Έτυχε να το ακούσω σήμερα και θυμήθηκα πως υπάρχει σχετικό νήμα... σ' εμένα ηχεί παράξενα το "άρεζε" και κάθε φορά που το συναντώ - μολονότι συχνά, καθώς χρησιμοποιείται ευρέως στη βόρεια Ελλάδα - ακολουθεί ένα στιγμιαίο ξάφνιασμα από τη μεριά μου. Δεν ξέρω αν είναι σωστό ή λανθασμένο, δεν με ενοχλεί, ούτε όμως θα το χρησιμοποιούσα ποτέ η ίδια.
Μου άρεζε
- Thread starter Τραβιατα
- Start date
Εγώ αν και από τη Θεσσαλονικη, δεν το προτιμω ιδιαιτέρα, το ακούω συχνα απο φιλους/ες άλλα δε μ' αρεσει να το χρησιμοποιώ, προτιμώ το άρεσε. Όμως, εντάξει, στην καθομιλουμένη πολλά μπορούμε να πούμε -είτε σωστά είτε λανθασμένα- χωρίς να μας διορθώσει κανεις (έκτος κι αν είναι πολυ χτυπητά όπως π.χ. το ξελυνω που μου ανάβουν τα λαμπάκια όταν το ακούω 
).
).Κατ` αρχάς οι τύποι «άρεζε»/«άρεζαν» δεν είναι βορειοελλαδίτικη αποκλειστικότητα. Στην ιδιαίτερή μου πατρίδα, τον Λαύκο του νομού Μαγνησίας, οι τύποι αυτοί ακούγονται. Για το αν έφτασαν σ΄εμας με την μικρασιατική καταστροφή ή προϋπήρχαν δυστυχώς δεν έχω στοιχεία. Όπως όμως κάποιος έγραψε στο φόρουμ λεξικολογιας που ήδη προσέξατε γενικά μαρτυρούνται από το μεσαίωνα.
Επίσης δεν συμφωνώ με τον ισχυρισμό ότι οι τύποι αυτοί θα πρέπει να αποφεύγονται στον προσεγμένο λόγο. Για τους λόγους που σκιαγραφώ αδρομερώς παρακάτω, στον γραπτό νεοελληνικό λόγο δεν ακολουθούμε τυφλά την σχολική γραμματική, αλλά λαμβάνουμε υπ’ όψιν τα έργα εγκρίτων συγγραφέων. Ειδάλλως θα ακουγόνταν μόνον προτάσεις του τύπου «παλιά ήμαστε φίλοι, τώρα δεν ήμαστε πια». Είναι δικαίωμα το καθενός να μιλά έτσι, πολλοί όμως από μας έχουν αναγνώρισει την αξία του «ήμασταν».
Ο τύπος «άρεζε» απαντά σε αξιόλογα έργα της νεοελληνικής λογοτεχνίας:
Καβάφης
«Ξανάδεσα τον ώμο, και στο δέσιμο
αργούσα κάπως· γιατί δεν πονούσε,
και μ’ άρεζε να βλέπω το αίμα. Πράγμα
του έρωτός μου το αίμα εκείνο ήταν.»
Βάρναλης
«Μου άρεζε λιγάκι η ψαρική.»
Ο ερωτών ανέφερε το Βενέζη. Αν ήμουν στην πατρίδα θα έβρισκα σίγουρα πολλά ακόμα παραδείγματα χρήσης του «άρεζε». Για το «άρεζαν» αμφιβάλω.
Όσον αφορά τη θέση μου να μην ακολουθείτε ακρίτως η σχολική γραμματική, σαφώς μπορείτε να διαφωνείτε. Είναι όμως γεγονός ότι κράτη που πρόσφατα μόνο εγκατέλειψαν μια αρχαΐζουσα επίσημη γλώσσα υπέρ ενός είδους δημοτικής τείνουν να προσδιορίζουν βιαστικά και κάπως στενά τους κανόνες της. Για την περίπτωση της κινεζικής «δημοτικής» 普通話 μπορώ να σας γράψω χαρακτηριστικές περιπτώσεις. Σύμφωνα με διάλεξη ενός καθηγητή Αραβικών, παρόμοια ισχύουν και για τις αραβικές διαλέκτους διαφόρων κρατών εν συγκρίσει προς την «Υψηλή Αραβική». Η περίπτωση της Ελληνικής είναι, νομίζω, ιδιαίτερα δύσκολη, καθώς είναι κλιτικη γλώσσα και πολλοί νεοελληνικοί τύποι είναι δύσχρηστοι. Δεν θα έλεγα «εφεύρεσα, κατάργησα, εκστεκομαι!, καταστηθηκε, εισαχτηκα...». Τέτοιες περιπτώσεις έχουν σαν αποτέλεσμα να έχουμε όλοι προσωπικές αντιλήψεις για το που μπορούν να εισαχθούν δημοτικοί τύποι και ιδιαίτερα για το που τελειώνει η δημοτική και που αρχίζει το τοπικό ιδίωμα! Θυμηθείτε και τον Καζαντζάκη
Επίσης δεν συμφωνώ με τον ισχυρισμό ότι οι τύποι αυτοί θα πρέπει να αποφεύγονται στον προσεγμένο λόγο. Για τους λόγους που σκιαγραφώ αδρομερώς παρακάτω, στον γραπτό νεοελληνικό λόγο δεν ακολουθούμε τυφλά την σχολική γραμματική, αλλά λαμβάνουμε υπ’ όψιν τα έργα εγκρίτων συγγραφέων. Ειδάλλως θα ακουγόνταν μόνον προτάσεις του τύπου «παλιά ήμαστε φίλοι, τώρα δεν ήμαστε πια». Είναι δικαίωμα το καθενός να μιλά έτσι, πολλοί όμως από μας έχουν αναγνώρισει την αξία του «ήμασταν».
Ο τύπος «άρεζε» απαντά σε αξιόλογα έργα της νεοελληνικής λογοτεχνίας:
Καβάφης
«Ξανάδεσα τον ώμο, και στο δέσιμο
αργούσα κάπως· γιατί δεν πονούσε,
και μ’ άρεζε να βλέπω το αίμα. Πράγμα
του έρωτός μου το αίμα εκείνο ήταν.»
Βάρναλης
«Μου άρεζε λιγάκι η ψαρική.»
Ο ερωτών ανέφερε το Βενέζη. Αν ήμουν στην πατρίδα θα έβρισκα σίγουρα πολλά ακόμα παραδείγματα χρήσης του «άρεζε». Για το «άρεζαν» αμφιβάλω.
Όσον αφορά τη θέση μου να μην ακολουθείτε ακρίτως η σχολική γραμματική, σαφώς μπορείτε να διαφωνείτε. Είναι όμως γεγονός ότι κράτη που πρόσφατα μόνο εγκατέλειψαν μια αρχαΐζουσα επίσημη γλώσσα υπέρ ενός είδους δημοτικής τείνουν να προσδιορίζουν βιαστικά και κάπως στενά τους κανόνες της. Για την περίπτωση της κινεζικής «δημοτικής» 普通話 μπορώ να σας γράψω χαρακτηριστικές περιπτώσεις. Σύμφωνα με διάλεξη ενός καθηγητή Αραβικών, παρόμοια ισχύουν και για τις αραβικές διαλέκτους διαφόρων κρατών εν συγκρίσει προς την «Υψηλή Αραβική». Η περίπτωση της Ελληνικής είναι, νομίζω, ιδιαίτερα δύσκολη, καθώς είναι κλιτικη γλώσσα και πολλοί νεοελληνικοί τύποι είναι δύσχρηστοι. Δεν θα έλεγα «εφεύρεσα, κατάργησα, εκστεκομαι!, καταστηθηκε, εισαχτηκα...». Τέτοιες περιπτώσεις έχουν σαν αποτέλεσμα να έχουμε όλοι προσωπικές αντιλήψεις για το που μπορούν να εισαχθούν δημοτικοί τύποι και ιδιαίτερα για το που τελειώνει η δημοτική και που αρχίζει το τοπικό ιδίωμα! Θυμηθείτε και τον Καζαντζάκη