Σημαντική απώλεια για τα ελληνικά γράμματα...
http://www.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_kathremote_1_20/01/2013_479390
http://www.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_kathremote_1_20/01/2013_479390
Πέθανε ο Παύλος Μάτεσις
- Thread starter Ματσαμπλόκος
- Start date
Συμφωνώ... Κι εγώ πριν λίγο καιρό τον γνώρισα από αυτό το βιβλίο, αλλά δεν είχα κοιτάξει κάτι παραπάνω για εκείνον. Απ' την συνέντευξη και τις φωτογραφίες φαίνεται πολύ γλυκός άνθρωπος και διαβάζω στο βιογραφικό του πως έχει κάνει πολλά πράγματα... Σπούδασε θέατρο, έχει πτυχίο βιολιού, δίδαξε υποκριτική στη σχολή Σταυράκου, έχει μεταφράσει Σταντάλ, Πίντερ, Φώκνερ κ πολλούς άλλους, έχει γράψει θεατρικά έργα ("Η τελετή" κ.α.) και μυθιστορήματα("Σκοτεινός οδηγός", "Η Μητέρα του Σκύλου" κ.α.) που έχουν μεταφραστεί σε πολλές γλώσσες και έχει πάρει και αρκετά βραβεία.
Στην καλοκαιρινή μας συνάντηση, το Μαύρο Βέλος μου είχε δώσει το Έκθεσις Ιδεών, ένα βιβλιαράκι με μικρά κείμενα του Μάτεσι, "ελαφρών λογοτεχνικών ηθών πονήματα" όπως ο ίδιος ο συγγραφέας τους τα χαρακτηρίζει. Αυτά τα κείμενα δημοσιεύτηκαν σε εφημερίδες το διάστημα 1985 - 2005 και το 2006 ο Καστανιώτης τα συνέλεξε και τα εξέδωσε. Προσπαθώ εδώ και ώρα να επιλέξω ποιο απ' όλα να αντιγράψω εδώ και με δυσκολία κατέληξα στα "Εφήμερα", αφήνοντας απ' έξω άλλα κείμενα με ένα καυστικότατο ύφος και πολύ ιδιαίτερο χιούμορ.
Ο Εμμανουήλ Ροΐδης, ο κρυπτολυρικότατος (όχι ο διαπομπευόμενος προσφάτως με "μεταφράσεις" σε "σημερινά" ελληνικά), μεταμφιέζοντας τον λυρισμό του με προσωπίδα την ευρυμάθεια, υμνεί το αναγκαίο και το τραγικό του έρωτα πληροφορώντας μας για το εφήμερο, το γτερωτό ζωύφιο που γεννιέται το πρωί και, έχοντας ολοκληρώσει τον κύκλο της ζωής, παθαίνει πληρες ωρών με τη δύση του ηλίου. Κατά την παράθεσή του φράσεων του Αριστοτέλη "ζει και πέτεται μέχρι δείλης [...] του ηλίου δυομένου αποθνήσκει, βιώσαν ημέραν μίαν, διο και καλείται εφήμερον".
Οι μικροσκοπικοί αυτοί συγκάτοικοί μας αποτελούν απόδειξη πως το βραχύ του βίου είναι υπόθεση απόλυτα υποκειμενική, σχετική. Σε μία ημέρα του δικού μας ημερολογίου, συμπυκνώνουν μία ζωή. Και, φυσικά, δεν θα μπορούσαν να σκεφτούν πως άλλοι συνταξιδιώτες τους στον πλανήτη ζουν πολύ περισσότερο. Ίσως δεν μπορούν να σκεφτούν ότι ζουν. Και, σίγουρα, δεν ευκαιρούν καθόλου να σκεφτούν: ζουν μόνο.
Τα ζωύφια αυτά δεν τρέφονται. Ούτε τους χρειάζεται, ούτε και ευκαιρούν. Γι΄αυτό δεν διαθέτουν στόμα πρόσφορο για λήψη τροφής.
Τα εφήμερα δεν αναπαύονται, δεν κάθονται. Πετούν μόνο, πάνω από νερά ήσυχα. Η ζωή τους, ομαδική, συνοψίζεται σε ένα ολιγόωρο φτερούγισμα. Στο διάστημα αυτό αναζητούν σύντροφο και ερωτεύονται. Μόνο. Ζευγαρώνουν στον αέρα και, με τη δύση, χωρίς να το γνωρίζουν ή να το περιμένουν ή να το φοβούνται, πεθαίνουν στον αέρα. Και πέφτουν στο νερό. Ένα συννεφάκι τοσοδά λιγότερο διάφανο από τον αέρα, πέφτουν στην επιφάνεια του νερού. Τόσο απαλά, που το νερό δεν κάνει τον κόπο να τα κατεβάσει στον βυθό. Τα αυγά τους μόνο βυθίζονται. Λίγο πριν πεθάνει, η θηλυκιά αφήνει να πέσουν στο νερό τα αυγά που θα κατέλθουν αθόρυβα στον βυθό, να συνεχιστεί το είδος.
Αιτία θανάτου; "Εξ υπερβολής έρωτος και ηδυπάθειας".
