Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα ΕΜΠΡΟΣ το 1897
Η ΚΑΤΑΔΥΣΙΣ
ΣΚΕΨΕΙΣ ΚΑΙ ΑΝΑΜΝΗΣΕΙΣ
Δεν λείπω ποτέ μου από την τελετήν της καταδύσεως του Σταυρού, διότι ουδεμία εορτή εκ των χειμερινών με συγκινεί όσον αυτή. Μου φαίνεται δε ότι και εις τους άλλους Έλληνας κάμνει την αυτήν εντύπωσιν, διότι είνε η κατ’ εξοχήν ναυτική εορτή και επομένως η κατ’ εξοχήν ελληνική. Έπειτα έχει τόσον υψηλόν συμβολισμόν, τόσην ποίησιν. Ο σταυρός καταδυόμενος «γλυκαίνει» τα ύδατα και πραΰνει τα άγρια στοιχεία προς τα οποία παλαίβουν οι ναυτιλόμενοι.
Και ενώ εσκεπτόμην ταύτα, υπό την φρικίασιν των μικρών σημαιών, αίτινες ενθυμίζουν εκεί επάνω την θάλασσαν, επανήρχοντο εις την Δεξαμενήν εικόνες, της τελετής ταύτης εκ διαφόρων νήσων του Αιγαίου τας οποίας επεσκέφθην. Και εκ των νήσων ο νους μου επέταξεν εις την μεγίστην των Ελληνικών νήσων, εις την Κρήτην, και ενεθυμήθην την τελετήν του Αγιασμού εις τον Λιμένα των Χανίων, με τον παρατεταγμένον εις την προκυμαίαν Τουρκικόν στρατόν, με τους ημιγύμνους ναύτας, οίτινες περιμένουν επί της πρώρας των λέμβων, ριγούντες υπό την παγεράν του βορρά πνοήν, αλλ’ άφοβοι εκ της πεποιθήσεως προς την δύναμιν, του Σταυρού, παρακολουθούντες τας κινήσεις του επισκόπου με βλέμμα σκύλλων της Νέας Γης, έτοιμοι να βουτήξουν προς αναζήτησιν του Σταυρού. Ο λιμήν των Χανίων, ανοικτός προς τον βορράν, είνε σχεδόν πάντοτε τεταραγμένος κατά τον χειμώνα. Αλλ’ οι ναύται κατορθώνουν εντός ολίγων στιγμών να ευρίσκουν τον Σταυρόν και έξαφνα προκύπτει εκ των υδάτων βραχίων γυμνός, θριαμβευτικώς ανατείνων το αισθητόν σύμβολον της Χριστιανικής πίστεως, ενώ βοή αναδίδεται από το πλήθος, το οποίον πυκνούται επί της προκυμαίας.
Έπειτα ο ευτυχήσας να συλλάβη τον σταυρόν ναύτης, περιέρχεται τα χριστιανικά καταστήματα με τον σταυρόν επί δίσκου και οι χριστιανοί του δίδουν χρηματικά φιλοδωρήματα.
Οι γνήσιοι Τούρκοι τρέφουσι σεβασμόν τινα προς την θρησκείαν των χριστιανών, καθότι και αυτός ο Μωάμεθ αναγνωρίζει την αγιότητα του Ιησού και της μητρός αυτού Μεριέμ (ως την ονομάζουν οι τούρκοι) αλλ’ οι εξωμόται, οι ψευδότουρκοι, οποίοι είνε κατά μέγα μέρος οι τουρκοκρητικοί, δεν εννοούν καμμίαν συνδιαλλαγήν προς τον χριστιανισμόν, και ουδεμίαν ευκαιρίαν παραλείπουν διά να εξυβρίσωσι την χριστιανικήν θρησκείαν. Πλείστοι μικροί βυζαντινοί ναοί με τοιχογραφίας υπάρχουσιν εις τας επαρχίας της νήσου, εις τους οποίους βεβαίως θα έχουν ακούσει την λειτουργίαν οι πρόγονοι των σημερινών τούρκων. Των εν τοις ναοίς τούτοις αγιογραφιών οι οφθαλμοί έχουν εξορυχθή παντού κατά τας διαφόρους επαναστάσεις υπό τούρκων.
