Alojz Gradnik: "Eros Tanatos"

Όπως σας είπα, αυτή την εβδομάδα, επειδή γράφω ένα σημαντικό κείμενο και δεν έχω χρόνο να αναπτύσσω δικά μου κείμενα και στο φόρουμ, θα αναρτώ μόνον υλικό που έχω έτοιμο. Δεν φαντάζεστε σε τί πειρασμό μπαίνω να απαντήσω σε όλες σχεδόν τις τελευταίες αναρτήσεις σας, αλλά κρατιέμαι... Από την Κυριακή και πάλι δικός σας! :)

Μια φορά κι έναν καιρό λοιπόν, όταν διάβαζα ποίηση από διάφορα ευρωπαϊκά έθνη, με σκοπό να τη μελοποιήσω, ανακάλυψα μερικά σλοβενικά διαμαντάκια. Ιδού ένα από αυτά τα ποιήματα, και μάλιστα αυτό που μου έκανε τη μεγαλύτερη εντύπωση. Ποιητής ο Άλοϊζ Γκράντνικ (Alojz Gradnik, 1882-1967). Για την ελληνική μετάφρασή μου βασίστηκα κυρίως στη βοήθεια που μου έδωσε μια Σλοβένα φίλη μου, η οποία μου υπέδειξε και το ποίημα.


Eros - Tanatos

Pil sem te in ne izpil, Ljubezen.
Ko duhteče vino sladkih trt
vžil sem te, da nisem bil več trezen
in da nisem vedel, da si Smrt.

Zrl sem v strašne teme tvojih brezen:
in ker bil pogled je moj zastrt
od bridkosti, nisem vedel, Smrt,
da si najskrivnostnejša Ljubezen.


Έρως – Θάνατος

Σε ήπια και δεν σε απόπια, Έρωτα.
Σαν ευωδιαστό κρασί από γλυκά αμπέλια
σε ρούφηξα, κι έτσι δεν ήμουν πια νηφάλιος
και δεν ήξερα πως είσαι ο Θάνατος.

Κοίταξα τα φοβερά σκοτάδια των αβύσσων σου:
κι επειδή η ματιά μου ήταν καλυμμένη
από πικρία, δεν ήξερα, Θάνατε,
πως είσαι ο πιο μυστηριώδης Έρωτας.

__________
 
Last edited:

Φαροφύλακας

Απαρέμφατος Δροσουλίτης του πιο Μόρμυρου Φθόγγου
Προσωπικό λέσχης
trt – smrt

Κατ' αρχήν, ανακάλυψες ένα πολύ όμορφο ποίημα! Σύντομο, δραματικό και συμμετρικό! Έχω μια αδυναμία στις λογοτεχνικές συμμετρίες (όπως ίσως φάνηκε και στο κείμενο που ανάρτησα με τον Οδυσσέα :ωραίος: )

Δεν μπορώ να κρίνω την πιστότητα της μετάφρασής σου, το λογοτεχνικό αποτέλεσμα όμως είναι σίγουρα καλό. Επίσης, απ' όσο καταλαβαίνω, το πρωτότυπο έχει ομοιοκαταληξία που δεν τήρησες[FONT=&quot]ּ[/FONT] μεταξύ άλλων, αυτήν την απίστευτη ρίμα trt – smrt που μόνο μια σλάβικη γλώσσα μπορεί να σχηματίσει. :))

Περιμένω με πραγματικά μεγάλο ενδιαφέρον να ακούσω την μελοποίηση που έκανες στο πρωτότυπο.
 
Κατ' αρχήν, ανακάλυψες ένα πολύ όμορφο ποίημα! Σύντομο, δραματικό και συμμετρικό!
Αυτά ακριβώς με άγγιξαν κι εμένα! Θαύμασα τη δύναμη και την πυκνότητα νοημάτων που κρύβονται μέσα σ' αυτούς τους σύντομους οκτώ στίχους.

Έχω μια αδυναμία στις λογοτεχνικές συμμετρίες (όπως ίσως φάνηκε και στο κείμενο που ανάρτησα με τον Οδυσσέα :ωραίος: )
Το κατάλαβα! :) Πραγματικά πολύ καλό αυτό το κείμενό σου. Πραγματεύεται μέν ένα τελείως διαφορετικό ζήτημα, αλλά κρύβει δυνάμεις παρόμοιες με το ποίημα του Γκράντνικ, μέσα σε εξίσου λίγες γραμμές.

Δεν μπορώ να κρίνω την πιστότητα της μετάφρασής σου, το λογοτεχνικό αποτέλεσμα όμως είναι σίγουρα καλό.
Ευχαριστώ πολύ! Το έχω δουλέψει εδώ και πολύ καιρό. Όσο για την πιστότητα των νοημάτων, μπορώ να την εγγυηθώ διότι δεν θα τολμούσα να μελοποιήσω ένα ξενόγλωσσο ποίημα χωρίς να το έχω κατανοήσει πλήρως. Το νόημα του ποιήματος το έχω συζητήσει αρκετά με μία καλή μου φίλη απ' τη Σλοβενία, η οποία έχει σπουδάσει σλοβενική φιλολογία, και -το σημαντικότερο- αγαπάει πραγματικά τη λογοτεχνία.

Επίσης, απ' όσο καταλαβαίνω, το πρωτότυπο έχει ομοιοκαταληξία που δεν τήρησες[FONT=&quot]ּ[/FONT] μεταξύ άλλων, αυτήν την απίστευτη ρίμα trt – smrt που μόνο μια σλάβικη γλώσσα μπορεί να σχηματίσει. :))
Είναι αλήθεια ότι το πρωτότυπο είναι ομοιοκατάληκτο, με σχήμα αΒαΒ αΒΒα. Όπως έχω γράψει όμως σε άλλο νημάτιο, όταν μεταφράζω ποίηση δεν έχω την ικανότητα να μεταφέρω μαζί και το μέτρο και τις ομοιοκαταληξίες. Μακάρι να μπορούσα να φτάσω σε τόσο υψηλά επίπεδα... Ίσως κάποτε τα αγγίξω. :μαναι:

Πράγματι φαντάζουν αλλόκοτες αυτές οι λέξεις "χωρίς φωνήεντα", όπως trt (αμπέλι), Smrt (θάνατος), ή οι Σερβοκροατικές čvrst (δυνατός), tvrd (σκληρός), krk (λαιμός), και άλλες λέξεις που υπάρχουν και στα Τσεχικά και Σλοβακικά. Στην πραγματικότητα όμως, πρόκειται για μία σύμβαση της γραφής, εφόσον όταν προφέρονται δεν λείπει κάποιο φωνήεν. Σ' αυτές τις περιπτώσεις, πριν από το r ακούγεται ένα σύντομο φωνήεν ακαθόριστης -για μάς- ποιότητας (στο Διεθνές Φωνητικό Αλφάβητο συμβολίζεται με ə). Στα Αγγλικά έχουμε σχεδόν το ίδιο φαινόμενο στην τελική συλλαβή λέξεων όπως table, apple, rustle, και στα αμερικάνικα theater, cover, και σε πολλές άλλες παρόμοιες.

Θα μπώ στον πειρασμό να παραθέσω ένα απόσπασμα από τον Μυριβήλη, όπου ο συγγραφέας περιγράφει γλαφυρά την εντύπωση που του προκάλεσε η Σλαβομακεδονική γλώσσα:

(...) Μιλάνε μια γλώσσα πούναι παρακλάδι σλαβικό, με πολλά τούρκικα και ελληνικά στοιχεία. Η αντρίκεια της φτογγολογία μού δίνει ένα τονωτικό συναίστημα. Τα φωνήεντα είναι σπάνια. Η μαλακιά θηλυκάδα τους πνίγεται σ' ένα κατρακύλισμα από φωνές αδρές και σκληρές. Σα μιλάν ακούς να δρομίζουν τον κατήφορο βότσαλα και χαλίκια στρογγυλεμένα στ' ορμητικό ρέμα του Δραγόρα. Μερικές λέξες έχουν την παρθένα παραστατικότητα των πρωτογέννητων γλωσσών, που δεν ήταν παρά ηχητική μίμηση των κρότων και των θορύβων της ζωντανής ζωής. Για να πούνε πως το πουλί "πέταξε", λένε "π́ρρλιτς". Σε καμιά γλώσσα δεν άκουσα τόσο ηχητικά το πέταγμα ενός πουλιού.

(Στράτης Μυριβήλης, Η ζωή εν τάφω, κεφάλαιο "Ζάβαλη μάικω", πρώτη παράγραφος)


Περιμένω με πραγματικά μεγάλο ενδιαφέρον να ακούσω την μελοποίηση που έκανες στο πρωτότυπο.
Κι εγώ ακόμη περιμένω φίλε μου... Το "κακό" με την τέχνη της μουσικής είναι ότι όσοι δεν γράφουν ηλεκτρονική μουσική έχουν ανάγκη τη μεσολάβηση των μουσικών ώστε να φτάσει το δημιούργημά τους στο κοινό... Και δυστυχώς δεν υπάρχει πολλή προθυμία για να παίζονται νέα έργα. Δεν αποκλείεται όμως να παιχτεί στη Σλοβενία μέσα στο 2009, επομένως θ' ακούσεις την ηχογράφηση :)
 
Top