Μια θεωρία για τα Κάλαντα της Πρωτοχρονιάς

[Φαροφύλακας]

Οι τόσο ακατανόητοι στίχοι αποτέλεσαν πηγή έμπνευσης για κάποιον Αντώνη Βαβαγιάννη. Να 'ναι καλά το παιδί. Με έκανε και γέλασα. :χαχαχα:

 

[Αντέρωτας]

Το παραπανω κομικ μπορω να το διαβασω με δυο τροπους:

*Δεν ξερει τα καλαντα πώς ειναι... παρακουγε τα λογια και οπτικοποιησε αυτο που νομιζε οτι ακουει
*Ξερει πως ειναι τα καλαντα... εβαλε επιτηδες παρακουσματα για πιο κωμικο εφε

 

[Φαροφύλακας]

ε ναι μωρέ, είναι χιούμορ ακριβώς επειδή ο καθένας, κι ειδικά ένα παιδί, παρακούει στίχους, πόσο μάλλον που εδώ ούτως ή άλλως δεν βγάζεις άκρη..
))

 

[Αντέρωτας]

Στην τηλεοραση μιλησε ενας λαογραφος, Γιωργος Λεκακης, και εδωσε μια εξηγηση για τα ακτανοητα καλαντα, με τη θεωρια που παρεθεσα στην αρχη (δηλ. συγκεκαλυμμενη ερωτικη εξομολογηση). Οι παρουσιαστες τον ευχαριστησαν που ελυσε επιτελους το μυστηριο, προφανως χωρις να ξερουν οτι αυτη η θεωρια κυκλοφορει τοσα χρονια στο διαδικτυο.

Παντως το οτι το ανεφερε ο συγκεκριμενος λαογραφος σημανει 2 πραγματα: ειτε οτι οντως εχει καποια αποδοχη η συγεκριμενη ερμηνεια στη λαογραφια, ειτε οτι τη βρηκε κι αυτος ψαχνοντας στο ιντερνετ και την ειπε σαν λαογραφικη θεωρια (κομπογιαννίτικα δηλαδη)

 

[Μπου Ραντλι]

Η λέξη "Κάλαντα" προέρχεται από τις Ρωμαικές "Καλένδες", δηλαδή την πρώτη μέρα κάθε μήνα σύμφωνα με το ρωμαικό ημερολόγιο. Κάθε τέτοια μέρα ο "ελάσσων Ποντίφηξ" ανέβαινε στο Καπιτώλιο για την "calatio" (=διακήρυξη) της έναρξης του νέου έτους ή μήνα αλλά και για την ενημέρωση των πολιτών σχετικά με τις φάσεις της Σελήνης (τέταρτα/πανσέληνος). Από το 150 π.Χ. περίπου και μετά η πρώτη μέρα του χρόνου μεταφέρθηκε από την 1η Μαρτίου την 1η Ιανουαρίου όπου και παραμένει μέχρι σήμερα. Τη συγκεκριμένη μέρα γίνονταν μεγάλες γιορτές και γλέντια για τον ερχομό της νέας χρονιάς, δεν έλειπαν δε τα τραγούδια από τη διαδικασία. Όπως και τα Σατουρνάλια για τα Χριστούγεννα οι γιορτές των "Καλενδών" ενσωματώθηκαν στο Χριστιανικό Εορτολόγιο για ν'αφομοιωθούν ευκολότερα.

Αν σκεφτούμε πως το έθιμο να δίνουν οι νοικοκυρές του σπιτιού δώρα και γλυκά στους τραγουδιστές (που παλαιότερα ήταν συνήθως μεγάλοι) είναι ειδωλολατρικό και πανάρχαιο κι απλώς συνεχίστηκε στη Χριστιανική Εποχή, γιατί να μην έχει γίνει το ίδιο και με τα τραγούδια; Σ'αυτήν την περίπτωση το πρόβλημα στην ασάφεια των στίχων θα μπορούσε να εξηγηθεί με τη δυσκολία των βυζαντινών λογίων να μεταφράσουν τους λατινικούς στίχους σε σωστά ελληνικά. Αν αυτό ισχύει, η μετατροπή θα πρέπει να έγινε στη Μικρά Ασία κατά τον 5ο - 6ο αιώνα μ.Χ. - έτσι εξηγείται κι η παρουσία του Αγίου Βασιλείου στα Κάλαντα που πρέπει να είναι νεώτερη προσθήκη για να "ταιριάξει" με τον εορτασμό του την 1η Ιανουαρίου.

Έχει διαπιστωθεί άλλωστε πως και το καραβάκι που κρατούσαν οι παλιοί καλαντιστές προέρχεται από το πλοίο της αρχαίας γιορτής των "Ανθεστηρίων" και συμβόλιζε τον ερχομό του θεού Διονύσου...

 

[Χρυσόστομος]

Δεν την ειχα ξανακουσει αυτην την θεωρια με τα καλαντα-ερωτικη εξομολογηση και την βρηκα πολυ διασκεδαστική. Αν και λιγο τραβηγμενη πάντως, πιστευω οτι μπορει οντως και να ισχύει.

 

[Αντέρωτας]

Η λέξη "Κάλαντα" προέρχεται από τις Ρωμαικές "Καλένδες", δηλαδή την πρώτη μέρα κάθε μήνα σύμφωνα με το ρωμαικό ημερολόγιο.

