Ομοιως θυμαμαι πως μου φαινοταν το ονομα "Αντάντ" (Entente), ποσο βαρβαρο και παραξενο στα Ελληνικα. Αν και εμαθα οτι ειναι Γαλλικο, οταν το βλεπω στα Ελληνικα εξακολουθω να το φανταζομαι σαν Adad
περιπτώσεις: μπ/b/mb/mp και ντ/d/nd/nt
- Thread starter Αντέρωτας
- Start date
Χα χα 
Κι εγώ /adád/ το διάβαζα! Πού να σκεφτεί κανείς να το πει /antánt/!
(Προσωπικά ήμουν και είμαι υπέρ των διακριτικών σημαδιών για τέτοιες περιπτώσεις - αν και γνωρίζω ότι η άποψή μου αυτή είναι χιμαιρική. Θα έγραφα λοιπόν: Αντ̈άντ̈, με διαλυτικά πάνω από τα ταυ, για να δείξουν ότι το ντ πρέπει να προφερθεί όχι σαν δίψηφο σύμφωνο, αλλά σαν δύο ξεχωριστοί φθόγγοι.)
Κι εγώ /adád/ το διάβαζα! Πού να σκεφτεί κανείς να το πει /antánt/! (Προσωπικά ήμουν και είμαι υπέρ των διακριτικών σημαδιών για τέτοιες περιπτώσεις - αν και γνωρίζω ότι η άποψή μου αυτή είναι χιμαιρική. Θα έγραφα λοιπόν: Αντ̈άντ̈, με διαλυτικά πάνω από τα ταυ, για να δείξουν ότι το ντ πρέπει να προφερθεί όχι σαν δίψηφο σύμφωνο, αλλά σαν δύο ξεχωριστοί φθόγγοι.)
Σε σχεση με τις αναρτήσεις σας για το (ντ) (προφέρονται μαζί) και το ν-τ (προφέρονται χωριστά δύο φθόγγοι) θα ήθελα να πω ότι όταν κάτι είναι γραμμένο με ελληνικούς χαρακτήρες πχ όπως λέει ο Φαροφύλακας Ντεντ, δεν έχουμε τρόπο να καταλάβουμε πως γράφεται η αρχική ξένη λέξη, καθώς στη γραφή μας δεν αποτυπώνεται η προφορά.
Όταν όμως δούμε Dent τότε γνωρίζουμε την προφορά (ντ) το πρώτο κ ν-τ το δεύτερο
Θέλω να καταλήξω στο ότι το d προφέρεται σαν ένα (ντ) ενώ το nt σαν δύο ν-τ!
Πχ: dentist = (ντ)έ ν-τ ιστ!!! ή internet = ίν-τερνετ ( βέβαια κάποιοι το λένε ι(ντ)ερνέτ!)
ή window = γουίν(ντ)οου = παράθυρο κ αν το πεις γουί(ντ)οου γίνεται widow = χήρα!
Συνηθισμένο λάθος να λέμε ότι έχουμε λειτουργικό σύστημα γουί(ντ)οους = widows = χήρες και να συνδεόμαστε στο ι(ντ)ερνέτ ή στο ι(ντ)ερνέ!
Τα λέω καλά για το d = (ντ) και το nt = ν-τ ή... τα έχω μάθει λάθος???
Όταν όμως δούμε Dent τότε γνωρίζουμε την προφορά (ντ) το πρώτο κ ν-τ το δεύτερο
Θέλω να καταλήξω στο ότι το d προφέρεται σαν ένα (ντ) ενώ το nt σαν δύο ν-τ!
Πχ: dentist = (ντ)έ ν-τ ιστ!!! ή internet = ίν-τερνετ ( βέβαια κάποιοι το λένε ι(ντ)ερνέτ!)
ή window = γουίν(ντ)οου = παράθυρο κ αν το πεις γουί(ντ)οου γίνεται widow = χήρα!
Συνηθισμένο λάθος να λέμε ότι έχουμε λειτουργικό σύστημα γουί(ντ)οους = widows = χήρες και να συνδεόμαστε στο ι(ντ)ερνέτ ή στο ι(ντ)ερνέ!
Τα λέω καλά για το d = (ντ) και το nt = ν-τ ή... τα έχω μάθει λάθος???
Μα φυσικα πολυ καλα τα λες Ειναι αυτονοητα ολα αυτα.
Για να κανουμε πιο περιπλοκα τα πραγματα, οι Ελληνες εχουμε την ταση να βαζουμε και ν εκει που δεν πρεπει
Πλακα εχουν οι δημοσιογραφοι οταν στις ειδησεις λενε πχ για Vindeo, Stundio, Menga Channel και διαφορα αλλα
Ειναι αυτονοητα ολα αυτα.Για να κανουμε πιο περιπλοκα τα πραγματα, οι Ελληνες εχουμε την ταση να βαζουμε και ν εκει που δεν πρεπει
Πλακα εχουν οι δημοσιογραφοι οταν στις ειδησεις λενε πχ για Vindeo, Stundio, Menga Channel και διαφορα αλλα
Ακριβώς: Ινστιντούτο / ανσανσερ...
Μερικές φορές προσθέτουμε γράμματα γενικώς: Γκάμπριο (εδώ έχουμε και mb αντί απλού b / Cabrio).
Last edited by a moderator:
«Ναί ρε, ΜΠΑΟΚ!» 
(Προφανώς από τα συνθήματα που έχουν τη λέξη ΠΑΟΚ μετά από άρθρο στην αιτιατική: π.χ. "για τον ΠΑΟΚ", προφορά: "για το ΜΠΑΟΚ").
(Προφανώς από τα συνθήματα που έχουν τη λέξη ΠΑΟΚ μετά από άρθρο στην αιτιατική: π.χ. "για τον ΠΑΟΚ", προφορά: "για το ΜΠΑΟΚ").
Last edited:
Γενικά στον Βορρά τα λέμε λίγο σκληρά: ντομάτα και όχι τομάτα, μπιτζάμες και όχι πιζάμες. Από την άλλη λέμε μπριζόλα ενώ στην Αθήνα ακούω να μιλάνε για μπριτζολάκια.
Μου έκανε εντύπωση ένας φίλος Κρητικός που έλεγε σατζίκι αντί για τζατζίκι. Μα τί γίνεται τελικά;
Μου έκανε εντύπωση ένας φίλος Κρητικός που έλεγε σατζίκι αντί για τζατζίκι. Μα τί γίνεται τελικά;
Με αφορμή τούτο το σχόλιο, να θυμηθούμε οτι δεν παραλείπεται πάντα το ν των άρθρων, ανάλογα με το γράμμα με το οποίο ξεκινά η επόμενη λέξη. Απλό τέχνασμα, είναι να φέρνουμε ηχητικά στο μυαλό μας τις λέξεις.Ναί ρε, ΜΠΑΟΚ!
Συχνά διαβάζω "Άνθη από όλο το κόσμο" αλλά προφέρω "το γκόσμο". Εδώ, πρέπει να βάλω το ν στο τον.
Ή ας πούμε, διαβάζω "Τη πήραν και τη πήγαν" αλλά προφέρω "τη μπήραν γκαι τη μπήγαν". Ομοίως, πρέπει να γράψω την. κλπ.
Καί στις δύο περιπτώσεις πρέπει να βάλεις το ν καθώς τα σύμφωνα κ και π είναι στιγμιαία. Απ' ότι θυμάμαι το παραλείπουμε μόνο στα εξακολουθητικά (αν και εγώ το βάζω παντού..)
Με αφορμή τα συμπλέγματα μπ και ντ, αλλά και τα γκ και γγ, θα ήθελα να μιλήσω για το ενδιαφέρον φαινόμενο της υπερδιόρθωσης. Κάθε πράγμα με τη σειρά του όμως. Η ανάρτησή μου είναι μακροσκελής και χρειάζεται υπομονετική ανάγνωση. Υπόσχομαι όμως να προχωρήσω με λογικά βήματα.
Στην κλασική (αρχαία) ελληνική γλώσσα, τα παραπάνω συμπλέγματα δεν βρίσκονταν ποτέ στην αρχή των λέξεων. Επίσης δεν προφέρονταν όπως σήμερα, αλλά ως εξής:
μπ = /mp/, όπως στα αγγλικά simple, lamp.
ντ = /nt/, όπως στα αγγλικά mental, aunt.
γκ = /nk/, όπως στα αγγλικά ink, uncle.
γγ = /ng/, σχεδόν πάντα όπως στα αγγλικά English, mingle.
Οι λέξεις στις οποίες εμφανίζονταν συχνότερα τα συγκεκριμένα συμπλέγματα, ήταν κυρίως σύνθετες, λ.χ.:
μπ: συμπόσιον /sümpósion/, κι όχι όπως σήμερα /simbósion/ ή /sibósion/
ντ: ἐντολή /entolê/, κι όχι όπως σήμερα /endolí/ ή /edolí/
γκ: ἔγκλημα /énklēma/ κι όχι όπως σήμερα /énglima/ ή /églima/
γγ: ἐγγύτατος /engǘtatos/: σχεδόν πάντα έρρινο (με ελάχιστες εξαιρέσεις), όπως το σημερινό /engítatos/, κι όχι όπως το επίσης σημερινό /egítatos/.
Αυτά ισχύουν για την προφορά της Ελληνικής, και ιδιαίτερα της αττικής διαλέκτου, κατά τους κλασικούς χρόνους. Ήδη όμως από την ύστερη αρχαιότητα, τα συμπλέγματα μπ, ντ, γκ είχαν αρχίσει να προφέρονται αντίστοιχα /mb/, /nd/, /ng/. Δηλαδή ο άηχος φθόγγος τους είχε αντικατασταθεί από τον αντίστοιχο ηχηρό:
μπ /mp → mb/, ντ /nt → nd/, γκ /nk → ng/. Η προφορά αυτή ισχύει μέχρι σήμερα.
Βαθμιαία άρχισε να χάνεται και το έρρινο στοιχείο, κι έτσι το μπ έφτασε να προφέρεται ακόμα και /b/, το ντ /d/, και το γκ /g/. (Και αυτή η προφορά ισχύει μέχρι σήμερα, αν και θεωρείται λαϊκότερη)
Παράλληλα είχαμε άλλες σημαντικές αλλαγές στη φωνολογία της Ελληνικής. Το β, ενώ μέχρι τους πρώτους ελληνιστικούς αιώνες προφερόταν /b/, σιγά-σιγά «μαλάκωσε» και έφτασε να προφέρεται /v/. Από στιγμιαίο μετατράπηκε σε εξακολουθητικό. Το αντίστοιχο συνέβη και στο δ (από /d/ έγινε /δ/, όπως στο αγγλικό this), και στο γ (από /g/ έγινε /ɣ/).
Επομένως, μετά από αυτές τις αλλαγές στην προφορά των β, δ, γ, πώς θα έγραφαν οι γραφιάδες του μεσαίωνα τους φθόγγους /b/, /d/, /g/ στην αρχή λέξεων ή συλλαβών; Το ερώτημα απαντήθηκε με τη φωνητική εξέλιξη των συμπλεγμάτων μπ, ντ, γκ. Αυτά μπορούσαν πλέον να λειτουργήσουν ως δίψηφα (=διγράμματα) σύμφωνα. Κι έτσι οι ιταλικές, τουρκικές, σλαβικές και αρβανίτικες λέξεις που αργότερα έγιναν τμήμα της Ελληνικής, μπόρεσαν να καταγραφούν, όπως λόγου χάρη:
οι ιταλικές brazzo (μπράτσο), dama (ντάμα), grigio (γκρίζος)
οι τουρκικές boya (μπογιά), deli (ντελής), gem (γκέμι)
οι σλαβικές dobъr (ντόμπρος), glava (γκλάβα)
οι αρβανίτικες besë (μπέσα), gegë (γκέκας).
Φαίνεται όμως ότι αυτή η πρακτική δεν άρεσε σε μία μερίδα των γραφιάδων και των λογίων. Ίσως αυτή η εμφάνιση των μπ, ντ, γκ στην αρχή λέξεων ή συλλαβών, τους φαινόταν τελείως ακαλαίσθητη, και επιπλέον ασύμφωνη με την ιστορική ορθογραφία, και ειδικότερα με την ορθογραφία της κλασικής Ελληνικής. Προφανώς οι λόγιοι αυτοί ήταν καθαρολόγοι και Αττικιστές, δηλαδή οπαδοί της ανωτερότητας της Αττικής διακέκτου, σύμφωνα με την οποία κρίνεται η ορθότητα ή μή ορθότητα της κάθε συντακτικής ή γραμματικής μορφής για τη σύγχρονη γλώσσα. Η ιδεολογία αυτή δεν είναι καινούργια, αλλά εμφανίζεται ήδη από την ελληνιστική εποχή, και μια κλασική περίπτωση τέτοιου λογίου ήταν ο Φρύνιχος. Παραδείγματα από καθαρολογικές οδηγίες του δίνει ο Σαραντάκος.
Εφόσον λοιπόν στην κλασική Ελληνική τα συμπλέγματα μπ, ντ, γκ δεν εμφανίζονταν ποτέ στην αρχή των λέξεων, ποιά ήταν η εναλλακτική λύση για την γραπτή απόδοση των φθόγγων /b/, /d/, /g/; Μα ήθελε και ρώτημα; Βεβαίως τα γράμματα βήτα, δέλτα και γάμμα, τα οποία προφέρονταν έτσι ακριβώς στους αρχαίους χρόνους. Κι έτσι λοιπόν φτάνουμε στο φαινόμενο της υπερδιόρθωσης: το να γράφουμε δηλαδή έναν ξενόφερτο φθόγγο όχι με τη νεοελληνική ορθογραφία (και προφορά), αλλά με την αρχαιοελληνική ορθογραφία (και προφορά). Παράδειγμα:
Η χώρα των bulgar λέγεται Bulgaria, και σύμφωνα με τη ΝΕ ορθογραφία θα το γράφαμε Μπουλγκαρία, κρατώντας έτσι την προφορά. Οι καθαρολόγοι όμως, που προφανώς έβγαζαν σπυριά με αυτό το Μπ- στην αρχή της λέξης και μ' αυτό το -λγκ- στη μέση της, προτίμησαν να γράψουν Β- στην αρχή (που φυσικά θα προφερόταν /b-/ στα ΑΕ, αν βέβαια οι αρχαίοι γνώριζαν τη λέξη) και -λγ- στη μέση (που θα προφερόταν /-lg-/ στα ΑΕ). Η σημερινή προφορά βεβαίως είναι διαφορετική.
Με την ίδια λογική «ευπρεπίστηκαν» εκατοντάδες λέξεις, τοπωνύμια και ανθρωπωνύμια που προέρχονται από ξένες γλώσσες. Δίνω έναν πρόχειρο κατάλογο με διάφορα που βρίσκω ξεφυλλίζοντας το λεξικό του Μπαμπινιώτη:
βαρόνος (πλησιέστερη προφορά με βάση την γλώσσα προέλευσης: μπαρόνος, < αγγλ. baron)
δερβίσης (πλησιέστερη προφορά: ντερβίσης, < τουρκ. derviş)
δολάριο (ντολάριο, < αγγλ. dollar)
βόμβα (μπόμπα /bómba/, συχνότατα προφέρεται και /bóba/, < ιταλ. bomba)
βασιβουζούκος (μπασιμπουζούκος, < τουρκ. başı bozuk - το παράδειγμα αυτό είναι αφιερωμένο στους λάτρες του ΤενΤεν ;) )
γαλόνι (γκαλόνι, < ιταλ. gallone)
Βελιγράδι (Μπελιγκράντι, το τέλειο παράδειγμα, καθώς περιέχει καί τα τρία συμπλέγματα: < νοτιοσλαβ. Beograd < Belgrad)
Βέρνη (Μπέρνη)
Βοσνία (Μποσνία, αν και σε παλαιά κείμενα, πριν αναπτυχθεί η τάση για υπερδιόρθωση, έχω δει Μπόσνα, όπως άλλωστε λέγεται η Βοσνία στη γλώσσα των κατοίκων της)
Γαστούνη [Γκαστούνη, < Gaston, όνομα Φράγκου άρχοντα]
Γάγγης (Γκάγγης)
Βογιατζής (δηλ. Μπογιατζής, «βαφέας», από το τουρκικό boyacı)
Βακιρτζής (δηλ. Μπακιρτζής, «χαλκωματάς», < τουρκ. bakırcı)
Βακάλης (δηλ. Μπακάλης, «παντοπώλης», < τουρκ. bakkal)
Δελη-, π.χ. Δεληγιώργης (δηλ. Ντελιγιώργης, «τρελο-Γιώργης», < τουρκ. deli), αλλά και το επώνυμο Δελλής (ευπρεπισμένο όχι μόνο με το αρχικό δέλτα, αλλά και με το διπλό λάμδα, ανύπαρκτο στην τουρκική λέξη)
Η υπερδιόρθωση έχει σημαδέψει τη ΝΕ γλώσσα, αλλά υπάρχουν επίσης πολλές λέξεις που έχουν ξεφύγει από αυτήν την τάση και γράφονται φωνητικά, κι όχι υπερδιορθωμένα: γκάιντα (κι όχι γάιδα), ντόμπρος (κι όχι δόβρος), μπέμπα (κι όχι βέβα) ντουμάνι (κι όχι δυμάνι), γκάζι, Γκάνα, ντολμάς, γκάμμα, ντοκιμαντέρ, μπάνιο, ντάλια...
Στην κλασική (αρχαία) ελληνική γλώσσα, τα παραπάνω συμπλέγματα δεν βρίσκονταν ποτέ στην αρχή των λέξεων. Επίσης δεν προφέρονταν όπως σήμερα, αλλά ως εξής:
μπ = /mp/, όπως στα αγγλικά simple, lamp.
ντ = /nt/, όπως στα αγγλικά mental, aunt.
γκ = /nk/, όπως στα αγγλικά ink, uncle.
γγ = /ng/, σχεδόν πάντα όπως στα αγγλικά English, mingle.
Οι λέξεις στις οποίες εμφανίζονταν συχνότερα τα συγκεκριμένα συμπλέγματα, ήταν κυρίως σύνθετες, λ.χ.:
μπ: συμπόσιον /sümpósion/, κι όχι όπως σήμερα /simbósion/ ή /sibósion/
ντ: ἐντολή /entolê/, κι όχι όπως σήμερα /endolí/ ή /edolí/
γκ: ἔγκλημα /énklēma/ κι όχι όπως σήμερα /énglima/ ή /églima/
γγ: ἐγγύτατος /engǘtatos/: σχεδόν πάντα έρρινο (με ελάχιστες εξαιρέσεις), όπως το σημερινό /engítatos/, κι όχι όπως το επίσης σημερινό /egítatos/.
