). Αυτο δεν ισχυει μονο στη λογοτεχνια αλλα σχεδον σε ολα.

Απο την άλλη, και κάτι καινούργιο και επαναστατικό να έχουμε, θα αντιμετωπίσουμε τις δυσκολίες που εκφράζει ο κυριος Βαγγέλης

 

[Ιωάννα]

Εγώ καλή μου Χρυσηίδα πιστεύω πως δεν φταίει η ελλάδα σαν χώρα που περιορίζεται στην λογοτεχνία. Οι άλλες χώρες και κυρίως η Αμερική θέλουν οι συγγραφείς να είναι εμπορικοί και με αυτό τον τρόπο γίνονται παγκοσμίως γνωστοί γράφοντας κοινές ''πατάτες'' και έχουν που τις κάνουν και ταινίες μετά. Το θέμα είναι ότι έχει χαθεί η αξία του βιβλίου. Λίγοι άνθρωποι διαβάζουν και ασχολούνται με την πνευματική καλλιέργεια... ακόμα και στα σχολεία που υποτίθεται πως ειναι το κέντρο του διαβάσματος και του βιβλίου τα παιδιά το μισούν το διάβασμα πλεον!τι να πεις... c'est la vie που λένε και οι Γάλλοι!

 

[Πολυξενη]

Αναρωτιέμαι (και παλι ) αν υπάρχουν έργα στην λογοτεχνιά μας, που να μπορούν να σταθούν δίπλα στα μεγάλα κλασσικά (και ξένα βεβαιως, βεβαιως).

Ασχετως αν δεν ειναι παγκοσμιως γνωστά λογω ολων αυτών που αναφέρατε (και συμφωνω και εγω) μπορουμε να ξεχωρισουμε έστω ένα τέτοιο έργο;

(μου 'ρχονται πρόχειρα στο μυαλο, κάποια που έγιναν και ταινιες, όπως το : τριτο στεφανι, ματωμενα χωματα κτλ, δεν ξερω αν μπορειτε να βρείτε κάτι πιο .. "δυνατο"!

 

[Οκτάνα]

Δεν ξέρω αν μπορούν να "σταθούν" δίπλα στους ξένους συναδέλφους τους, πρόχειρα όμως μου έρχεται το έργο κάποιων πεζογράφων (απο διαφορετικές περιόδους) όπως του Ν. Καζαντζάκη, του Β. Βασιλικού, του Η. Βενέζη, και του Γ. Βιζυηνού. Όλα αυτά με ερωτηματικό, ωστόσο.

Στην ποίηση έχω την εντύπωση πως τα πράγματα είναι ποιό απλά. Υπάρχουν πραγματικά εξαιρετικοί ποιητές, που χωρίς δισταγμό θα τους αναγνώριζα ως ισάξιους ή και καλύτερους απο ξένους, σύμφωνα πάντα με τη δική μου αισθητική.

 

[Χρυσηίδα]

Καζαντζάκη και Σεφέρη ψηφίζω εγώ. Όχι από άποψη εμπορικότητας που αναφέρει η Ιωάννα, αλλά από άποψη αξίας και διαχρονικότητας του έργου τους.

 

[Φαροφύλακας]

Πιστεύω πως η Ελλάδα στέκεται πολύ καλά στον χώρο τής λογοτεχνίας. Μάλιστα έχει και την πιστοποίηση των δύο Νόμπελ (πολλά έθνη δεν έχουν κανένα π.χ. οι Ολλανδοί).

Όταν όμως ένας μεγάλος σκηνοθέτης σαν τον Σκορτσέζε, για παράδειγμα, γυρίζει ταινία βασισμένη στον Τελευταίο Πειρασμό τού Καζαντζάκη, αυτό δείχνει πως υπάρχει ελληνική λογοτεχνία που όχι απλά φτάνει έξω από τα ελληνικά σύνορα αλλά έχει την δύναμη να σημαδέψει μεγάλους καλλιτέχνες και να εμπνεύσει για περισσότερα.

Υπάρχει καλή ελληνική λογοτεχνία που αντέχει κάθε σύγκριση. Απλά θα πρέπει να συνεχίσουμε με καλή παραγωγή.

Παρεμπιπτόντως στο εξωτερικό πιο ξακουστοί είναι ο Καζαντζάκης κι ο Καβάφης.

 

[Αμοντιλιάδο]

Ρε παιδιά,πλάκα μου κάνετε;;Ο Καζαντζάκης τι έχει να ζηλέψει από όλους τους μεγάλους ξένους κλασικούς;;!Όσοι τον ξέρουν έξω τον συγκρίνουν με τον Τολστόι και μάλιστα είχα διαβάσει ένα άρθρο που έλεγε ότι αν λεγόταν Καζαντάκωφ ή Καζαντζόφσκι θα μίλαγε όλος ο κόσμος για αυτόν!Μην πω και για το Νόμπελ που έχασε δυο φορές από τον ανηλεή πόλεμο της συντηρητικής Ελλάδας,που πρότεινε έναν άγνωστο Βουγιουκλάκη(!!!) συνεχώς, ενώ οι Νορβηγοί του προσέφεραν υπηκοότητα για να τον προτείνουν!!!!!Ο δε Καμί είχε πει πως άξιζε το Νόμπελ ο Καζαντζάκης 100 φορές περισσότερο από αυτόν!!!

Ο Καβάφης πάλι,τι να πω...δεν υπάρχει άλλος ποιητής στον κόσμο σαν κι αυτόν.Δεν τους έχω διαβάσει και όλους, αλλά είναι παγκόσμιου βεληνεκούς και από τους κορυφαίους ποιητές των 2 τελευταίων αιώνων στον κόσμο. Τώρα, από εκεί εκεί και πέρα και άλλοι πολλοί, παλιότεροι ειδικά, αξίζουν. Αλλά μην ξεχνάμε πόσο λίγοι είμαστε, η αναλογία προς τον πληθυσμό είναι κάτι παραπάνω από ικανοποιητική σε πολλούς πολιτιστικούς τομείς!

 

[Βραδύτητα]

κοίτα τι παθαίνει τώρα κανείς.. Ο συντοπίτης λοιπόν, ο Καζαντζάκης είναι εξαιρετικός στο να διηγείται, γλαφυρός και άμεσος, δε σε αφήνει να τον αφήσεις, αλλά στα περισσότερα βιβλία του δε με πήγε και πολύ μακριά από το Νίτσε. Και Καζαντζάκη έχω διαβάσει τ' άπαντα, από Ηράκλειο ούσα γαρ.. ίσως κανείς προφήτης στον τόπο του.. παίζει κι αυτό!

 

[Φαροφύλακας]

φίλη Βραδύτητα,
η φιλοσοφία του Καζαντζάκη είναι για μένα πολύ πιο ευχάριστα δοσμένη από αυτήν τού Νίτσε. Τα αμιγώς φιλοσοφικά έργα όπως είναι π.χ. το "Τάδε Έφη Ζαρατούστρα" μου φαίνονται δυσανάγνωστα, ανιαρά. Προτιμώ η φιλοσοφία να προκύπτει μέσα από μια μυθιστορηματική πλοκή και την ηθοπλασία των χαρακτήρων. Ακόμα κι η "Ασκητική" φροντίζει να διευκολύνει τον αναγνώστη βάζοντας άφθονη ουσία σε ένα μικρό μήκος.

 

[Βραδύτητα]

φίλη Βραδύτητα,
η φιλοσοφία του Καζαντζάκη είναι για μένα πολύ πιο ευχάριστα δοσμένη από αυτήν τού Νίτσε. Τα αμιγώς φιλοσοφικά έργα όπως είναι π.χ. το "Τάδε Έφη Ζαρατούστρα" μου φαίνονται δυσανάγνωστα, ανιαρά. Προτιμώ η φιλοσοφία να προκύπτει μέσα από μια μυθιστορηματική πλοκή και την ηθοπλασία των χαρακτήρων. Ακόμα κι η "Ασκητική" φροντίζει να διευκολύνει τον αναγνώστη βάζοντας άφθονη ουσία σε ένα μικρό μήκος.

Αγαπητέ Φαροφύλακα, το "Τάδε Έφη Ζαρατούστρα" δεν είναι μόνο δυσανάγνωστο, είναι και εκνευριστικό όταν είσαι γυναίκα, σαν τη μύγα του αλόγου (ανιαρό δε θα το λεγα). Εγώ δυσκολεύτηκα να το διαβάσω αλλά για το Νίτσε τι να πω; αυτός τα είπε πρώτος που λένε!
Όσον αφορά στον Καζαντάκη, δε θα πω τώρα εγώ αν έχει οξύ νου, είναι προφανές και νομίζω στην Ασκητική και την Αναφορά στο Γκρέκο βρίσκουμε συμπυκνωμένες τις φιλοσοφικές του ανησυχίες. Η μυθιστορηματική πλοκή και η ηθοπλασία των χαρακτήρων του (και είναι μάστορας) μας βοηθούν, ασφαλώς, να ρθουμε κοντά σε τέτοιες έννοιες και ανησυχίες, γιατί δεν είναι δυνατόν πάντα να έχει τη διάθεση κανείς να ζορίζεται, όχι ότι βλάπτει εννίοτε..

και γιατί δεν φαίνονται οι χαμογελαστές φατσούλες που βάζω;; ε;;

χαμογελάω τουλάχιστον εγώ, κάποιος πρέπει και ας μη φαίνεται..

 

[Αντέρωτας]

βραδυτητα, για να βαλεις εικονες στην αναρτηση σου, πρεπει να ειναι ανεβασμενες στο διαδικτυο

 

[Χρυσηίδα]

Ανακάλυψα ένα άρθρο που ρίχνει λίγο περισσότερο φως στο θέμα και δείχνει τη θέση της νεοελληνικής λογοτεχνίας διεθνώς :

Η εικόνα της σύγχρονης Ελλάδας, όπως την έχουν γνωρίσει οι ξένοι αναγνώστες μέσα από τους μεγάλους και περισσότερο μεταφρασμένους ποιητές, Καβάφη, Σεφέρη, Ελύτη, Ρίτσο και τα μυθιστορήματα του Καζαντζάκη, φαίνεται ότι αλλάζει, αν κρίνει κανείς από τα έργα των νεοελλήνων συγγραφέων που μεταφράστηκαν συχνά την τελευταία δεκαετία, όπως Βασίλης Βασιλικός, Ρέα Γαλανάκη, Απόστολος Δοξιάδης, Μένης Κουμανταρέας, Παύλος Μάτεσις, Ανδρέας Στάικος, Θανάσης Βαλτινός, Ζυράννα Ζατέλη, Δημοσθένης Κούρτοβικ, Πέτρος Μάρκαρης, Κώστας Μουρσελάς, Διδώ Σωτηρίου, Ευγενία Φακίνου.

Μέσω των μεταφράσεων, λέει ο Ζακ Μπουσάρ, «οι ξένοι αναγνώστες φαντάζονται μια Ελλάδα εν μέρει στραμμένη προς το ελληνιστικό και βυζαντινό παρελθόν με τον Καβάφη, προς μια γραφική Κρήτη με τον Καζαντζάκη και προς την προπολεμική νεωτερικότητα με τους δύο νομπελίστες Σεφέρη και Ελύτη, ενώ αποκτούν μια γεύση από τη στρατευμένη λογοτεχνία με τον μαρξιστή Ρίτσο».

Αλλά, συνεχίζει ο ίδιος, παρόλο που «η κλασική αυτή εικόνα της νεοελληνικής λογοτεχνίας δεσπόζει ακόμα και αποδείχτηκε ωφέλιμη ως τώρα, τόσο η επαρχία, όσο και η μεγαλούπολη, συνθέτουν μια εικονοκλαστική τοιχογραφία που ξαφνιάζει και θέλγει τον ξένο αναγνώστη αφού είχε συνηθίσει σε τουριστικές αφίσες με τα λιτά νησιά και τις κλασικές εικόνες. Η επαρχία του Μάτεσι, του Βαλτινού ή της Ζατέλη δεν αναπαριστάνει βέβαια τη γαλήνη της Αρκαδίας, ενώ η Αθήνα, που ανακαλύπτει ο ξένος αναγνώστης στον Κουμανταρέα ή τον Μουρσελά, παρουσιάζει μια περίπλοκη υφή της πρωτεύουσας στη μοναδικότητά της». Από τους σύγχρονους ποιητές , οι ξένοι αναγνώστες βρίσκουν, σε τουλάχιστον πέντε γλώσσες, ποίηση των Μανόλη Αναγνωστάκη, Νάσου Βαγενά, Κικής Δημουλά, Αντώνη Φωστιέρη.

Από τα 1400 μεταφρασμένα έργα ελληνικής λογοτεχνίας που κυκλοφόρησαν την τελευταία δεκαετία στο εξωτερικό, σε 40 γλώσσες ευρωπαϊκές και άλλων ηπείρων, σχεδόν απουσιάζει το θέατρο, εκτός από λίγες μεταφράσεις του Ιάκωβου Καμπανέλη και του Παύλου Μάτεσι. Εξίσου απούσες είναι οι μεταφράσεις διηγημάτων, ενώ λείπει η κρητική λογοτεχνία και τα δοκίμια του διαφωτισμού. Ακόμα, ελάχιστα έχουν μεταφραστεί, σε μια ή δυο γλώσσες, οι Διονύσιος Σολωμός, Ανδρέας Κάλβος, Κωστής Παλαμάς και Άγγελος Σικελιανός, οι πεζογράφοι Γεώργιος Βιζυηνός και Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης, σε αντίθεση με τον Εμμανουήλ Ροϊδη, που το μυθιστόρημά του «Πάπισσα Ιωάννα» εξακολουθεί να διαβάζεται στο εξωτερικό. Στην παιδική μεταφρασμένη νεοελληνική λογοτεχνία, δεσπόζει ο Ευγένιος Τριβιζάς και στη νεολαία η Άλκη Ζέη.

Όπως προκύπτει από την έρευνα, τα πρωτεία της μετάφρασης νεοελληνικής λογοτεχνίας κατέχει η γαλλική γλώσσα, με 264 τίτλους, δεύτερη έρχεται η αγγλική, με 215 τίτλους, ακολουθεί η γερμανική με 179, οι ισπανόφωνες χώρες με 132 και πέμπτη η ιταλική, με 90 τίτλους. Στις σλαβικές γλώσσες έχουν μεταφραστεί 165 έργα, ενώ για τις χώρες του πρώην ανατολικού μπλοκ ο Ζακ Μπουσάρ σχολίασε πως τώρα που τα σύνορα είναι ανοιχτά τείνει να εξαφανιστεί το φαινόμενο που είχε παρουσιαστεί να μεταφράζονται πολύ συχνά έλληνες συγγραφείς και ποιητές για λόγους πολιτικούς, παρά αισθητικούς, ενώ δεν έχουν μεταφραστεί καθόλου σε δυτικές χώρες.

Ολόκληρο το άρθρο

 

[Φαροφύλακας]

Πάντως το ότι μεταφράζεται ένα έργο δεν λέει και πολλά.

Θυμάμαι στην Ολλανδία να μεταφράζονται διάφορα έργα όπως η Βάρδια (Hondewacht) τού Καββαδία και το Άξιον Εστί (Lof Zij) τού Ελύτη, καλές μεταφράσεις με αγάπη από τον Χέρο Χόκβερντα (Hero Hokwerda) όμως δεν πουλούσαν κι ύστερα από λίγον καιρό τις έβρισκες σε προσφορά για μια πολύ χαμηλή τιμή. Αφού αναρωτιόμουν εάν οι εκδόσεις αυτές δεν ήταν τάχα κατά κάποιον τρόπο επιδοτούμενες.

Το θέμα δηλ. δεν είναι μοναχά αν μεταφράζονται τα έργα αλλά εάν τελικά έχουν απήχηση κι αν διαβάζονται. Αυτό είναι μερικώς μετρήσιμο από τις ανατυπώσεις κι επανεκδόσεις.

 

[Ελένιον]

Εγώ πάντως είχα το θράσος να λυπάμαι τους ...πας μη Έλλην που δεν θα είχαν ποτέ την ευκαιρία να διαβάσουν Καβάφη, Βιζυηνό και Παπαδιαμάντη στο πρωτότυπο.
(Και πριν αρχίσουν οι παρεξηγήσεις, είμαι εντελώς σίγουρη ότι κι εγώ χάνω που δεν μπορώ να διαβάσω στο πρωτότυπο ξένη λογοτεχνία και κανένας ...πας μη Έλλην δε είναι με άδεια χέρια. Ακριβώς επειδή οι εκδόσεις είναι κι εμπόριο, καθώς και η γλώσσα μας "μικρού κοινού", είναι δύσκολο για τυχόν αριστουργήματα να βρουν το δρόμο τους.)

Τέλος αρνούμαι πια αυτό εντελώς:

Υπάρχει, βέβαια, και η άλλη άποψη που λέει ότι η ελληνική λογοτεχνία έχει πάντα παρακολουθητικό χαρακτήρα, με την έννοια ότι ποτέ τίποτα το καινούριο δεν ξεκίνησε από εδώ, αλλά ότι σαν φτωχοί συγγενείς μιμούμαστε και ακολουθούμε τις τάσεις της Δύσης (από άρθρο του Γιώργου Ξενάριου στο περιοδικό Διαβάζω ).

Είναι πολύ πιο εύκολο για μένα να αμφισβητήσω κριτικούς κι ιστορικούς, παρά δημιουργούς. Όχι ότι τους έχω όλους σε ένα βάθρο, αλλά μερικοί δεν πέφτουν με τίποτα. Η ψυχή, η διάνοια και το ταλέντο δεν είναι θέμα εθνικότητας.

 

[Χόλντεν]

Η Ελληνική λογοτεχνία και ποίηση, σε σχέση με το μέγεθος της χώρας μας και τους περιορισμούς που προαναφέρθηκαν (γλώσσα κ.λπ.), πράγματι δεν έχει να ζηλέψει τίποτε από άλλες χώρες. Μάλιστα αυτό, είναι ευρέως γνωστό στους λογοτεχνικούς κύκλους του εξωτερικού. Έτσι, όπως εμείς διαβάζουμε Σαραμάγκου έτσι και αυτοί διαβάζουν Καζαντζάκη. Αναφέρομαι όμως στην ποιοτική λογοτεχνία. Στην εμπορική λογοτεχνία εντυπωσιασμού (π.χ Dan Brown) δεν έχουμε κάτι να δείξουμε, και μάλλον καλά κάνουμε. Βέβαια, βάση του πληθυσμού μας δεν είναι δυνατόν να έχουμε όσους συγγραφείς έχει π.χ. η Βρετανία.

 

[Φένια]

Οσον αφορά τον πεζό λόγο, μία καλή μετάφραση μπορεί να είναι σχεδόν τόσο απολαυστική, όσο και το πρωτότυπο (αν ο μεταφραστής είναι και ο ίδιος λογοτέχνης). Στην περίπτωση αυτή, ένας Ελληνας συγγραφέας με διασυνδέσεις μπορεί να πετύχει στην εξωτερική αγορά- θυμηθείτε το best seller του Αντώνη Σαμαράκη "Το Λάθος". Υπάρχουν και λιγοστοί Ελληνες που γράφουν σε άλλη γλώσσα, όπως πχ ο Πάνος Καρνέζης στα Αγγλικά. Αυτοί έχουν ένα συγκριτικό πλεονέκτημα, αν και δεν είμαι σίγουρη ότι ο εν λόγω διαπρέπει σε λογοτεχνικό επίπεδο. Στη λογοτεχνία, όπως και στον έρωτα, εκφράζεται κάποιος καλύτερα στη μητρική του γλώσσα. Τέλος, η ποίηση είναι δύσκολη περίπτωση. Πως να αντιληφθεί ο αναγνώστης τις λεπτές αποχρώσεις της ξένης γλώσσας και, κυρίως, πως να αποδώσει ο μεταφραστής το μέτρο, τον ρυθμό και την εσωτερική ποιητικότητα των λέξεων? Η λογοτεχνία μας είναι καταδικασμένη να προορίζεται κυρίως για εσωτερική κατανάλωση, εκτος ελαχίστων εξαιρέσεων.

 

[Χόλντεν]

Συμφωνώ, δεν νομίζω ότι μπορεί κανείς να γράψει εκτός της μητρικής του γλώσσας, όσο καλά και αν γνωρίζει μια ξένη γλώσσα. Εκτός αν έχει ζήσει χρόνια στην συγκεκριμένη ξένη χώρα.

 

[Χρυσηίδα]

Είναι πολύ πιο εύκολο για μένα να αμφισβητήσω κριτικούς κι ιστορικούς, παρά δημιουργούς. Όχι ότι τους έχω όλους σε ένα βάθρο, αλλά μερικοί δεν πέφτουν με τίποτα. Η ψυχή, η διάνοια και το ταλέντο δεν είναι θέμα εθνικότητας.

Σίγουρα δεν είναι θέμα εθνικότητας. Όμως, αν βγάλουμε την ψυχή, η διάνοια και το ταλέντο, ακατέργαστα δεν κάνουν τίποτα. Αντιθέτως, αν τα ακονίσεις, αν τους προσφέρεις το περιβάλλον και την τροφή που χρειάζονται για να εξελιχτούν μπορούν να κάνουν θαύματα. Και δυστυχώς, Ελένιον, στη χώρα μας αυτό το κατάλληλο περιβάλλον δεν υπάρχει όπως υπάρχει στη δύση. Ούτε κατά διάνοια.

 

[Επίδοξος Συγγραφέας]

Με αφορμή το βιβλίο "Τέσσερα μπαστούνια" που διάβασα και δε μου άρεσε καθόλου, είπα να γράψω κι εδώ το παράπονό μου, που κολλάει περισσότερο με στο νήμα.

Σαφώς είναι προς το συμφέρον μας να υπάρχει καλή ελληνική λογοτεχνία και θα πρέπει κι εμείς να την στηρίξουμε και όχι a priori να την απαξιώνουμε.

ΟΜΩΣ
- όταν βλέπω βιβλία σαν το προαναφερθέν, που δεν καταλαβαίνω με ποια κριτήρια ο εκδότης του έδωσε το πράσινο φως να βγει στην αγορά
- όταν βλεπω πως ο Τζίμυς Κορίνης είχε στείλει επιστολή-διαμαρτυρία στο ΒΗΜΑ επειδή δεν τον είχαν αρχικώς συμπεριλάβει στην ελληνική αστυνομική λογοτεχνία το περασμένο καλοκαίρι και μετά διαβάζω το "Επίγραμμα Θανάτου" του ιδίου, που τελικά προσέφερε το ΒΗΜΑ (αστυνομικό όπου ο δολοφόνος έκανε μπαμ από την αρχή κιόλας, οι διάλογοι ήταν εντελώς αφύσικοι, η Σκοτλαντ Γιαρντ παρουσιαζόταν ως υπηρετικό προσωπικό ενός Έλληνα αστυνομικού, και πολλά άλλα ωραία...)
- όταν διαβάζω τον Κυνηγό Φαντασμάτων, της Αθηνάς Κακούρη, επίσης από το ΒΗΜΑ, το οποίο είναι ένα εντελώς απλοϊκό μυθιστόρημα
- όταν διαβάζω το "Δείπνο εκ προ μελέτης", της Βασιλικής Πιτούλη, που στην προσπάθειά της να αποδώσει ρεαλιστικές και καθημερινές καταστάσεις χωρίς ωραιοποίηση, καταλήγει να έχει γράψει ένα πορνο-βιβλίο

ε, τότε δεν καταλαβαίνω πως θα πρέπει να συνεχίσουμε να παίρνουμε 5-10 πατάτες-βιβλία για να πετύχουμε το ένα καλό ανάμεσά τους. Θέλω να στηρίξω τους Έλληνες συγγραφείς, αλλά ας με βοηθήσουν κι αυτοί να τους βοηθήσω.

Και τώρα αναρωτιέμαι : αν αυτά είναι τα καλύτερα χειρόγραφα που λαμβάνουν οι εκδότες, τότε πώς θα είναι αυτά που απορρίπτουν να εκδώσουν:χμχμ:;

Αυτά είναι μόνο κάποια παραδείγματα που σκέφτηκα τώρα. Υπάρχουν κι άλλα, όπως φυσικά υπάρχουν και ελληνικά βιβλία διαμάντια, απλώς ίσως τελικά δεν είναι τόσα όσα θα θέλαμε να είναι.

(τα παραπάνω βιβλία είναι αστυνομικά ή 'περίπου αστυνομικά', αλλά φαντάζομαι πως για όλα τα είδη λογοτεχνίας θα έχει καθένας ένα αντίστοιχο παράδειγμα να αναφέρει.)