Ένα ζωύφιο που θέλω να φαντάζομαι της συνομοταξίας των εφήμερων, το ανακάλυψα τυχαία χτες, φυλακισμένο πίσω από το τζάμι της μπαλκονόπορτας, άγνωστο πώς. Ο ήλιος σε λίγο θα έπεφτε και το εφήμερο πάλευε επίμονα να διατρήσει το τζάμι, αόρατο εχθρό και εμπόδιο, να περάσει έξω, προς τη ζωή που σε λίγο θα έδυε. Από λάθος (ποιανού; ) είχε περάσει τη νεότητά του και την ώριμη ηλικία του πίσω από ένα τζάμι, μακριά από τον προορισμό του. Ένας υποψήφιος γέροντας ηλικίας πέντε ωρών, παρθένος (γέροντας: αποκλείεται να' ταν γερόντισσα, αυτή θα είχε βρει τρόπο να βγει), δεσμώτης, εξόριστος, λιποτάχτης άθελά του, ενώ έξω σε λίγο το ρολόι του ήλιου θα σήμαινε τη λήξη σε μια ζωή που δεν αναλώθηκε, εξαιτίας ενός χαζού εμποδίου (η πόρτα). Η αιτία δεν ήταν ούτε καν τραγική.
Του άνοιξα, και κατάφερα να το πείσω να βγει. Χύθηκε προς την ύπαιθρο, αναζητώντας εφημέρισσα αζευγάρωτη. Μόλις πρόφταινε να πεθάνει: ο ήλιος είχε αρχίσει την κάθοδό του.
Τα εφήμερα
Ο Εμμανουήλ Ροΐδης, ο κρυπτολυρικότατος (όχι ο διαπομπευόμενος προσφάτως με "μεταφράσεις" σε "σημερινά" ελληνικά), μεταμφιέζοντας τον λυρισμό του με προσωπίδα την ευρυμάθεια, υμνεί το αναγκαίο και το τραγικό του έρωτα πληροφορώντας μας για το εφήμερο, το γτερωτό ζωύφιο που γεννιέται το πρωί και, έχοντας ολοκληρώσει τον κύκλο της ζωής, παθαίνει πληρες ωρών με τη δύση του ηλίου. Κατά την παράθεσή του φράσεων του Αριστοτέλη "ζει και πέτεται μέχρι δείλης [...] του ηλίου δυομένου αποθνήσκει, βιώσαν ημέραν μίαν, διο και καλείται εφήμερον".
Οι μικροσκοπικοί αυτοί συγκάτοικοί μας αποτελούν απόδειξη πως το βραχύ του βίου είναι υπόθεση απόλυτα υποκειμενική, σχετική. Σε μία ημέρα του δικού μας ημερολογίου, συμπυκνώνουν μία ζωή. Και, φυσικά, δεν θα μπορούσαν να σκεφτούν πως άλλοι συνταξιδιώτες τους στον πλανήτη ζουν πολύ περισσότερο. Ίσως δεν μπορούν να σκεφτούν ότι ζουν. Και, σίγουρα, δεν ευκαιρούν καθόλου να σκεφτούν: ζουν μόνο.
Τα ζωύφια αυτά δεν τρέφονται. Ούτε τους χρειάζεται, ούτε και ευκαιρούν. Γι΄αυτό δεν διαθέτουν στόμα πρόσφορο για λήψη τροφής.
Τα εφήμερα δεν αναπαύονται, δεν κάθονται. Πετούν μόνο, πάνω από νερά ήσυχα. Η ζωή τους, ομαδική, συνοψίζεται σε ένα ολιγόωρο φτερούγισμα. Στο διάστημα αυτό αναζητούν σύντροφο και ερωτεύονται. Μόνο. Ζευγαρώνουν στον αέρα και, με τη δύση, χωρίς να το γνωρίζουν ή να το περιμένουν ή να το φοβούνται, πεθαίνουν στον αέρα. Και πέφτουν στο νερό. Ένα συννεφάκι τοσοδά λιγότερο διάφανο από τον αέρα, πέφτουν στην επιφάνεια του νερού. Τόσο απαλά, που το νερό δεν κάνει τον κόπο να τα κατεβάσει στον βυθό. Τα αυγά τους μόνο βυθίζονται. Λίγο πριν πεθάνει, η θηλυκιά αφήνει να πέσουν στο νερό τα αυγά που θα κατέλθουν αθόρυβα στον βυθό, να συνεχιστεί το είδος.
Αιτία θανάτου; "Εξ υπερβολής έρωτος και ηδυπάθειας".
Ένα ζωύφιο που θέλω να φαντάζομαι της συνομοταξίας των εφήμερων, το ανακάλυψα τυχαία χτες, φυλακισμένο πίσω από το τζάμι της μπαλκονόπορτας, άγνωστο πώς. Ο ήλιος σε λίγο θα έπεφτε και το εφήμερο πάλευε επίμονα να διατρήσει το τζάμι, αόρατο εχθρό και εμπόδιο, να περάσει έξω, προς τη ζωή που σε λίγο θα έδυε. Από λάθος (ποιανού; ) είχε περάσει τη νεότητά του και την ώριμη ηλικία του πίσω από ένα τζάμι, μακριά από τον προορισμό του. Ένας υποψήφιος γέροντας ηλικίας πέντε ωρών, παρθένος (γέροντας: αποκλείεται να' ταν γερόντισσα, αυτή θα είχε βρει τρόπο να βγει), δεσμώτης, εξόριστος, λιποτάχτης άθελά του, ενώ έξω σε λίγο το ρολόι του ήλιου θα σήμαινε τη λήξη σε μια ζωή που δεν αναλώθηκε, εξαιτίας ενός χαζού εμποδίου (η πόρτα). Η αιτία δεν ήταν ούτε καν τραγική.
Του άνοιξα, και κατάφερα να το πείσω να βγει. Χύθηκε προς την ύπαιθρο, αναζητώντας εφημέρισσα αζευγάρωτη. Μόλις πρόφταινε να πεθάνει: ο ήλιος είχε αρχίσει την κάθοδό του.
Last edited: