Μεταφραστικά... ολισθήματα

[Φαροφύλακας]

Εχθές, πρωτοχρονιά, φάγαμε οικογενειακά στην μάνα μου, η οποία, σημειωτέον, μας έστρωσε ένα νοστιμότατο γκουρμέ τραπέζι. Στην τηλεόραση έπαιζε το "The Breakfast Club", κι όταν άρχισε, και πριν καθίσουμε, έριξα δυο-τρεις κλεφτές ματιές, όμως καθώς το σπίτι είχε θόρυβο αναγκάστηκα να διαβάζω τους υπότιτλους. Εκεί ο ένας πιτσιρίκος, ο Μπράιαν, φαινόταν να δηλώνει πως ανήκει σε διάφορες λέσχες και μεταξύ αυτών στην "λέσχη γυμναστικής", πράγματα που μου φάνηκε παράξενο αλλά το κατάπια. Σε λίγο όμως που ο φίλος του τον ρώτησε περί τίνος συζητάν εκεί στην λέσχη, αυτός του εξήγησε πως εκεί κουβεντιάζουν "για γυμναστική"!!! όμως εκείνη την στιγμή είχε αρκετή ησυχία για να τον ακούσω να λέει στα Αγγλικά "we talk about physics!" και έτσι, βέβαια, βγήκε νόημα διότι αλλιώς τί μπορεί να είναι μια Λέσχη Γυμναστικής όπου τα μέλη συζητούν για την γυμναστική; (φαντάζομαι τρώγοντας πατατάκια και πίνοντας μπίρα! )

Και, βέβαια, Physics στα Αγγλικά είναι η Φυσική και όχι η Γυμναστική.

Παρόμοια λάθη σε υπότιτλους πιάνω συχνά αλλά δεν το κάνω θέμα και μήτε έχω κι εδώ διάθεση να... κατατροπώσω δήθεν κανέναν μεταφραστή. Άλλωστε όλοι μας μπερδευόμαστε κάποια στιγμή. Όμως βλέπεις, χθες, ο δαίμων τής μετάφρασης, χτύπησε και δεύτερη φορά.

Το βράδυ έπαιζε, και πάλι στην τηλεόραση, το "Μις με το Ζόρι 2", οπότε κάποια στιγμή διαβάζω στους υπότιτλους την πράκτορα Φιούλερ να λέει πως είναι αλλεργική "σε εγωιστές, γάτες, σκύλους..." ενώ όμως την ακούω να λέει "shellfish, cats, dogs...". Ο υποτιτλιστής πήρε το shellfish, που είναι τα στρείδια και τα μύδια, για selfish, που είναι ο εγωιστής. Και που βέβαια, αφού είναι επίθετο, θα έπρεπε να γράψει "πιο σωστά" πως η παράκτορας Φιούλερ είναι αλλεργική σε εγωίστριες γάτες!!! και σκύλους.

Όποιος θέλει μπορεί να καταθέσει εδώ αντίστοιχα ευρήματα. Δίχως να καταδικάζουμε κανέναν, απλά έχει λίγη πλάκα.

 

[Χρυσηίδα]

Σε μια αμερικάνικη ταινία, στην τηλεόραση πάλι, που δεν θυμάμαι με τίποτα τίτλο, ο άντρας θέλει να κάνει κάτι σαν ερωτική εξομολόγηση στη γυναίκα και της απαγγέλλει το πασίγνωστο και πανέμορφο σονέτο του Σαίξπηρ:

Shall I compare thee to a summer's day?
Thou art more lovely and more temperate

και βλέπω το δεύτερο στίχο να μεταφράζεται κάπως έτσι:

η τέχνη σου είναι πιο όμορφη κλπ

Άλλαξα κανάλι αμέσως...

 

[Φαροφύλακας]

χαχα.. μάλλον θεωρείς πως όλοι εδώ ξέρουν την αγγλική αρχαΐζουσα και δεν το διαφωτίζεις περισσότερο;

επίτρεψέ μου:
thou art = you are, σε παλιά Αγγλικά. Όπου, βέβαια, κάποιος που μεταφράζει από Αγγλικά, δυο-τρεις τέτοιες στοιχειώδεις αρχαϊκούρες, θα όφειλε να τις γνωρίζει.

 

[Άρης]

Ποπο τι θυμήθηκα....
Είχε βγει μια αρκετά γνωστή ταινία πριν από λίγα χρόνια "The clearing", το οποίο προφανώς σημαίνει "το ξεκαθάρισμα". Πώς την μετέφρασαν στα ελληνικά λέτε; Κρατηθήτε, έρχετε:
"Το ξέφωτο"

 

[Ιαβερης]

Ποπο τι θυμήθηκα....
Είχε βγει μια αρκετά γνωστή ταινία πριν από λίγα χρόνια "The clearing", το οποίο προφανώς σημαίνει "το ξεκαθάρισμα". Πώς την μετέφρασαν στα ελληνικά λέτε; Κρατηθήτε, έρχετε:
"Το ξέφωτο"

ωραια ταινια παντως,με τον ρεντοφορντ δεν ηταν;

 

[Φεγγαράδα]

Η αρχική σημασία της λέξης clearing ,Ιαβέρη, είναι A track of land cleared of wood for cultivation. Ενα άλλο λεξικό μου το απλοποιεί σε A piece of treeles land in a forest. ΞΕΦΩΤΟ μεταφράστηκε μάλλον" ποιητική αδεία".

Η Χρυσηίδα και ο 'Φαροφύλακας έχουν δίκιο, μόνο που κι αν αλλάξουμε κανάλι είναι μια προσωρινή λύση. Παντού τα ίδια. Τα κανάλια ή οι εταιρείες που εισάγουν τις ταινίες δεν πληρώνουν τους καλούς μεταφραστές... Τα κανάλια γνωρίζουν το κοινό τους (πως δεν παίρνει πρέφα). Ευτυχώς υπάρχουν και 3-4 σοβαρά κανάλια για να περάσεις τη βραδυά σου...

 

[Χρυσηίδα]

Με απλά λόγια, Φεγγαράδα, clearing σημαίνει και "ξέφωτο". Δεν καταλαβαίνω τι εννοείς όταν λες "ποιητική αδεία".

Δεν έχω δει την ταινία, αλλά αφού ο Άρης την είδε και πιστεύει ότι το clearing αναφέρεται σε "ξεκαθάρισμα" έτσι θα είναι. Οπότε μάλλον έχουμε άλλο ένα μεταφραστικό ολίσθημα, με μία λέξη που έχει παραπάνω από μία σημασίες.

 

[Φεγγαράδα]

Αρη μου, είδες την ταινία Θα μας την περιέγραφες με λίγα λόγια να λύσουμε τη διαφωνία μας η Χρυσηίδα και εγώ? Ή μαλώνουμε σε ξένον αχυρώνα όπως λέει η παροιμία?

Τελικά, την είχα δει την ταινία δεν τη θυμάμαι καλά όμως σαφώς αναφέρεται σε απαγωγή, εμπλοκή των μυστικών υπηρεσιών,δεν είμαι σίγουρη για λύτρα, άρα δεν πρόκειται για ξέφωτο ποιητικό ή όχι αλλά μάλλον για τη δεύτερη έννοια δούναι-λαβείν (ξεκαθάρισμα λογ/μών). Νομίζω έχεις δίκιο Χρυσηίδα. Απορίας άξιο πάντως είναι ότι ο μεταφραστής της ταινίας είδε ξέφωτο στον τίτλο ενώ η ταινία είναι ..κατάμαυρη!.