Απο τις calendae πρεπει να προερχεται και η λεξη calendar/καλαντάρι (Λατ. calendarium)

Spoiler

Ενδιαφέρον εχει να πουμε οτι ολες οι παραπανω λεξεις σχετίζονται με τη λεξη "καλώ".

Υπαρχει και η εκφραση (αν και δεν την εχω ακουσει στο δικο μου περιβαλλον) "το αφησε για τις Καλένδες". Αφου οι καλένδες αναφερονται στην πρωτη του καθε μηνα, κυριολεκτικά σημαίνει "το αναβάλλει για τον επόμενο μήνα", αναφερομενη σε καποιον αναβλητικό.

 

[Μπου Ραντλι]

Με τη μορφή "Παραπέμπεται στις Ελληνικές Καλένδες", η έκφραση χρησιμοποιούνταν στο πολιτικό ρεπορτάζ των εφημερίδων μέχρι και τις δεκαετίες '80 και '90 για να χαρακτηρίσει νομοσχέδια και πρωτοβουλίες που "έμπαιναν στο συρτάρι" γι'άγνωστο χρονικό διάστημα...

 

[Νίκοςς]

Ενδιαφερουσα πληροφορια, αλλα αναρωτιεμαι ποσα ακομη κρυφα νοηματα θα μπορουσαμε να βγαλουμε και απο αλλα κειμενα και παλια τραγουδακια

Στην Κατοχή το αντιστασιακό τραγούδι "Η Σημαία" που αναφέρεται στη σημαία που καλύπτει τους προδομένους νεκρούς αγωνιστές, έχει τη μουσική και ρυθμό από "Ω Έλατο, ώ έλατο", γνωστό γερμανικό χριστουγεννιάτικο τραγούδι.

 

[Νίκοςς]

Ως προς το θεμα των κρυμμενων νοηματων τωρα..

Ειμαι σίγουρη πως εκεινη εποχή όπου το να εκφράσεις καθαρά τα αισθηματά σου, ηταν απαγορευμενο (και αμαρτωλο) οι ανθρωποι εβρισκαν άλλους τρόπους να "περνανε" τα μηνυματά τους.

Να φέρω και εγώ ένα παράδειγμα. Τον 19ο αιώνα γινόταν μια κίνηση για την ενοποίηση της Ιταλίας, που θα ξεκινούσε από το πολύ μικρό Πεδεμόντιο με βασιλιά τον Βίκτορα Εμμανουήλ, τον πρωθυπουργό Καβούρ και τον Στρατηγό Γκαριμπάλντι. Απέναντί τους είχαν ξένους ηγεμόνες που κυβερνούσαν κομμάτια βασίλεια της Ιταλίας δορυφόρους υπό ευρωπαίους ηγεμόνες, με πρώτο και καλύτερο το Βατικανό που είχε ένα όχι ευκαταφρόνητο κομμάτι, με στρατό του Πάπα. Πως θα έφτιαχναν έναν Ύμνον εις την Ελευθερίαν; Απ' ευθείας, μάλλον θα έβρισκαν τον συνθέτη και θα τον εκτελούσαν. Έτσι ο Βερντι συνέθεσε την Όπερα Nabuccho (Ναμπούκο - Ναβουχοδονόσωρ), με θέμα τις ελπίδες των Εβραίων να λυτρωθούν από τη βαβυλωνιακή αιχμαλωσία.
Όχι μόνο στην Όπερα που παίχτηκε, αλλά και στους δρόμους σε διάφορες πόλεις στην Ιταλία, ο κόσμος τραγουδούσε το Va pensiero sull ali dorati (Σκέψη μου πέτα με τα χρυσά φτερά) και όλοι εννοούσαν τον ξεσηκωμό κατά των ξένων και του Πάπα. Ο Πάπας δεν ήταν κουτός, καταλάβαινε τι σήμαναν αυτά, αλλά με ποιό κατηγορητήριο θα έβαζε στη φυλακή ανθρώπους που τραγουδούσαν σκηνές της Βίβλου. Πέτυχε λοιπόν.
Αντίθετα ο δικός μας ο Σολωμός, που τα έγραψε όλα έξω από τα δόντια στον Ύμνον εις την Ελευθερίαν, ατύχησε. Έδωσε τον Ύμνο του στον Μάτζαρο για να τον μελοποιήσει, ο οποίος τον έβαλε στο συρτάρι του, επειδή ο πατέρας του Μάντζαρου ήταν βουλευτής της Ιονίου Πολιτείας, που ήταν υπό αγγλική διοίκηση και η οποία δεν σήκωνε και πολλά πολλά. Φύλαγε λοιπόν και αυτός τα ρούχα του για να έχει τα μισά. Όταν πέθανε ο πατέρας του, ο Μάντζαρος τελείωσε τη μελοποίηση, αλλά ήταν αργά πλέον για τους Έλληνες. Έγινε δώρο στον βασιλιά Γεώργιο Α΄με την Ένωση της Επτανήσου και ο Ύμνος περιορίστηκε σε διάρκεια και έγινε με νόμο "Υμνος του Βασιλικού Ναυτικού". Το πως έγινε Εθνικός Ύμνος κανένας δεν ξέρει με ντοκουμέντα γιατί δεν υπάρχει τέτοιος νόμος, διάταγμα ή απόφαση. Μάλλον το ξέχασαν. Τώρα αν μας τον κλέψει κανένας με το επιχείρημα ότι "Δεν υπάρχει πλέον βασιλικό ναυτικό";