Λογοτεχνικά σύμβολα : η Σπηλιά

[Χρυσηίδα]

Η γοητεία που προκαλεί στον άνθρωπο η σπηλιά μπορεί να θεωρηθεί αρχετυπική. Το περίεργο με τη σπηλιά είναι ότι δημιουργεί δύο εντελώς αντίθετα συναισθήματα στον άνθρωπο. Από τη μία έλξη και περιέργεια και από την άλλη φόβο, ακόμα και αποστροφή. Τα συναισθήματα για τη σπηλιά αντανακλούν τα συναισθήματά μας προς την ίδια τη γη, που θεωρείται από τον άνθρωπο μήτρα αλλά ταυτόχρονα και τάφος .

Πρώτος ο Όμηρος εκμεταλλεύτηκε τις πολλαπλές ερμηνείες της σπηλιάς και στην Οδύσσεια συναντάμε τρεις : πρώτα, τη σπηλιά των Κυκλώπων, όπου παγιδεύονται και καταβροχθίζονται πολλοί από τους συντρόφους του Οδυσσέα, μετά, τη σπηλιά της Καλυψώς, όπου η Νύμφη κρατά αιχμάλωτο τον ήρωα για πολλά χρόνια και, τέλος, τη σπηλιά των Νυμφών, λίγο πριν ο Οδυσσέας πατήσει το χώμα της Ιθάκης, όπου αυτός και η Αθηνά κρύβουν τα υπάρχοντά του και προσεύχονται στις Νύμφες.

Στις παραπάνω σπηλιές και έτσι όπως περιγράφονται από τον Όμηρο, ανιχνεύουμε τρεις ιδιότητές τους : σηματοδότηση κινδύνου ή θάνατος (Κύκλωπες), ερωτική φωλιά (Καλυψώ), ασφάλεια (Νύμφες).

Στη μετέπειτα λογοτεχνία, η σπηλιά χρησιμοποιείται πολύ συχνά σα σύμβολο των τριών παραπάνω εννοιών. Μία πολύ γνωστή σπηλιά είναι αυτή του Μαρκ Τουέην στις Περιπέτειες του Τομ Σώγερ. Η σπηλιά κεντρίζει την περιέργεια των παιδιών που θέλουν να την εξερευνήσουν. Ο Τομ και η Μπέκυ, όμως, απομακρύνονται από την ομάδα, χάνονται μέσα στη σπηλιά και αρχίζει η αγωνία. Η αγωνία, μάλιστα, κορυφώνεται όταν ο Τομ διαπιστώνει ότι ο επικίνδυνος Ίντζουν Τζο χρησιμοποιεί τη σπηλιά για κρυσφήγετο.

Ο Τουέην εδώ αποδίδει δύο ιδιότητες στη σπηλιά : μυστήριο / κίνδυνος αλλά και ερωτική φωλιά. Παρόλο που πρόκειται για παιδική λογοτεχνία, ο Τομ είναι ερωτευμένος με τη Μπέκυ και μέσα στη σπηλιά είναι η πρώτη φορά ίσως που συμπεριφέρεται «σαν άντρας», με σκοπό να βρουν γρήγορα μια διέξοδο και να φύγουν.

Η σπηλιά έχει βαρύνουσα σημασία και στη Σχισμή της Ντόρις Λέσσινγκ. Σ’ αυτό το μυθιστόρημα η συγγραφέας στήνει μια μυθοπλασία για την παρουσία των γυναικών και των ανδρών πάνω στη γη. Για τις γυναίκες γράφει ότι προηγήθηκαν των ανδρών, ήταν πλάσματα της θάλασσας και κατοικούσαν σε σπήλαια με ψηλούς θόλους και αμμώδεις πυθμένες. Στην πορεία του μυθιστορήματος, γίνεται φανερό ότι οι σπηλιές αντιπροσώπευαν για τις γυναίκες την ασφάλεια και τη σιγουριά τους, αυτό που τους προστάτευε από τα στοιχεία της φύσης. Αρνούνταν να τις αποχωριστούν ακόμα και για κάτι καλύτερο.

Άλλες σπηλιές;

 

[Φαροφύλακας]

Ύστερα από την συζήτηση για τον φάρο κι αν είναι φαλλικό σύμβολο βλέπω εδώ τώρα το νέο νημάτιο για την σπηλιά και, ωιμέ, αναπόφευκτα σκέφτομαι πως συμβολίζει γυναικείο κόλπο!

 

[Φιλόσοφος]

Ονείρατα στον ύπνο μου μαυροφτερουγιασμένα
σαν περιστέρι στην ΣΠΗΛΙΑ με τάραξαν για σένα.

 

[Χρυσηίδα]

Ύστερα από την συζήτηση για τον φάρο κι αν είναι φαλλικό σύμβολο βλέπω εδώ τώρα το νέο νημάτιο για την σπηλιά και, ωιμέ, αναπόφευκτα σκέφτομαι πως συμβολίζει γυναικείο κόλπο!

Ότι τον καταλαβαίνω τον συνειρμό, τον καταλαβαίνω.

Απ' την άλλη, ο φαλλός είναι σύμβολο από καταβολής κόσμου (δύναμη, εξουσία, κυριαρχία κλπ)

Ο γυναικείος κόλπος τι μπορεί να υποδηλώνει; :ε;:

 

[Πολυξενη]

Ο γυναικείος κόλπος τι μπορεί να υποδηλώνει; :ε;:

Σε σύγκριση με την σπηλιά;

ενα μερος σκοτεινό (χμ. φοβαμαι πως θα κατηγορηθω για χρηση ασχημων λεξεων, παντως μου ερχονται στο μυαλο οι λέξεις : ) ζεστό και υγρό.

Στην σπηλιά βρίσκεσαι στο εσωτερικό της γης. Κατι αναλογο συμβαινει και με τον κόλπο.

Και μόλις μου ήρθε στο μυαλο, η ταινια : "οι αναμνησεις μιας γκέισας" όπου και εκει τον γυναικείο κολπο τον παρομοιάζει με σπηλιά.

Καθολου τυχαιο λοιπον, που και αλλοι εχουν την ίδια αποψη

 

[Χρυσηίδα]

Ενδιαφέρον!!! Τις Αναμνήσεις μιας Γκέισας πρέπει να τις έχω από εφημερίδα, αλλά δεν το διάβασα ποτέ αυτό το βιβλίο. Θα ρίξω μια ματιά.

Φάρε, κοροιδεύεις, κοροιδεύεις, κριτικός λογοτεχνίας θα μας βγεις στο τέλος! ))

 

[Πολυξενη]

Να διορθωσω κατι : στην ταινια το ειδα. Το βιβλιο εχω διαβασει ενα μικρο αποσπασμα, και το συγκεκριμενο δεν το εψαξα να δω πως το λεει.
Μπορει να το λέει και ετσι όμως

 

[Φαροφύλακας]

Αν μας αρέσει να βρίσκουμε συμβολισμούς στην λογοτεχνία τότε θα πρότεινα να πάρουμε το Ταξίδι στο Κέντρο τής Γης τού Ιουλίου Βερν.

Καθώς υπάρχει η αντίληψη, ήδη από τα αρχαία χρόνια, πως η Γη είναι μητέρα, εδώ γίνεται ακόμη πιο φανερή μια αναφορά στην σπηλιά σαν το άνοιγμα τού γυναικείου σώματος. Οι ήρωες κατεβαίνουν μέσα από μια βαθιά σπηλιά προς το κέντρο τής γης κι εκεί βρίσκονται στο κούφιο εσωτερικό τής γης όπου στην μέση υπάρχει μια μεγάλη θάλασσα. Επίσης απ’ ό,τι θυμάμαι, υπάρχουν δεινόσαυροι ή κόκκαλα δεινοσαύρων, μια αναφορά λοιπόν σε έναν πρωτόγονο κόσμο.

Έτσι το ταξίδι των ηρώων μοιάζει να είναι ένα αντίστροφο ταξίδι μέσα από τον κόλπο προς την μήτρα, μια πορεία πίσω προς την γέννηση όπου η θάλασσα μπορεί να είναι το αμνιακό υγρό.

Βλέπεις Χρυσηίδα, δεν είναι ό,τι δεν μπορώ να αναλύσω την λογοτεχνία. Κάθε άλλο: είμαι ιδιαίτερα αναλυτικός άνθρωπος. Απλά δεν πιστεύω σε αντικειμενικές ερμηνείες.

 

[Χρυσηίδα]

Απλά δεν πιστεύω σε αντικειμενικές ερμηνείες.

Μα, εννοείται!

Όταν εμπλέκεται η αισθητική κρίση, δεν μπορεί να υπάρχει αντικειμενικότητα.

 

[Χρυσηίδα]

Και για να μην αερολογούμε ....

 

[Δεινομάχη]

Εκτός από τη λογοτεχνία συχνά υπάρχουν συμβολισμοί και στην ζωή μας.

Θα σας αναφέρω μια περίπτωση που είδα σε ντοκυμαντέρ πριν λίγο καιρό.
Στη βόρεια Ινδία (με κάποια επιφύλαξη αυτό) σε κάποια περιοχή που έδειχνε το ντοκυμαντέρ, συνδέουν τη σπηλιά με το ανθρώπινο σώμα και μάλιστα με το στομάχι! Επίσης έχουν κατά κάποιο τρόπο θεοποιήσει την σπηλιά και της έχουν δώσει τι άλλο; Θεραπευτικές ιδιότητες!
Και, μαντέψτε, όταν τους πονάει το στομάχι... τρώνε λίγο χώμα από την κοντινή σπηλιά.