Επιλογή λεξικού

Θα ήθελα να αγοράσω ένα λεξικό να υπάρχει (και να αντικαταστήσει ένα παμπάλαιο που έχω).

Τι προτείνετε; Μπαμπινιώτη;
 
Last edited by a moderator:

Φαροφύλακας

Απαρέμφατος Δροσουλίτης του πιο Μόρμυρου Φθόγγου
Προσωπικό λέσχης
Νομίζω πως δύο πολύ καλές επιλογές είναι το:

Λεξικό της Κοινής Νεοελληνικής του Ιδρύματος Τριανταφυλλίδη



και το Λεξικό τής Νέας Ελληνικής Γλώσσας τού Γ. Μπαμπινιώτη

 
Του Τριανταφυλλιδη μ'αρεσει περισσοτερο εμφανισιακα (αυτο που λεμε κρινουμε ενα βιβλιο απο το εξωφυλλο του), ειναι κ τιμωμενος στο ΑΠΘ, ειχα κ μια καθηγητρια που ηταν στην ομαδα που δημιουργησε το λεξικο.
Ομως του Μπαμπινιωτη νομιζω ειναι καλυτερο, πιο ευχρηστο κι επειδη τα εχω δουλεψει και τα δυο, προτιμω προσωπικα το δευτερο.

Παντως αν δεν το πολυδουλευεις κ θελεις απλως να το εχεις, να παρεις το πρωτο, να στηριξεις τον αγαπημενο Τριανταφυλλιδη, αντι για τον υπουργο παιδειας μας, που στην πρωτη εκδοση του λεξικου του διπλα στο λημμα "Βουλγαρος" εβαλε αυτος που ειναι απο Θεσσαλονικη (ή γενικοτερα βορεια Ελλαδα δεν ειμαι σιγουρη) και διπλα στο λημμα "Φιλιππινεζα" εβαλε υπηρετρια!
 
Παντως αν δεν το πολυδουλευεις κ θελεις απλως να το εχεις, να παρεις το πρωτο, να στηριξεις τον αγαπημενο Τριανταφυλλιδη, αντι για τον υπουργο παιδειας μας, που στην πρωτη εκδοση του λεξικου του διπλα στο λημμα "Βουλγαρος" εβαλε αυτος που ειναι απο Θεσσαλονικη (ή γενικοτερα βορεια Ελλαδα δεν ειμαι σιγουρη) και διπλα στο λημμα "Φιλιππινεζα" εβαλε υπηρετρια!
Το λήμμα του λεξικού:

"Βούλγαρος":

  1. αυτός που γεννήθηκε στη Βουλγαρία ή κατάγεται από εκεί,
  2. (καταχρ. - υβριστ.) ο οπαδός ή παίκτης ομάδας της Θεσσαλονίκης (κυρ. του Π.Α.Ο.Κ.).
Εδώ θα βρείτε ολόκληρη την υπόθεση και πώς διαδραματίστηκε.


Προσωπικά πάντα, αν και Μακεδόνισσα, Θεσσαλονικιά και φανατική οπαδός του Π.Α.Ο.Κ, αλλά και ως φιλόλογος- γλωσσολόγος, δεν βρίσκω κάτι μεμπτό στο λήμμα. Το αποσαφηνίζει ότι ο χαρακτηρισμός είναι υβριστικός και δεν σημαίνει ότι, επειδή είναι κάτι που λέγεται, το υιοθετεί και ο ίδιος ως σωστό και αποδεκτό.


(γνώμη μου πάντα).
 
Πραγματικά, κι εγώ δεν βρίσκω τίποτα το μεμπτό σε αυτό. Ίσα ίσα, μού φαίνεται απολύτως σωστή και πρακτική η τοποθέτηση αυτής της σημασίας.

Εγώ έχω τον Μπαμπινιώτη σε ηλεκτρονική μορφή και είμαι απολύτως ικανοποιημένος.
 
Δεν μπορεί να έγραψε απλώς «Βορειοελλαδίτες» ή απλώς «υπηρέτρια». Είμαι βέβαιος ότι το λεξικό Μπαμπινιώτη θα καταχώρισε αυτές τις έννοιες ως δεύτερες ή τρίτες, κι όχι ως πρώτες. Κι επιπλέον ότι οι έννοιες αυτή συνοδεύονται από ένα «υβριστ.» (υβριστικό) ή «υποτιμ.» (υποτιμητικό) εντός παρενθέσεων, διότι ένα καλό λεξικό οφείλει να υποδεικνύει και το ύφος των λέξεων.

Εγώ θα πρότεινα το λεξικό του ιδρύματος Τριανταφυλλίδη ως πιο συνεπές επιστημονικά. Πάντως Δία, να ξέρεις ότι είναι προσβάσιμο και μέσω ίντερνετ, οπότε δεν χρειάζεται να το αγοράσεις αν δεν θέλεις να το έχεις σε χειροπιαστή μορφή. Θα το βρεις στην Πύλη για την Ελληνική Γλώσσα.

Του Μπαμπινιώτη έχει μεν περισσότερο υλικό, σχόλια για τη χρήση των λέξεων, και δίνει και την ετυμολογία για κάθε σχεδόν λήμμα, αλλά:
α) του έχουν καταλογιστεί λάθη και ασάφειες σε ορισμούς,
β) η ετυμολογία εμβαθύνει κυρίως σε ινδοευρωπαϊκές λέξεις, κι όχι π.χ. τουρκικές ή άλλες,
γ) τα σχόλια για τη χρήση των λέξεων διέπονται συνήθως από συντηρητισμό, υποδεικνύοντας ως σωστότερες τις λογιότερες χρήσεις,
δ) έχει λημματογραφήσει αρκετές λέξεις σύμφωνα με μία ορθογραφία ετυμολογικής βάσεως (που χρησιμοποιείται ελάχιστα ή καθόλου), παραθέτοντας σε παρένθεση τη συνηθέστερη ορθογραφία: λέξεις όπως κουλλούρι, τσηρώτο, αγώρι, τσιππούρα, και πολλές ακόμα.

Έδιτ: Κικ, μαζί γράφαμε. :) Ούτε εγώ το βρίσκω μεμπτό, αντιθέτως μάλιστα. (Βορειοελλαδίτης κι εγώ, να τονίσω.)
 
Last edited:
Μας το λεγανε στη σχολη αυτο για το Μπαμπινιωτη, κ προφανως δεν ηταν η πρωτη ερμηνεια των λημματων! Επισης μας λεγανε πως λογω αυτων των ερμηνειων η πρωτη εκδοση του λεξικου αποσυρθηκε αμεσως κ επανεκδοθηκε το λεξικο χωρις αυτες τις σημασιες. Τωρα τι να πω. Εμενα δεν μου αρεσει κ τοσο αυτος ο χαρακτηρισμος, ουτε της Φιλιππινεζας. Καπως σα να τα αποδεχομαστε μου φαινεται...
 
ε δεν το βγαλε και από το μυαλό του, καλώς ή κακώς τουλάχιστον την ¨φιλιππινέζα¨ την χρησιμοποιούμε συνέχεια στον προφορικό λόγο. Με την ίδια λογική θα πρέπει να αποσυρθούν και τα ανέκδοτα για τους πόντιους.
 

Φαροφύλακας

Απαρέμφατος Δροσουλίτης του πιο Μόρμυρου Φθόγγου
Προσωπικό λέσχης
που στην πρωτη εκδοση του λεξικου του διπλα στο λημμα "Βουλγαρος" εβαλε αυτος που ειναι απο Θεσσαλονικη
δεν είχα καταλήξει για το συγκεκριμένο θέμα ώσπου διάβαζα πως ο πρόεδρος των Παοκτζήδων φέρεται να είπε κάπου:

τότε κι εμείς θα φωνάζουμε συνέχεια στο γήπεδο "πουτάνα - πουτάνα/ του Μπαμπινιώτη η μάνα", μέχρι να καθιερωθεί, οπότε θα είναι αναγκασμένος δίπλα στο λήμμα πουτάνα να βάλει τη μαμά του.
Πέρα από οτιδήποτε, καταχωρήσεις, σε λεξικά, βρισιών που θίγουν κάποιον άνθρωπο ή κάποια ομάδα ανθρώπων μάλλον θα πρέπει να αποφεύγονται.
 
δεν είχα καταλήξει για το συγκεκριμένο θέμα ώσπου διάβαζα πως ο πρόεδρος των Παοκτζήδων φέρεται να είπε κάπου:

τότε κι εμείς θα φωνάζουμε συνέχεια στο γήπεδο "πουτάνα - πουτάνα/ του Μπαμπινιώτη η μάνα", μέχρι να καθιερωθεί, οπότε θα είναι αναγκασμένος δίπλα στο λήμμα πουτάνα να βάλει τη μαμά του.
Πέρα από οτιδήποτε, καταχωρήσεις, σε λεξικά, βρισιών που θίγουν κάποιον άνθρωπο ή κάποια ομάδα ανθρώπων μάλλον θα πρέπει να αποφεύγονται.
Συγγνώμη, σοβαρά το λες ότι αυτό λειτούργησε ως επιχείρημα για να σε πείσει;
 
Μα ένα λεξικό οφείλει να αποτυπώνει όλες τις καθιερωμένες ερμηνείες μια λέξης. Δεν παίρνει θέση ο συγγραφέας απέναντι σε αυτό. Είναι πραγματικότητα ότι η λέξη Βούλγαρος χρησιμοποιείται καταχρηστικά για να δηλώσει τους οπαδούς του ΠΑΟΚ. Το ότι αυτό δεν είναι σωστό, και το τονίζω ότι η γνώμη μου είναι ότι δεν είναι σωστό, δεν έχει καμία σχέση. Δηλαδή να αποκρύψει το λεξικό την πραγματικότητα; Το γεγονός είναι πάντα το πρόβλημα όχι αυτός που το αποτυπώνει.
 
Κι αυτός που το αποτυπώνει, το εν-τυπώνει, το καθιερώνει, το επισημοποιεί (σε λεξικό σου λέει, όχι στο "Φως των Σπόρ", πώς!), του δίνει κύρος, το παγιώνει, του παρέχει γραπτή βάση και κατοχύρωση, του προσφέρει διαχρονία. Το "υβριστ." θα το προσέξει ο τυπικός φιλόλογος, οι άλλοι θα το αγνοήσουν και θα μείνουν στην ουσία: Βούλγαρος = Παοκτσής. Θα συμφωνήσω απροκάλυπτα με τον Παοκτσή πρόεδρο.

Είμαι απο Βόρεια Ελλάδα (όχι πως σημαίνει κάτι, όπως δεν σημαίνει το ότι δεν είμαι παοκτσής) και με ενοχλεί αυτός ο υφέρπων ρατσισμός των βορειοπροαστειακών ανεγκέφαλων, όπως προκύπτει από το "Φιλιππινέζα-υπηρέτρια" (στον Έβρο, στην Κοζάνη, στην Πρέβεζα δεν έχουν δει Φιλιππινέζα ούτε σε σκίτσο, πόσο μάλλον να την προσλάβουν και στην υπηρεσία τους. . . .). Ναι, εκεί, είναι "καθιερωμένες" κάποιες έννοιες, και προφανώς, αφού είναι εκεί "καθιερωμένες", αρκεί.

Άντε, και "Αλβανός-εργάτης" και "Πακιστανός-κηπουρός" !:ιδέα:
 
Last edited:
Εδώ από Γρεκός δέχεσαι να σε λένε Greek...η Φιλιππινέζα νομίζω δεν θα με χαλούσε.
 
Και ποιος σου είπε πως το δέχομαι; Ωστόσο, είναι παγιωμένο από παλαιοτάτων εποχών στην Αγγλική (και Γαλλική, και..και) και εγώ ο ένας δεν μπορώ να κάνω και πολλά. Μπορώ όμως να αγοράσω το ένα λεξικό ή το άλλο (να επανέρθω στο νήμα).

Βέβαια, Ελληνικό είναι το λεξικό που εμπεδώνει την υπηρέτρια ως "Φιλιππινέζα", ίσως αύριο τον εργάτη ως "Νεοζηλανδό" κοκ.

Στην Γερμανία υπάρχουν χιλιάδες Έλληνες εργάτες. Τι να υποθέσω ότι θα έγραφε στο γερμανικό λήμμα "εργάτης" ο Μπαμπινιώτης αν ήταν Γερμανός, εύκολα κι αβίαστα; Ναι, αυτό που φαντάστηκες.

Δία, θα ήταν εξαιρετικά ενδιαφέρον αν υπάρχει κάτι που σ' ενοχλεί :)
 
Last edited:

Φαροφύλακας

Απαρέμφατος Δροσουλίτης του πιο Μόρμυρου Φθόγγου
Προσωπικό λέσχης
Συγγνώμη, σοβαρά το λες ότι αυτό λειτούργησε ως επιχείρημα για να σε πείσει
Δεν είναι σοβαρό επιχείρημα και δεν είναι καν ακριβώς αντίστοιχο με το Βούλγαρος-Παοκτζής. Παρόλα αυτά, για εμένα, καταφέρνει να δείξει ακριβώς ποιο είναι το πρόβλημα.

Παρένθεση: παίζει να είσαι ο μοναδικός βόρειος (απ' όσους ξέρω μέχρι σήμερα) που δεν γράφει Παοκτσής, άρα φαντάζομαι ότι δεν το προφέρεις κιόλας έτσι.
Ναι, έτσι το προφέρω ( κατά το ταξιτζής; ) και ομολογώ πως δεν μου πολυκάθεται όταν βλέπω γραμμένο παοκτσής.

Εδώ από Γρεκός δέχεσαι να σε λένε Greek...η Φιλιππινέζα νομίζω δεν θα με χαλούσε.
Εδώ να καταλάβω πως πρέπει να έχουμε κάποια επιφύλαξη με τις λέξεις Γραικός και Greek; Κι αν ναι, ποια είναι αυτή;
 
Πρέπει λίγο να σκεφτούμε ποια ακριβώς είναι η λειτουργία ενός ερμηνευτικού λεξικού. Ανατρέχεις σε αυτό για να μάθεις την ερμηνεία μιας λέξης που είδες γραμμένη ή που σου είπαν και δεν την ξέρεις. Υπό αυτή την έννοια και εφόσον μια φράση όπως "έστειλα την Φιλιππινέζα στο σούπερ μάρκετ" είναι κάτι παραπάνω από συνηθισμένη και απολύτως αποδεχτή, το να υπάρχει σε ένα λεξικό αυτή η δεύτερη σημασία της λέξης, στα μάτια μου το κάνει μονάχα επιτυχημένο. Νιώθω ότι επιτελεί το στόχο του.

Για τον Μπαμπινιώτη και τη συνεισφορά του στο γλωσσολογικό μας γίγνεσθαι έχω εκφράσει κατά καιρούς τις ενστάσεις μου σε διάφορα νήματα. Παρόλα αυτά, σε σύγκριση με το λεξικό Τριανταφυλλίδη (το οποίο χρησιμοποιώ συνέχεια στο δίκτυο και με έχει "κρεμάσει" κάμποσες φορές) νομίζω ότι του Μπαμπινιώτη υπερέχει, από την άποψη ότι είναι πιο πλούσιο και ενημερωμένο.
 
Εδώ από Γρεκός δέχεσαι να σε λένε Greek...η Φιλιππινέζα νομίζω δεν θα με χαλούσε.
Όπως οι αυτοαποκαλούμενοι ως Ντόιτς δέχονται το αγγλικό Τζέρμαν, το ιταλικό Τεντέσκο, το ισπανικό Αλεμάν, το σέρβικο Νέματς και το δικό μας Γερμανός...
οι Σούομαλάινεν δέχονται το αγγλικό Φιν και το ελληνικό Φι(ν)λανδός...
οι Φρανσέ δέχονται το ελληνικό Γάλλος...
οι Μάγκιαρ δέχονται το γαλλικό Ογγρουά και το ελληνικό Ούγγρος...

...έτσι θεωρώ κι εγώ αυτονόητο από εμάς να σεβαστούμε το πώς μας λένε οι άλλοι, εδώ και εκατοντάδες χρόνια, στη δική τους γλώσσα. Δεν μπορούμε να επέμβουμε στη γλώσσα των άλλων, είναι δικαίωμά τους να μας αποκαλούν γκρικ, γκρεκ, γριέγο, γκρτς, κρέικκαλαϊνεν. Έχει ιστορική βάση και δεν είναι καθόλου (μα καθόλου) υποτιμητική λέξη. Περισσότερα για το θέμα γράφω εδώ, από την ανάρτηση #6 και εξής, και καλύτερα να συνεχίσουμε εκεί αυτήν την κουβέντα που, όπως βλέπω, αναζωογονείται. :)


Ναι, έτσι το προφέρω ( κατά το ταξιτζής; ) και ομολογώ πως δεν μου πολυκάθεται όταν βλέπω γραμμένο παοκτσής.
Στον ταξιτζή, πριν από το -τζής υπάρχει φωνήεν, οπότε έτσι κι αλλιώς δεν δικαιολογείται φωνητική μεταβολή σε -τσ-.

Φαντάζομαι βέβαια ότι προφέρεις Παογκτζής, διότι χρειάζεται πραγματικά προσπάθεια (ή αργή ομιλία) για να προφέρεις ένα ξεκάθαρο κ πριν από το τζ. :)

Το Παοκτσής, όπως και το Πασοκτσής δικαιολογούνται βέβαια απολύτως, εφόσον η κατάληξη αυτή, στην τουρκική γλώσσα (απ' όπου μας ήρθε) επηρεάζεται από τον τελικό φθόγγο της λέξης στην οποία προστίθεται, και αναλόγως αλλάζει προφορά. Έτσι, από τη μία έχουμε τον eskici (κατά προσέγγιση προφορά: εσκιτζί = «παλαιοπώλης», «παλιατζής»), κι από την άλλη τον kitapçı (κατά προσέγγιση προφορά: κιταπτσί = «βιβλιοπωλης»). Στη λαϊκή ελληνική λαλιά φαίνεται ότι πέρασε η φωνητική προσαρμοστικότητα αυτής της κατάληξης, κι έτσι έχουμε τον Παοκτσή και Πασοκτσή που προανέφερα, όπως και τον παπουτσή (θα ήταν πραγματικά μαζοχιστικό να λέμε παπουτστζής), τον μπουζουξή (από ενδιάμεσο στάδιο μπουζουκτσής), τον καϊξή (από καϊκτσής), και άλλα.

Έχω την εντύπωση ότι η τάση να διατηρείται η κατάληξη αυστηρά με -τζ-, όπου κι αν αυτή κολλάει (Παοκτζής, Πασοκτζής κ.λπ.), είναι φαινόμενο των τελευταίων δεκαετιών, ίσως μετά το '80. Προσωπική εκτίμηση, βεβαίως, χωρίς να το έχω ψάξει και πολύ.
 
Last edited:
Top