 

[Άρης]

Η υπόθεση είναι αυτή

Spoiler

Wayne Hayes (Redford), and his wife Eileen (Mirren) are living the American dream in a wealthy Pittsburgh suburb, having raised two children and built up a successful business from scratch. He is looking forward to a peaceful retirement with Eileen. However, everything changes when Wayne is kidnapped in broad daylight by a former employee, Arnold Mack (Dafoe). While Wayne tries negotiating with the kidnapper, Eileen works with the FBI to try to secure her husband's release. During the investigation, Eileen learns that Wayne has continued an extramarital affair that he promised to end months previously.

Eileen is eventually instructed to deliver the ransom to the kidnapper, but Arnold takes the money without returning her husband. As it turns out, Wayne had been murdered by Arnold the day of the kidnapping. Although Eileen's ordeal takes place over the course of a week, the film is edited to show Wayne's kidnapping as if was happening at the same time.

Mack is eventually caught when he begins to spend the ransom money in the neighborhood where he lives. At a local grocery store, he uses a $100 bill to make a purchase. The store manager calls authorities and verifies the serial number on the $100 bill is on a watch list the FBI distributed to local businesses. In the end, Eileen receives a loving note written by Wayne before his death.

Η ταινία δεν είχε σχέση σίγουρα με κανένα ξέφωτο. Φεγγαράδα μάλλον ο παραγωγός, με τη λέξη clearing εννοούσε The exchange among banks of checks, drafts, and notes and the settlement of consequent differences.Είναι μια από τις πολλές ερμηνείες της λέξης.

 

[Φένια]

Σε χιουμοριστική αμερικάνικη τηλεοπτική σειρά ακούγεται το "he gave her some Prada mules" (mules= είδος γυναικείου παπουτσιού). Και η μετάφραση είναι "της έδωσε μερικά μουλάρια Πράντα". Και άντε να να βγάλει νόημα ο δύσμοιρος τηλεθεατής.

 

[Ρεγινόρα]

Σε χιουμοριστική αμερικάνικη τηλεοπτική σειρά ακούγεται το "he gave her some Prada mules" (mules= είδος γυναικείου παπουτσιού). Και η μετάφραση είναι "της έδωσε μερικά μουλάρια Πράντα". Και άντε να να βγάλει νόημα ο δύσμοιρος τηλεθεατής.

απίστευτο....

 

[Σατανια]

σε καποια ταινια ο αρχηγος εστειλε scouts (ανιχνευτες) να ερευνησουν μια περιοχη και ο μεταφραστης το ειχε εκλαβει σαν προσκοπους!!!!

δεν καταλαβαινα που ειχε βρει τους προσκοπους, μεχρι που αρχισα να προσεχω τι ελεγε στα αγγλικα!!!!

 

[Γλωσσολάγνος]

Σατάνια, σε νιώθω απόλυτα, κι εγώ βαρούσα το κεφάλι μου παλιότερα για τον ίδιο λόγο. Μέχρι που, πριν από κανένα τρίμηνο, διαβάζοντας τον Ματοβαμμένο μεσημβρινό τού Κόρμακ ΜακΚάρθι σε μετάφραση Σπήλιου Μενούνου, ξαναβρήκα μπροστά μου τη λέξη «πρόσκοπος» με αυτήν την έννοια, του ανιχνευτή δηλαδή. (Αν δειτε, μάλιστα στο νήμα όπου παραπέμπω, στην πρώτη ανάρτηση, ο Αμοντιλιάδο παραθέτει ένα απόσπασμα απ'αυτό το μυθιστόρημα, που ξεκινά με αυτή τη λέξη.) Κι εφόσον η μετάφραση αυτή είναι πραγματικά καλοδουλεμένη, σκέφτηκα ότι κάπου μπορεί κι εμείς να κάνουμε λάθος όταν διαρρηγνύουμε τα ιμάτιά μας βλέποντας το scout να μεταφράζεται ως «πρόσκοπος» κι όχι ως «ανιχνευτής».

Και πράγματι, διαπίστωσα ότι παλιότερα η λέξη πρόσκοπος χρησιμοποιόταν για να δηλώσει το απόσπασμα στρατιωτών τής εμπροσθοφυλακής, δηλαδή αυτούς που ανίχνευαν την περιοχή απ' την οποία θα περνούσε αμέσως μετά η υπόλοιπη φάλαγγα. Η ετυμολογία της (προ + σκοπός) είναι άλλωστε ξεκάθαρη.

Έτσι λοιπόν η λέξη πρόσκοπος με την έννοια του ανιχνευτή δεν είναι καθόλου λάθος. Είναι όμως παρωχημένη, κι αυτό θα έπρεπε να προβλημάτιζε περισσότερο τους μεταφραστές και υποτιτλιστές, εφόσον πράγματι σήμερα η λέξη παραπέμπει κυρίως στα μέλη της διεθνούς οργάνωσης του προσκοπισμού.

 

[Φεγγαράδα]

Σατάνια, ήταν ταινία για το σινεμά ή για το σπίτι ? Εχεις καμμιά ιδέα αν οι μεταφραστές είναι οι ίδιοι?

 

[Σατανια]

Ναι αυτο ειναι σωστο, αλλα απευθυνονται σε ενα μεσο κοινο.... οποτε? εχει καθαρα να κανει με την χρηση της λεξης και οχι με την ετυμολογια της! Εξαλλου παρα πολλες ειναι οι λεξεις που αλλο σημαινουν στην πραγματικοτητα και αλλο εχει επικρατησει να εννοειται!!!! μια απο αυτες ειναι και η αγαπημενη μου λεξη.... ειναι υπεροχη, αλλα σημαινει κατι οχι και τοσο καλο!

 

[Σατανια]

δηλαδη????
απλα εχω παρατηρησει οτι στις περοσσοτερες ξενες σειρες, ειναι 2-3 ατομα... στα ντοκιμαντερ του σκαι νομιζω οτι ειναι πισω απο την μεταφραση καποια εταιρια... στην ερτ κατι κανουν οι ιδιοι

 

[Φεγγαράδα]

Εχει να κάνει με το επίπεδο γνώσης της γλώσσας και γενικότερης καλλιέργειας του μεταφραστή. Ολα τα παραπάνω παραδείγματα έχουν σχέση με το μεταφραστή και μόνο που χρησιμοποοιεί το λεξικάκι και το γονατάκι του. Να έχουμε επίσης υπόψη μας ότι τα lowers ακόμα και τα proficiencies δίνονται απλόχερα στην Ελλάδα σε παιδιά που που δεν έχουν λειώσει τα παντελόνια τους στη γιαυτό το σκοπό μελετη.

 

[Ρεγινόρα]

Από εκπομπή στο MTV:

"Let's start from scratch"- Μετάφραση: "ας αρχίσουμε να ξυνόμαστε"...

 

[Φεγγαράδα]

Σε ένα άλλο κανάλι το έργο μίλαγε για τη Θεία Πρόνοια PROVIDENCE και εμείς διαβάζαμε ΠΡΟΕΛΕΥΣΗ προφανώς είχαν μπερδέψει τις λέξεις PROVIDENCE και PROVENANCE που είναι γαλλική!!!

 

[Αλογόμυγα]

Την Κυριακή είχε σε κρατικό τηλ. σταθμό το Good Will Hunting με τον Ρόμπιν Γουίλιαμς τον Ματ Ντέιμον και τον Μπέν Αφλεκ. Στις τελευταίες σκηνές της ταινίας και ενώ ο Ρ. Γουίλιαμς ετοιμάζει τα πράγματα του για ταξίδι, ο συνάδελφος του καθηγητής μαθηματικών τον ρωτάει που θα πάει, και ενώ αυτός του απαντάει ''Κίνα'' στους υπότιτλους γράφουν Ινδία. Μπορεί και να κάνω λάθος.