Αλλά και εν καιρώ ειρήνης πράττουν ό,τι δυνηθούν διά να τραυματίσουν τους χριστιανούς εις τα καιριώτατα, δηλαδή εις την θρησκείαν. Προ δεκαπέντε ετών, επί της διοικήσεως του Φωτιάδου. παρώδησαν εις το Ρέθυμνον τον επιτάφιον, στολίσαντες με άνθη και κηρία όνον, τον οποίον περιήγον εις την συνοικίαν των μιμούμενοι την χριστιανικήν ψαλμωδίαν. Κατά την αυτήν δε περίπου εποχήν, την ημέραν του Αγιασμού, παρώδησαν, εις έν τουρκικόν καφενείον, την περιαγωγήν του σταυρού.
Κατασκευάσαντες σταυρόν, επί του οποίου προσήρμοσαν ακατονόμαστον ομοίωμα, τον έδωκαν εις τούρκον λεμβούχον, όστις την περιήγε λέγων προς τους εν τω καφενείω αγάδες:
— Βοήθειά σας!
Οι δε αγάδες, γελώντες, έρριπτον τεμάχια τενεκέ εις τον δίσκον, με την απάντησιν:
— Βοήθεια να τον έχωμε.
Οι χριστιανοί, καίτοι ουδεμίαν αγιότητα αναγνωρίζοντες εις τον Μωάμεθ, δεν εκδικούνται διά τοιούτων διακωμωδήσεων. Εις πολλά δε χωρία, εν καιρώ επαναστάσεως κατεδαφίζουν μεν όλας τα τουρκικάς οικοδομάς, αλλ’ αφήνουν απείρακτον το τζαμί. Κατά τας απόκρεω μόνον τινές μεταμφιέζονται εις χοντζάδες, συνήθως δε εις τα ζώα δίδουν ονόματα τουρκικά. Την δε εορτήν του Σουλτάνου ενίοτε εορτάζουν εις τα χωρία στολίζοντες με μύρτους και άνθη όνους συμβολίζοντας τον Κύριον του Χαμουδοπούλου εφένδη.
Η ΚΑΤΑΔΥΣΙΣ
ΣΚΕΨΕΙΣ ΚΑΙ ΑΝΑΜΝΗΣΕΙΣ
Δεν λείπω ποτέ μου από την τελετήν της καταδύσεως του Σταυρού, διότι ουδεμία εορτή εκ των χειμερινών με συγκινεί όσον αυτή. Μου φαίνεται δε ότι και εις τους άλλους Έλληνας κάμνει την αυτήν εντύπωσιν, διότι είνε η κατ’ εξοχήν ναυτική εορτή και επομένως η κατ’ εξοχήν ελληνική. Έπειτα έχει τόσον υψηλόν συμβολισμόν, τόσην ποίησιν. Ο σταυρός καταδυόμενος «γλυκαίνει» τα ύδατα και πραΰνει τα άγρια στοιχεία προς τα οποία παλαίβουν οι ναυτιλόμενοι.
Και ενώ εσκεπτόμην ταύτα, υπό την φρικίασιν των μικρών σημαιών, αίτινες ενθυμίζουν εκεί επάνω την θάλασσαν, επανήρχοντο εις την Δεξαμενήν εικόνες, της τελετής ταύτης εκ διαφόρων νήσων του Αιγαίου τας οποίας επεσκέφθην. Και εκ των νήσων ο νους μου επέταξεν εις την μεγίστην των Ελληνικών νήσων, εις την Κρήτην, και ενεθυμήθην την τελετήν του Αγιασμού εις τον Λιμένα των Χανίων, με τον παρατεταγμένον εις την προκυμαίαν Τουρκικόν στρατόν, με τους ημιγύμνους ναύτας, οίτινες περιμένουν επί της πρώρας των λέμβων, ριγούντες υπό την παγεράν του βορρά πνοήν, αλλ’ άφοβοι εκ της πεποιθήσεως προς την δύναμιν, του Σταυρού, παρακολουθούντες τας κινήσεις του επισκόπου με βλέμμα σκύλλων της Νέας Γης, έτοιμοι να βουτήξουν προς αναζήτησιν του Σταυρού. Ο λιμήν των Χανίων, ανοικτός προς τον βορράν, είνε σχεδόν πάντοτε τεταραγμένος κατά τον χειμώνα. Αλλ’ οι ναύται κατορθώνουν εντός ολίγων στιγμών να ευρίσκουν τον Σταυρόν και έξαφνα προκύπτει εκ των υδάτων βραχίων γυμνός, θριαμβευτικώς ανατείνων το αισθητόν σύμβολον της Χριστιανικής πίστεως, ενώ βοή αναδίδεται από το πλήθος, το οποίον πυκνούται επί της προκυμαίας.