Αυτά ισχύουν για την προφορά της Ελληνικής, και ιδιαίτερα της αττικής διαλέκτου, κατά τους κλασικούς χρόνους. Ήδη όμως από την ύστερη αρχαιότητα, τα συμπλέγματα μπ, ντ, γκ είχαν αρχίσει να προφέρονται αντίστοιχα /mb/, /nd/, /ng/. Δηλαδή ο άηχος φθόγγος τους είχε αντικατασταθεί από τον αντίστοιχο ηχηρό:
μπ /mp → mb/, ντ /nt → nd/, γκ /nk → ng/. Η προφορά αυτή ισχύει μέχρι σήμερα.
Βαθμιαία άρχισε να χάνεται και το έρρινο στοιχείο, κι έτσι το μπ έφτασε να προφέρεται ακόμα και /b/, το ντ /d/, και το γκ /g/. (Και αυτή η προφορά ισχύει μέχρι σήμερα, αν και θεωρείται λαϊκότερη)
Παράλληλα είχαμε άλλες σημαντικές αλλαγές στη φωνολογία της Ελληνικής. Το β, ενώ μέχρι τους πρώτους ελληνιστικούς αιώνες προφερόταν /b/, σιγά-σιγά «μαλάκωσε» και έφτασε να προφέρεται /v/. Από στιγμιαίο μετατράπηκε σε εξακολουθητικό. Το αντίστοιχο συνέβη και στο δ (από /d/ έγινε /δ/, όπως στο αγγλικό this), και στο γ (από /g/ έγινε /ɣ/).
Επομένως, μετά από αυτές τις αλλαγές στην προφορά των β, δ, γ, πώς θα έγραφαν οι γραφιάδες του μεσαίωνα τους φθόγγους /b/, /d/, /g/ στην αρχή λέξεων ή συλλαβών; Το ερώτημα απαντήθηκε με τη φωνητική εξέλιξη των συμπλεγμάτων μπ, ντ, γκ. Αυτά μπορούσαν πλέον να λειτουργήσουν ως δίψηφα (=διγράμματα) σύμφωνα. Κι έτσι οι ιταλικές, τουρκικές, σλαβικές και αρβανίτικες λέξεις που αργότερα έγιναν τμήμα της Ελληνικής, μπόρεσαν να καταγραφούν, όπως λόγου χάρη:
οι ιταλικές brazzo (μπράτσο), dama (ντάμα), grigio (γκρίζος)
οι τουρκικές boya (μπογιά), deli (ντελής), gem (γκέμι)
οι σλαβικές dobъr (ντόμπρος), glava (γκλάβα)
οι αρβανίτικες besë (μπέσα), gegë (γκέκας).
Φαίνεται όμως ότι αυτή η πρακτική δεν άρεσε σε μία μερίδα των γραφιάδων και των λογίων. Ίσως αυτή η εμφάνιση των μπ, ντ, γκ στην αρχή λέξεων ή συλλαβών, τους φαινόταν τελείως ακαλαίσθητη, και επιπλέον ασύμφωνη με την ιστορική ορθογραφία, και ειδικότερα με την ορθογραφία της κλασικής Ελληνικής. Προφανώς οι λόγιοι αυτοί ήταν καθαρολόγοι και Αττικιστές, δηλαδή οπαδοί της ανωτερότητας της Αττικής διακέκτου, σύμφωνα με την οποία κρίνεται η ορθότητα ή μή ορθότητα της κάθε συντακτικής ή γραμματικής μορφής για τη σύγχρονη γλώσσα. Η ιδεολογία αυτή δεν είναι καινούργια, αλλά εμφανίζεται ήδη από την ελληνιστική εποχή, και μια κλασική περίπτωση τέτοιου λογίου ήταν ο Φρύνιχος. Παραδείγματα από καθαρολογικές οδηγίες του δίνει ο Σαραντάκος.
Εφόσον λοιπόν στην κλασική Ελληνική τα συμπλέγματα μπ, ντ, γκ δεν εμφανίζονταν ποτέ στην αρχή των λέξεων, ποιά ήταν η εναλλακτική λύση για την γραπτή απόδοση των φθόγγων /b/, /d/, /g/; Μα ήθελε και ρώτημα; Βεβαίως τα γράμματα βήτα, δέλτα και γάμμα, τα οποία προφέρονταν έτσι ακριβώς στους αρχαίους χρόνους. Κι έτσι λοιπόν φτάνουμε στο φαινόμενο της υπερδιόρθωσης: το να γράφουμε δηλαδή έναν ξενόφερτο φθόγγο όχι με τη νεοελληνική ορθογραφία (και προφορά), αλλά με την αρχαιοελληνική ορθογραφία (και προφορά). Παράδειγμα:
Η χώρα των bulgar λέγεται Bulgaria, και σύμφωνα με τη ΝΕ ορθογραφία θα το γράφαμε Μπουλγκαρία, κρατώντας έτσι την προφορά. Οι καθαρολόγοι όμως, που προφανώς έβγαζαν σπυριά με αυτό το Μπ- στην αρχή της λέξης και μ' αυτό το -λγκ- στη μέση της, προτίμησαν να γράψουν Β- στην αρχή (που φυσικά θα προφερόταν /b-/ στα ΑΕ, αν βέβαια οι αρχαίοι γνώριζαν τη λέξη) και -λγ- στη μέση (που θα προφερόταν /-lg-/ στα ΑΕ). Η σημερινή προφορά βεβαίως είναι διαφορετική.
Με την ίδια λογική «ευπρεπίστηκαν» εκατοντάδες λέξεις, τοπωνύμια και ανθρωπωνύμια που προέρχονται από ξένες γλώσσες. Δίνω έναν πρόχειρο κατάλογο με διάφορα που βρίσκω ξεφυλλίζοντας το λεξικό του Μπαμπινιώτη:
βαρόνος (πλησιέστερη προφορά με βάση την γλώσσα προέλευσης: μπαρόνος, < αγγλ. baron)
δερβίσης (πλησιέστερη προφορά: ντερβίσης, < τουρκ. derviş)
δολάριο (ντολάριο, < αγγλ. dollar)
βόμβα (μπόμπα /bómba/, συχνότατα προφέρεται και /bóba/, < ιταλ. bomba)
βασιβουζούκος (μπασιμπουζούκος, < τουρκ. başı bozuk - το παράδειγμα αυτό είναι αφιερωμένο στους λάτρες του ΤενΤεν ;) )
γαλόνι (γκαλόνι, < ιταλ. gallone)
Βελιγράδι (Μπελιγκράντι, το τέλειο παράδειγμα, καθώς περιέχει καί τα τρία συμπλέγματα: < νοτιοσλαβ. Beograd < Belgrad)
Βέρνη (Μπέρνη)
Βοσνία (Μποσνία, αν και σε παλαιά κείμενα, πριν αναπτυχθεί η τάση για υπερδιόρθωση, έχω δει Μπόσνα, όπως άλλωστε λέγεται η Βοσνία στη γλώσσα των κατοίκων της)
Γαστούνη [Γκαστούνη, < Gaston, όνομα Φράγκου άρχοντα]
Γάγγης (Γκάγγης)
Βογιατζής (δηλ. Μπογιατζής, «βαφέας», από το τουρκικό boyacı)
Βακιρτζής (δηλ. Μπακιρτζής, «χαλκωματάς», < τουρκ. bakırcı)
Βακάλης (δηλ. Μπακάλης, «παντοπώλης», < τουρκ. bakkal)
Δελη-, π.χ. Δεληγιώργης (δηλ. Ντελιγιώργης, «τρελο-Γιώργης», < τουρκ. deli), αλλά και το επώνυμο Δελλής (ευπρεπισμένο όχι μόνο με το αρχικό δέλτα, αλλά και με το διπλό λάμδα, ανύπαρκτο στην τουρκική λέξη)
Η υπερδιόρθωση έχει σημαδέψει τη ΝΕ γλώσσα, αλλά υπάρχουν επίσης πολλές λέξεις που έχουν ξεφύγει από αυτήν την τάση και γράφονται φωνητικά, κι όχι υπερδιορθωμένα: γκάιντα (κι όχι γάιδα), ντόμπρος (κι όχι δόβρος), μπέμπα (κι όχι βέβα) ντουμάνι (κι όχι δυμάνι), γκάζι, Γκάνα, ντολμάς, γκάμμα, ντοκιμαντέρ, μπάνιο, ντάλια...
Last edited:
Δεν ειχα ιδεα για την υπερδιορθωση. Νομιζα οτι πάντα και ομοιόμορφα, οι ελληνοποιησεις σε β/δ/γ αντιπροσωπευουν πιο παλιες εισαγωγες, ενω οι μπ/ντ/γκ σε πιο προσφατες. Δεν φανταζομουν οτι "προσφατα" θα γινοταν αναδρομικα καποιες διορθωσεις.
Παραδειγμα λανθασμενης υπερδιορθωσης ειναι στα ισπανικά το huevo από το λατινικό ovum (και όχι **hovum). Η σωστη μορφη ομως ηταν και θα ήταν το *uevo.
Παραδειγμα λανθασμενης υπερδιορθωσης ειναι στα ισπανικά το huevo από το λατινικό ovum (και όχι **hovum). Η σωστη μορφη ομως ηταν και θα ήταν το *uevo.
Δίκιο έχεις! Πολύ ενδιαφέρον. Εδώ το h, που δεν προφέρεται, χρησιμεύει καθαρά για να "υποστηρίξει" ορθογραφικά τη δίφθογγο ue, που νομίζω ότι δεν εμφανίζεται ποτέ στην αρχή λέξεων. (Ωκεανίδα, αν έχω άδικο ακούω παρατηρήσεις). Υπάρχει κάτι αντίστοιχο στα Αραβικά και στα Εβραϊκά, με το γράμμα άλιφ/άλεφ να γράφεται πρώτο (αλλά χωρίς να προφέρεται) σε λέξεις που αρχίζουν από φωνήεν.
Η ισπανική δίφθογγος ue είναι η εξέλιξη του λατινικού τονισμένου o, σε πολλές ρίζες. Π.χ. το ρήμα vuelvo "στρέφω", που όμως έχει απαρέμφατο volver (το οποίο τονίζεται στη λήγουσα).
Last edited:
Αν καλυψαμε αυτο το θεμα, θα ηθελα να ανοιξω ενα αλλο.
Υπαρχει αραγε ενας κανονας συμφωνα με τον οποιο ενα Ελληνικό πχ ντ πότε γίνεται d, πότε γίνεται nd και πότε παραμένει nt?
*Για παράδειγμα το πέντε εγώ προσωπικά το προφέρω σαν πέdε όπως και την επιρροή του τελικού ν (το dρελλό, το bανύβλακα).
*Αντίθετα, ρήματα όπως φαίνονται τα προφέρω σαν φαίνοndαι. Με nt (αλλα περισσότερο nd) προφέρω τα πάντα, πάντοτε.
*Πιο καθαρό nt τείνω να προφέρω σε παράγωγα με προθέσεις (πχ εντροπία και όχι εdροπία, εμπεριέχω και όχι εbεριέχω). Για κάποιο λόγο το αντίτιμο, με απαλό nt θα το έλεγα
Κάντε μια ενδοσκόπηση, μια άσκηση με τον εαυτό σας και πείτε και σεις πώς προφέρετε τις παραπάνω περιπτώσεις. Βρέιτε ποιον απο τους τρεις ήχους προτιμάτε ;)
Υπάρχει λοιπόν κάποιος λόγος για την κάθε περίπτωση (πχ που προφέρω pede και όχι pende ή pente?). Μηπως το οτι προφέρω εmpεριέχω αντί για εbεριέχω έχει να κάνει υποσυνείδητα με τη γνώση της ετυμολογίας (εν+περιέχω); Αλλά και πάλι, γιατί τότε λέω τοbέτρο και τοdέλλη και όχι Τοmbέτρο και τοndέλλη;
Μπορουμε να εντοπισουμε καποιο κανονα που πιθανως θα συμπεριληφθει στη γραμματικη του 2100;; ;)
Γενικως θα ήθελα να μάθω αν το απαλό nt (ή το mp) χρησιμοποιείται καθόλου ή αν έχει εντελώς αντικατασταθέι απο τα άλλα δύο.
Υπαρχει αραγε ενας κανονας συμφωνα με τον οποιο ενα Ελληνικό πχ ντ πότε γίνεται d, πότε γίνεται nd και πότε παραμένει nt?
*Για παράδειγμα το πέντε εγώ προσωπικά το προφέρω σαν πέdε όπως και την επιρροή του τελικού ν (το dρελλό, το bανύβλακα).
*Αντίθετα, ρήματα όπως φαίνονται τα προφέρω σαν φαίνοndαι. Με nt (αλλα περισσότερο nd) προφέρω τα πάντα, πάντοτε.
*Πιο καθαρό nt τείνω να προφέρω σε παράγωγα με προθέσεις (πχ εντροπία και όχι εdροπία, εμπεριέχω και όχι εbεριέχω). Για κάποιο λόγο το αντίτιμο, με απαλό nt θα το έλεγα
Κάντε μια ενδοσκόπηση, μια άσκηση με τον εαυτό σας και πείτε και σεις πώς προφέρετε τις παραπάνω περιπτώσεις. Βρέιτε ποιον απο τους τρεις ήχους προτιμάτε ;)
Υπάρχει λοιπόν κάποιος λόγος για την κάθε περίπτωση (πχ που προφέρω pede και όχι pende ή pente?). Μηπως το οτι προφέρω εmpεριέχω αντί για εbεριέχω έχει να κάνει υποσυνείδητα με τη γνώση της ετυμολογίας (εν+περιέχω); Αλλά και πάλι, γιατί τότε λέω τοbέτρο και τοdέλλη και όχι Τοmbέτρο και τοndέλλη;
Μπορουμε να εντοπισουμε καποιο κανονα που πιθανως θα συμπεριληφθει στη γραμματικη του 2100;; ;)
Γενικως θα ήθελα να μάθω αν το απαλό nt (ή το mp) χρησιμοποιείται καθόλου ή αν έχει εντελώς αντικατασταθέι απο τα άλλα δύο.
Last edited:
Το σύμπλεγμα μπ, στην αρχή των λέξεων, προφέρεται ως b. Μπορώ / μπίλια / μπουγάδα.
Το μπ στη μέση της λέξης, προφέρεται σαν το γερμανικό b αλλά με ένα αχνό μ μπροστά του. Καμπούρης / καμbούρης κι όχι καbούρης. Θα πούμε (στις μέρες μας) συμ-bόσιο κι όχι συbόσιο.
Όταν το μπ υπάρχει σε δυο όμοιες διαδοχικές συλλαβές, προφέρεται και στις δύο σαν γερμανικό b, χωρίς να πάρει η δεύτερη συλλαβή το μ μπροστά της. Μπομπότα / Μπουμπουνητό ακούγονται ως bοbοτα / bουbουνητό κι όχι ως bομbότα / boυμbουνητό.
Το μπ στη μέση της λέξης, προφέρεται σαν το γερμανικό b αλλά με ένα αχνό μ μπροστά του. Καμπούρης / καμbούρης κι όχι καbούρης. Θα πούμε (στις μέρες μας) συμ-bόσιο κι όχι συbόσιο.
Όταν το μπ υπάρχει σε δυο όμοιες διαδοχικές συλλαβές, προφέρεται και στις δύο σαν γερμανικό b, χωρίς να πάρει η δεύτερη συλλαβή το μ μπροστά της. Μπομπότα / Μπουμπουνητό ακούγονται ως bοbοτα / bουbουνητό κι όχι ως bομbότα / boυμbουνητό.
Και αν δεν σας κουράζω, συνεχίζω...
Τους αόριστους των ρημάτων που αρχίζουν από μπ/b τους προφέρουμε δίχως το αχνό μ μπροστά. π.χ. Έμπαινα = Έbαινα.
Πάμε στα Ν τώρα: Το τελικό ν των λέξεων μην, σαν πριν, δεν, αν, τον, την, μεταβάλλει :
Α) Το αρχικό κ της επόμενης λέξης σε g, ενώ το ίδιο το ν μετατρέπεται σε υπερωϊκό. π.χ. τον καλό = τον gαλό / μην κοιτάς = μην gοιτάς.
Β) Το αρχικό π της επόμενης λέξης, σε b, ενώ το ν πάλι μετατρέπεται σε υπερωϊκό. π.χ. δεν παύω = δεν bαύω
Γ) Το αρχικό τ της επόμενης, σε d. π.χ. Σαν τότε = σαν dότε.
Δ) Το αρχικό ξ της επόμενης, σε g και ζ μαζί. π.χ. Δεν ξέρω = δεν gζέρω
Ε) Το αρχικό ψ της επόμενης, σε bκαι ζ μαζί. π.χ. Στην ψάθα = στην bζάθα.
Τους αόριστους των ρημάτων που αρχίζουν από μπ/b τους προφέρουμε δίχως το αχνό μ μπροστά. π.χ. Έμπαινα = Έbαινα.
Πάμε στα Ν τώρα: Το τελικό ν των λέξεων μην, σαν πριν, δεν, αν, τον, την, μεταβάλλει :
Α) Το αρχικό κ της επόμενης λέξης σε g, ενώ το ίδιο το ν μετατρέπεται σε υπερωϊκό. π.χ. τον καλό = τον gαλό / μην κοιτάς = μην gοιτάς.
Β) Το αρχικό π της επόμενης λέξης, σε b, ενώ το ν πάλι μετατρέπεται σε υπερωϊκό. π.χ. δεν παύω = δεν bαύω
Γ) Το αρχικό τ της επόμενης, σε d. π.χ. Σαν τότε = σαν dότε.
Δ) Το αρχικό ξ της επόμενης, σε g και ζ μαζί. π.χ. Δεν ξέρω = δεν gζέρω
Ε) Το αρχικό ψ της επόμενης, σε bκαι ζ μαζί. π.χ. Στην ψάθα = στην bζάθα.
Εδώ διαφωνώ, Παραμυθού. Μάλλον από κεκτημένη ταχύτητα έγραψες "υπερωικό". Το ν σε αυτήν τη θέση γίνεται διχειλικό, δηλαδή μ. Και είναι η λογικότερη μετατροπή, εφόσον το π σχηματίζεται με τα χείλη και προς αυτά κατευθύνει τον προηγούμενο ρινικό ήχο.
Αντέρωτα, οι πολύ ενδιαφέροντες προβληματισμοί σου με είχαν απασχολήσει έντονα προ δεκαετίας. Θα επανέλθω όμως όταν θα έχω περισσότερο χρόνο.
Εγώ που διάβαζα διάφορα άρθρα για τον Ρεμπώ και τον Rimbaud (γάλλος ποιητής) και νόμιζα ότι πρόκειται για δύο διαφορετικά πρόσωπα; :λυγμ: