Πιστεύω πως η πλειοψηφία των ανθρώπων που γράφουν αισθάνονται κάποια στιγμή την ανάγκη για έναν οδηγό, κάποιον που θα τους δώσει μια κατεύθυνση και γιατί όχι το κλειδί για τη δημιουργία.... Για μένα ο οδηγός αυτός ήρθε όταν δεν τον περίμενα και τότε μόνο κατάλαβα ότι τον είχα ανάγκη. Ήταν το συγκεκριμένο βιβλίο του Ρίλκε και κατάφερε να με απελευθερώσει.
Σε πολύ γενικές γραμμές ο Ράινερ Μαρία Ρίλκε (4 Δεκεμβρίου 1875 - 29 Δεκεμβρίου 1926) υπήρξε λυρικός ποιητής και πεζογράφος. Καταγόταν από γερμανική γενιά, γεννήθηκε στην Πράγα. Ταξίδεψε πολύ, γύρισε σχεδόν όλη την Ευρώπη, και έγραψε ακόμα περισσότερο. Τα πιο γνωστά του έργα είναι Οι ελεγείες του Ντουίνο και τα Σονέτα στον Ορφέα. Στην ποίηση του ασχολείται κυρίως με τη ζωή, το θάνατο και το νόημα της ύπαρξης.
Για να είμαι ειλικρινής η ποίησή του δεν με εκφράζει απόλυτα και δεν είναι από τις αγαπημένες μου. Ορισμένα ποιήματά του με έχουν αγγίξει αλλά ως εκεί... Ωστόσο αν άρπαζε φωτιά η βιβλιοθήκη μου το "Γράμματα σε έναν νέο ποιητή" θα ήταν ίσως το δεύτερο βιβλίο που θα έτρεχα να σώσω. Είναι μικρό και η ιστορία δημιουργίας του μάλλον ρομαντική. Περιλαμβάνει δέκα επιστολές που έστειλε ο Ρίλκε από τα 1903 ως τα 1908 σε έναν άγνωστό του νέο, τον Franz Xaver Kappus, μαθητή της Στρατιωτικής Σχολής, της ίδιας σχολής που φοίτησε και παράτησε ο Ρίλκε (τα βήματά του ακολούθησε και ο Φραντς). Αυτή η κοινή τους αφετηρία υπήρξε και η αφορμή για την αλληλογραφία τους.
Μέσα στα γράμματα του ο Ρίλκε πραγματικά δίνει την ψυχή του...
Πρώτα από όλα για την ανάγκη της αυτοέκφρασης λέει: "Ένας μονάχα δρόμος υπάρχει: βυθιστείτε μέσα στον εαυτό σας, αναζητήστε την αιτία που σας αναγκάζει να γράφετε, δοκιμάστε αν οι ρίζες της φυτρώνουν απ' τις πιο βαθιές γωνίες της καρδιάς σας.Εξομολογηθείτε στον εαυτό σας:...Πρέπει να γράφω;...Πρέπει τότε να πλάσετε τη ζωή σας σύμφωνα μ' αυτή την ανάγκη...Πασχίστε να πείτε, σα να ΄σαστε ο πρώτος άνθρωπος πάνω στη γη, τι βλέπετε, τι ζείτε, τι αγαπάτε, τι χάνετε."
Αυτό που πιο πολύ με εντυπωσίασε και προσπαθώ να το ακολουθώ όσο μπορώ πιο πιστά είναι η θέση του για τη θεματολογία των ποιημάτων: "Μακριά από τα γενικά θέματα, σκύψετε σε κεινα που σας προσφέρει η καθημερινότητα. Ιστορήστε τις θλίψεις και τους πόνους σας, τους φευγαλέους στοχασμούς σας, την πίστη σας σε κάποια ομορφιά.... Αν ίσως η καθημερινότητά σας σας φαίνεται φτωχή, μην την καταφρονήσετε. Καταφρονήστε τον ίδιο τον εαυτό σας, που δεν είναι αρκετά ποιητής και δεν μπορεί να καλέσει κοντά του τα πλούτη της."
"Ο δημιουργός πρέπει να 'ναι ένας ολόκληρος κόσμος για τον εαυτό του..."
Ο Ρίλκε όμως δε σταματάει εκεί, λέει πολλά ακόμα ανάμεσα στα οποία και για το χρόνο που επιβάλλει η δημιουργία και κυρίως την υπομονή. Μέσα στην ανωριμότητα μου οι κουβέντες του για υπομονή και ταπεινοσύνη, για το σπόρο του συναισθήματος που πρέπει να ωριμάσει μέσα μας χτυπούσαν σαν καμπανάκια. Γιατί ήθελα να γράψω και καλά και εκείνη τη στιγμή, πράγμα αδύνατο.
"Καλλιτέχνης θα πει:να μη μετράς, να μη λογαριάζεις, να ψηλώνεις όπως το δέντρο, που δε βιάζει το χυμό του, που αδείλιαστο αψηφάει τις ανοιξιάτικες μπόρες, χωρίς να φοβάται μην δεν έρθει το καλοκαίρι. Το καλοκαίρι έρχεται.Έρχεται μόνο για κείνους που ξέρουν να προσμένουν, ξένοιαστοι και γαλήνιοι σα να 'χανε μπροστά τους την αιωνιότητα."
Θα μπορούσα να παραθέτω το ένα απόσπασμα μετά το άλλο για πολλή ώρα ακόμα αλλά δεν έχει νόημα... Είναι ένα βιβλίο που αξίζει να διαβαστεί κυρίως από τα άτομα αυτής της λέσχης που το πονάνε το γράψιμο και ερωτήματα του τύπου "Πώς γράφω;" υποβόσκουν σε αρκετές συζητήσεις.
Αυτό που μου έμεινε εμένα λοιπόν είναι ότι γράφουμε από ανάγκη και για τον κόσμο μας. Αν καταφέρει ο δικός μας κόσμος να αγγίξει κάποιον άλλον και να μεγαλώσει τόσο ώστε να πάρει καθολικό χαρακτήρα τότε το ποίημα δεν μπορεί παρά να είναι καλό. Αν είναι καλό θα το ξέρουμε μέσα μας
Σε πολύ γενικές γραμμές ο Ράινερ Μαρία Ρίλκε (4 Δεκεμβρίου 1875 - 29 Δεκεμβρίου 1926) υπήρξε λυρικός ποιητής και πεζογράφος. Καταγόταν από γερμανική γενιά, γεννήθηκε στην Πράγα. Ταξίδεψε πολύ, γύρισε σχεδόν όλη την Ευρώπη, και έγραψε ακόμα περισσότερο. Τα πιο γνωστά του έργα είναι Οι ελεγείες του Ντουίνο και τα Σονέτα στον Ορφέα. Στην ποίηση του ασχολείται κυρίως με τη ζωή, το θάνατο και το νόημα της ύπαρξης.
Για να είμαι ειλικρινής η ποίησή του δεν με εκφράζει απόλυτα και δεν είναι από τις αγαπημένες μου. Ορισμένα ποιήματά του με έχουν αγγίξει αλλά ως εκεί... Ωστόσο αν άρπαζε φωτιά η βιβλιοθήκη μου το "Γράμματα σε έναν νέο ποιητή" θα ήταν ίσως το δεύτερο βιβλίο που θα έτρεχα να σώσω. Είναι μικρό και η ιστορία δημιουργίας του μάλλον ρομαντική. Περιλαμβάνει δέκα επιστολές που έστειλε ο Ρίλκε από τα 1903 ως τα 1908 σε έναν άγνωστό του νέο, τον Franz Xaver Kappus, μαθητή της Στρατιωτικής Σχολής, της ίδιας σχολής που φοίτησε και παράτησε ο Ρίλκε (τα βήματά του ακολούθησε και ο Φραντς). Αυτή η κοινή τους αφετηρία υπήρξε και η αφορμή για την αλληλογραφία τους.
Μέσα στα γράμματα του ο Ρίλκε πραγματικά δίνει την ψυχή του...
Πρώτα από όλα για την ανάγκη της αυτοέκφρασης λέει: "Ένας μονάχα δρόμος υπάρχει: βυθιστείτε μέσα στον εαυτό σας, αναζητήστε την αιτία που σας αναγκάζει να γράφετε, δοκιμάστε αν οι ρίζες της φυτρώνουν απ' τις πιο βαθιές γωνίες της καρδιάς σας.Εξομολογηθείτε στον εαυτό σας:...Πρέπει να γράφω;...Πρέπει τότε να πλάσετε τη ζωή σας σύμφωνα μ' αυτή την ανάγκη...Πασχίστε να πείτε, σα να ΄σαστε ο πρώτος άνθρωπος πάνω στη γη, τι βλέπετε, τι ζείτε, τι αγαπάτε, τι χάνετε."
Αυτό που πιο πολύ με εντυπωσίασε και προσπαθώ να το ακολουθώ όσο μπορώ πιο πιστά είναι η θέση του για τη θεματολογία των ποιημάτων: "Μακριά από τα γενικά θέματα, σκύψετε σε κεινα που σας προσφέρει η καθημερινότητα. Ιστορήστε τις θλίψεις και τους πόνους σας, τους φευγαλέους στοχασμούς σας, την πίστη σας σε κάποια ομορφιά.... Αν ίσως η καθημερινότητά σας σας φαίνεται φτωχή, μην την καταφρονήσετε. Καταφρονήστε τον ίδιο τον εαυτό σας, που δεν είναι αρκετά ποιητής και δεν μπορεί να καλέσει κοντά του τα πλούτη της."
"Ο δημιουργός πρέπει να 'ναι ένας ολόκληρος κόσμος για τον εαυτό του..."
Ο Ρίλκε όμως δε σταματάει εκεί, λέει πολλά ακόμα ανάμεσα στα οποία και για το χρόνο που επιβάλλει η δημιουργία και κυρίως την υπομονή. Μέσα στην ανωριμότητα μου οι κουβέντες του για υπομονή και ταπεινοσύνη, για το σπόρο του συναισθήματος που πρέπει να ωριμάσει μέσα μας χτυπούσαν σαν καμπανάκια. Γιατί ήθελα να γράψω και καλά και εκείνη τη στιγμή, πράγμα αδύνατο.
"Καλλιτέχνης θα πει:να μη μετράς, να μη λογαριάζεις, να ψηλώνεις όπως το δέντρο, που δε βιάζει το χυμό του, που αδείλιαστο αψηφάει τις ανοιξιάτικες μπόρες, χωρίς να φοβάται μην δεν έρθει το καλοκαίρι. Το καλοκαίρι έρχεται.Έρχεται μόνο για κείνους που ξέρουν να προσμένουν, ξένοιαστοι και γαλήνιοι σα να 'χανε μπροστά τους την αιωνιότητα."
Θα μπορούσα να παραθέτω το ένα απόσπασμα μετά το άλλο για πολλή ώρα ακόμα αλλά δεν έχει νόημα... Είναι ένα βιβλίο που αξίζει να διαβαστεί κυρίως από τα άτομα αυτής της λέσχης που το πονάνε το γράψιμο και ερωτήματα του τύπου "Πώς γράφω;" υποβόσκουν σε αρκετές συζητήσεις.
Αυτό που μου έμεινε εμένα λοιπόν είναι ότι γράφουμε από ανάγκη και για τον κόσμο μας. Αν καταφέρει ο δικός μας κόσμος να αγγίξει κάποιον άλλον και να μεγαλώσει τόσο ώστε να πάρει καθολικό χαρακτήρα τότε το ποίημα δεν μπορεί παρά να είναι καλό. Αν είναι καλό θα το ξέρουμε μέσα μας
Last edited:
