Στα χρόνια μου που ήταν δίσεκτα χρόνια για την Ελλάδα, ειδικά στο Γυμνάσιο (εξατάξιο τότε χωρισμένο σε θηλέων κι αρρένων με εξειδικευμένα μαθήματα) ο Θεολόγος, καθηγητής των θρησκευτικών ήταν υπεύθυνος εκτός του καθιερωμένου μαθήματος και για την φοίτησή μας στο κατηχητικό της ενορίας μας. Επίσης ήταν υπεύθυνος για τον σταθερό εκκλησιασμό μας που γινόταν με σύσσωμη συμμετοχή του σχολείου στην ενορία που αυτό υπαγόταν, κάθε Τετάρτη. Ειδική λειτουργία για το σχολείο. Αφήναμε τα μαθήματα γι’ αυτό. Στη βαθμολογία συνυπολογίζονταν όλα αυτά. Στην Πέμπτη Γυμνασίου, ετών 17, που εγώ έκανα τις επιλογές μου, σε σχέση με ό,τι συνέβαινε στη χώρα και στο μικρόκοσμό μου, η βαθμολογία μου μειώθηκε με το έτσι θέλω στη Γυμναστική (απείχα των παρελάσεων που ήταν μια έκθεση εμπρός στην τοπική εξουσία της πόλης μου) και στα Θρησκευτικά (απείχα του κατηχητικού, αλλά όχι του εκκλησιασμού). Δέχτηκα πιέσεις που αντιμετώπισα με αρκετό σθένος και το σθένος είχε συνέπειες. Δεν είχα καμμιά εύνοια πουθενά. Ακόμα κι από καθηγητές που γνώριζαν τη δυναμική μου σαν μαθήτριας. Σ’ όλα αυτά συνετέλεσε ένα και μοναδικό γεγονός που στέρησε σε μια ολόκληρη τάξη, κοντά σαράντα κορίτσια, να τραβήξει ανενόχλητη ένα δρόμο στον οποίο ήταν πάνω από καλή. Είμασταν το τελευταίο απ’ τα τέσσερα τμήματα της τάξης μας. Εξαιρετικές κατά το 90% στα μαθήματα φυσικοχημείας και μαθηματικών.Με επιδόσεις του 19 και 20. Με εξαιρετικό μαθηματικό, που είχε καταφέρει να οξύνει το κριτικό μυαλό μας ενεργοποιώντας μηχανισμούς μελέτης που ως τότε κανείς δεν είχε ασχοληθεί να ενεργοποιήσει. Ένας σπουδαίος άνθρωπος απ’ τη Σιάτιστα, που το πλήρωσε ακριβά, απλά γιατί έδωσε μάχη, να οριστεί βάσει του τότε νόμου το τμήμα μας ως πρακτικής κατεύθυνσης, πράγμα που θα μας βοηθούσε στις ήδη επιλεγμένες κατευθύνσεις μας προς τις μέλλουσες Πανεπιστημιακές μας σπουδές. Αντ’ αυτής της φυσικής πορείας μας, μας ανάτρεψαν το πρόγραμμα, μεταθέτοντας κι εγώ δεν ξέρω πού τον καθηγητή μας, φέρνοντας έναν απίστευτα αδιάφορο στην καζούρα μας τύπο, και αντικαθιστώντας τον φιλόλογό μας με έναν που τότε ήταν μια αυθεντία στον τομέα του. Καθαρή εκτροπή στη βαθμολογία μας, σε όλα. Μαθήτριες με γενική βαθμολογία, 18 και 19 πέσαμε στο 15 και στο 16, γεγονός που μετά είχε αντίκτυπο στη βαθμολογία μας στις εισαγωγικές μια και συνυπολογίζονταν τα απολυτήρια στον γενικό βαθμό εισαγωγής. Μελετημένη εκτροπή. Ανακατεύθυνση των ξεστρατιμένων εκεί που η δεοντολογία του υπουργείου ή κι εγώ δεν ξέρω ποιών ήθελε. Γυναίκες με μαθηματικά μυαλά;;; Όχι βέβαια!!! Κι εκεί έγινα κι άθεη κοντά στ’ άλλα.
Η επιστροφή μου στην πίστη έγινε πάρα πολλά χρόνια αργότερα όντας αρκετά μεγάλη και με τρόπο που ήταν απόλυτα φυσικός. Που ήταν συναρτόμενος με τον τρόπο που ήρθα στον κόσμο. Το χρωστώ στη μητέρα μου και την Παναγία, σε μια συγκυρία γεγονότων που με έβγαλαν ολομόναχη σε δύσκολες στιγμές, χωρίς συντροφικότητες όπως ήμουν μαθημένη ως τότε. Κι έγινε αυτόματα, χωρίς παρεμβάσεις κανενός. Δεν χρειάστηκε να ξέρω βαθιά. Ήξερα απλά με όλο μου το ένστικτο που είναι ζωντανό και ολόρθο, χωρίς παρεμβάσεις βίαιες. Γιατί οι παρεμβάσεις που έγιναν στην εφηβεία μου ήταν βίαιες. Κατάφεραν κι ανέτρεψαν όλη τη δουλειά που είχε κάνει η γιαγιά μου στην παιδική μου ηλικία. Η γιαγιά είχε ενσπείρει μιαν αγάπη στη θρησκεία που ήταν φυσική και καθόλου καταναγκαστική, με συνήθειες καθημερινές, με ήθος καθημερινό, με στάσεις ζωής...Αυτό το ξήλωσαν ολόκληρο απλά και μόνο γιατί με κατανάγκασαν σε μια στεγνή γνώση και πρακτική...στερώντας μου ζωτικές λειτουργίες της ελεύθερης βούλησης που στο κάτω κάτω είναι θεμελιακή η σημασία της...
Μακριά εξήγηση για να πω ό,τι θα πω, που είναι πως θα προτιμούσα αυτό που ονομάζετε Θρησκευτικά να εντασσόταν στο μάθημα της Φιλοσοφίας. Η ύλη να καθοριζόταν σε καθαρά επιστημονική βάση. Να επαφίεται η κατήχηση και η λειτουργική διδασκαλία στις ίδιες τις εκκλησίες. Με τρόπους σύγχρονους και δημιουργικούς, αλλά πάνω απ’ όλα επ’ ουδενί αντικοινωνικούς. Για να γίνω σαφής. Δεν γίνεται στους άμβωνες των εκκλησιών οι “ποιμένες” να οδηγούν τους πιστούς με διλήμματα σύγχρονης πολιτικής εκεί που το σύστημα επιθυμεί να τους κάνει φορείς κατεύθυνσης του ποιμνίου τους. Ποίμνιο. Φοβερή λέξη. Δεν γνωρίζω αν το μάθημα της Φιλοσοφίας υπάρχει σήμερα. Στα χρόνια μου υπήρχε και ήταν κι αυτό κατευθυνόμενο και υποταγμένο στην κυρίαρχη ιδεολογία. Δίδασκε όλες τις φιλοσοφικές τάσεις με σχολιασμούς όμως συγκεκριμένους. Το μάθημα των Θρησκευτικών στα χρόνια μου είχε δυο σκέλη που μελετώντουσαν με δυο βιβλία. Αυτό της Κατήχησης κι αυτό της Λειτουργικής. Αυστηρά όμως της Ορθόδοξης Χριστιανικής Θρησκείας. Τίποτε άλλο. Πώς θα ήταν σήμερα λοιπόν το μάθημα των Θρησκευτικών; Στα χρόνια μου δεν είχαμε πολυεθνική μαθητική κοινότητα. Είμασταν μπετόν αρμέ Χριστιανοί Ορθόδοξοι όλοι. Άντε και κανένα παιδί Καθολικό, σαν τη μύγα μες το γάλα...κυριολεκτικά όμως. Σήμερα τι γίνεται, χωρίς να καθηλώνονται κουλτούρες και πίστεις άλλων προελεύσεων; Γιατί αυτή η κοινωνία που τους έφερε εδώ, έτσι όπως τους έφερε, οφείλει και να τους ενσωματώσει με σεβασμό.
Για τους Γάλλους τώρα. Δεν γνωρίζω το συγκεκριμένο βιβλίο. Γνωρίζω όμως την διάθεση της Γαλλικής αρχής να γκετοποιεί την κοινωνία της, να χωρίζει χωροταξικά και μη τα μέλη της σε σαφείς ομάδες. Κάποια στιγμή έγινε απόπειρα να αφαιρεθεί η μπούργκα απ’ τις μαθήτριες με την αιτιολόγιση ότι έπρεπε τα πρόσωπά τους να είναι διακριτά. Εγώ κι αν έχω πρόβλημα με τέτοιες αγκιλώσεις όσον αφορά την καθημερινότητα μιας γυναίκας. Μπορεί όμως ο εξαναγκασμός να πετύχει αυτό που η ελεύθερη επιλογή πετυχαίνει;
Ελεύθερη επιλογή λοιπόν κατά τη γνώμη μου. Διδασκαλία όλων έτσι που να καλλιεργείται ο μηχανισμός της ελεύθερης επιλογής.