Έπειτα ο ευτυχήσας να συλλάβη τον σταυρόν ναύτης, περιέρχεται τα χριστιανικά καταστήματα με τον σταυρόν επί δίσκου και οι χριστιανοί του δίδουν χρηματικά φιλοδωρήματα.
Οι γνήσιοι Τούρκοι τρέφουσι σεβασμόν τινα προς την θρησκείαν των χριστιανών, καθότι και αυτός ο Μωάμεθ αναγνωρίζει την αγιότητα του Ιησού και της μητρός αυτού Μεριέμ (ως την ονομάζουν οι τούρκοι) αλλ’ οι εξωμόται, οι ψευδότουρκοι, οποίοι είνε κατά μέγα μέρος οι τουρκοκρητικοί, δεν εννοούν καμμίαν συνδιαλλαγήν προς τον χριστιανισμόν, και ουδεμίαν ευκαιρίαν παραλείπουν διά να εξυβρίσωσι την χριστιανικήν θρησκείαν. Πλείστοι μικροί βυζαντινοί ναοί με τοιχογραφίας υπάρχουσιν εις τας επαρχίας της νήσου, εις τους οποίους βεβαίως θα έχουν ακούσει την λειτουργίαν οι πρόγονοι των σημερινών τούρκων. Των εν τοις ναοίς τούτοις αγιογραφιών οι οφθαλμοί έχουν εξορυχθή παντού κατά τας διαφόρους επαναστάσεις υπό τούρκων.
Αλλά και εν καιρώ ειρήνης πράττουν ό,τι δυνηθούν διά να τραυματίσουν τους χριστιανούς εις τα καιριώτατα, δηλαδή εις την θρησκείαν. Προ δεκαπέντε ετών, επί της διοικήσεως του Φωτιάδου. παρώδησαν εις το Ρέθυμνον τον επιτάφιον, στολίσαντες με άνθη και κηρία όνον, τον οποίον περιήγον εις την συνοικίαν των μιμούμενοι την χριστιανικήν ψαλμωδίαν. Κατά την αυτήν δε περίπου εποχήν, την ημέραν του Αγιασμού, παρώδησαν, εις έν τουρκικόν καφενείον, την περιαγωγήν του σταυρού.
Κατασκευάσαντες σταυρόν, επί του οποίου προσήρμοσαν ακατονόμαστον ομοίωμα, τον έδωκαν εις τούρκον λεμβούχον, όστις την περιήγε λέγων προς τους εν τω καφενείω αγάδες:
— Βοήθειά σας!
Οι δε αγάδες, γελώντες, έρριπτον τεμάχια τενεκέ εις τον δίσκον, με την απάντησιν:
— Βοήθεια να τον έχωμε.
Οι χριστιανοί, καίτοι ουδεμίαν αγιότητα αναγνωρίζοντες εις τον Μωάμεθ, δεν εκδικούνται διά τοιούτων διακωμωδήσεων. Εις πολλά δε χωρία, εν καιρώ επαναστάσεως κατεδαφίζουν μεν όλας τα τουρκικάς οικοδομάς, αλλ’ αφήνουν απείρακτον το τζαμί. Κατά τας απόκρεω μόνον τινές μεταμφιέζονται εις χοντζάδες, συνήθως δε εις τα ζώα δίδουν ονόματα τουρκικά. Την δε εορτήν του Σουλτάνου ενίοτε εορτάζουν εις τα χωρία στολίζοντες με μύρτους και άνθη όνους συμβολίζοντας τον Κύριον του Χαμουδοπούλου εφένδη.
Last edited by a moderator: