Transgressive fiction (Λογοτεχνία της παραβατικότητας)

[Τσίου]

Το βιβλιο "Ζωή: Οδηγίες Χρήσεως" του Ζωρζ Περέκ με έφερε εδώ.
Κοντά στο τέλος του δεύτερου μέρους, στο δωμάτιο των Μαρκιζώ, υπάρχει μία ψευδοtransgressive σκηνή. Αυτό το στοιχείο μου θύμισε μια ηρωίδα στο "Invisible monsters" του Τσακ Πόλανικ, την Μπράντυ Αλεξάντερ

Spoiler

, η οποία έκανε εγχείρηση αλλαγής φύλου για να πετάξει από πάνω της τις κοινωνικές ταμπέλες, για να αναδημιουργήσει τον εαυτό της, ελεύθερη από κάθε κοινωνικό καλούπι, και όχι επειδή ένιωθε γυναίκα.

​

Οι (αντι)ήρωες αυτού του είδους, είτε από επιλογή, είτε από ψυχικές ασθένειες, χορεύουν στο ρυθμό του δικού τους τυμπάνου. Πάντα αντισυμβατικοί, σοκάρουν παραβαίνοντας κανόνες και νόμους. Κολυμπούν κόντρα στο ρεύμα. Δεν έχουν κοινωνική αποδοχή μα ούτε και την αποζητούν. Ξεδιπλώνουν κάθε σκοτεινή πτυχή τους, και στους αναγνώστες δημιουργείται η αίσθηση πως βρίσκονται στην άκρη ενός γκρεμού, ενώ αν το έργο είναι παράλληλα σατιρικό, τους δίνεται περισσότερη τροφή για σκέψη.
Αυτούς που ξέρω πως συνενώνουν τρανσγκρέσιβ και σάτιρα είναι ο Τσακ Πόλανικ, και ο Μπρετ Ίστον Έλλις με το "Αμερικανική Ψύχωση". Ο Γουίλιαμ Μπάροουζ με το "Τζάνκι" και ο Χιούμπερτ Σέλμπι τζούνιορ είναι πιο σκοτεινοί και άντεργκράουντ (ο Χιούμπερτ Σέλμπι έχει και "τρανσγκρέσιβ" τρόπο γραφής. Επειδή στην γραφομηχανή έπρεπε να ξεβολευτεί για να βάλει αποστρόφους, χρησιμοποιούσε "/" ή τίποτα, π.χ "I/ll" αντί για "I'll" και "werent" αντί για "weren't").

 

[Πεταλούδα]

Ευχαριστούμε @Τσίου για το πολύ ενδιαφέρον νήμα! Αρχικά, όσον αφορά την σκηνή στο βιβλίο του Πέρεκ, θα κοιτάξω να την βρω να την θυμηθώ, μου κίνησες την περιέργεια.

Λογοτεχνία της παραβατικότητας όπως λέγεται δεν ξέρω αν είναι κάποια από τα παρακάτω βιβλία που έχω διαβάσει. Οι χαρακτήρες τους είναι παραβατικοί, άλλοι λόγω ουσιών άλλοι λόγω ψυχικών ασθενειών, χαρακτήρα κτλ, αλλά από όσο μπορώ να θυμηθώ δεν θα τα έλεγα συγχρόνως ότι είναι και σατυρικά, ίσως σε σημεία τους.
Αναφέρομαι στα: Κουρδιστό Πορτοκάλι (που με είχε δυσκολέψει λίγο στην ανάγνωση η αργκό που μιλούσαν), το Trainspotting και το Fight Club. Έχω δει χρόνια πριν και τις αντίστοιχες ταινίες και θυμάμαι έντονα όταν είχα βγει από την αίθουσα που είχα δει το Fight Club, χρειάστηκα λίγη ώρα να συνέλθω από αυτό που είχα δει, με είχε ταρακουνήσει η ταινία εκείνη την στιγμή.

 

[Τσίου]

Ευχαριστώ, Πεταλούδα, για την ανάρτησή σου!
Η ιστορία βρίσκεται στις σελίδες 204-205, η Ορτάνς (που βλέπω έχω σημειώσει "Αμάντα Ληρ" με ερωτηματικό) μου θύμισε λίγο την Μπράντυ Αλεξάντερ, και έτσι άρχισα να δουλεύω στο μυαλό μου το νήμα, ακόμη και να σκέφτομαι πως η Φραγκογιαννού του Παπαδιαμάντη (Η φόνισσα) είναι τρανσγκρέσιβ, διότι μέσω πράξεών της σπάει και το στερεότυπο που θέλει την γυναίκα προστατευτική, κατά της βίας κτλ.
Όλα τα βιβλία που ανέφερες ανήκουν εδώ, και χαίρομαι πολύ που έχεις ήδη έρθει σε επαφή με αυτό το είδος! To Το κουρδιστό πορτοκάλι έκανα το λάθος να το ξεκινήσω στα αγγλικά, δεν κατάφερα να το τελειώσω, το ίδιο έπαθα και με το Trainspotting. Όσο για το Fight club παραμένει στην αγαπημένη μου δεκάδα (ταινιών/βιβλιών), και μου δίνεις καλή πάσα για να πω ότι όταν οι εκδοτικοί οίκοι αρνούνταν να δώσουν το πράσινο φως για το Invisible monsters, με τη δικαιολογία πως ήταν πολύ ζοφερό, ο Πόλανικ από αντίδραση αποφάσισε να ξεδιπλώσει όλο τον κακό χαμό που γινόταν στο κεφάλι του, και να γράψει κάτι πιο απωθητικό από το Invisible monsters, το Fight club, το οποίο τελικά εκδόθηκε αλλά πήγε άπατο, μέχρι που έγινε ταινία από τον Ντέιβιντ Φίντσερ, και έτσι ο Πόλανικ απέκτησε τη φήμη που του άξιζε.
Άλλο βιβλίο που ανήκει σε αυτό το είδος, και αγαπημένο μου, είναι το Geek love της Κάθρην Νταν, αμετάφραστο κι αυτό, όπως και το The Demon του Χιούμπερτ Σέλμπι.

 

[Διχασμένη]

Χμ, δεν έχω διαβάσει ποτέ κάτι τέτοιο, και απ' όσα έχω διαβάσει για την Αμερικάνικη ψύχωση, ούτε και θέλω, μου φαίνονται άρρωστα. Γενικά σιχαίνομαι απίστευτα τα πολύ βίαια βιβλία. Πολύ ωραία η ερμηνεία σου για τη Φραγκογιαννού! Υπάρχει όμως μια βασική διαφορά: στη Φραγκογιαννού

Spoiler

η φόνισσα τιμωρείται

και επέρχεται κάθαρση από τη βια και επαναφορά στην τάξη. Απ' ότι ξέρω όμως στα εν λόγω βιβλία η βία εξυμνείται.
Υποθέτω ότι η Ορτάνς σατιρίζει αυτό ακριβώς το φαινόμενο, των trangressive βιβλίων και χαρακτήρων που μπαίνουν μόνο για σοκάρισμα του αναγνώστη.

 

[Τσίου]

Ξέρεις ποιο είναι το περίεργο; Η μπόλικη ή τουλάχιστον σκέτη βία δεν μου αρέσει. Για την ακρίβεια, επειδή έχω πολύ ευαίσθητο στομάχι και ό,τι με πειράζει με χτυπάει εκεί, η βία μου φέρνει ναυτία, γι' αυτό και δεν απόλαυσα το Brother της Άνια Άλμπορν (τον τρόμο μου τον θέλω ψυχολογικό!). Το Αμερικανικη ψύχωση όχι μόνο το άντεξα, το θεωρώ αριστούργημα.

Spoiler: Εννοείς

που πνίγηκε;

Σε κανένα βιβλίο, από όσα έχω διαβάσει, δεν εξυμνείται η βία, και σε ευχαριστώ που το αναφέρεις, διότι εχω διαβάσει αυτήν την άποψη από τους επικριτές του είδους, αλλά δεν έχω αντιληφθεί κάτι τέτοιο. Αυτό που καταλαβαίνω, και γι' αυτό μου αρέσει η τρανσγκρέσιβ λογοτεχνία, είναι πως αντανακλά τη βία ή/και τη νοσηρότητα της κοινωνίας (στην περίπτωση του Πόλανικ: με υπερβολικό τρόπο). Δεν την γεννά, ούτε τη χρησιμοποιεί για να σοκάρει τους αναγνώστες ακόμη και στη πιο ακραία μορφή της, όπως στα βιβλία του Ντένις Κούπερ. Τα λογοτεχνικά έργα, γενικά, δεν είναι μανιφέστα. Ειναι σα να πούμε ότι τα θρίλερ ή τα αστυνομικά εξυμνούν την αστυνόμευση.
Κατά την άποψή μου, η κάθαρση (αν και πάντα ευπρόσδεκτη, ως ψυχολογική πατερίτσα του αναγνώστη/θεατή) δεν είναι απαραίτητη, σε κανένα λογοτεχνικό είδος (εκτός από τα αστυνομικά, επειδή αυτό θέλουμε, αυτό περιμένουμε--με αγωνία).
Στο The Demon του Χιούμπερτ Σέλμπι

Spoiler: ο αυτοκαταστροφικός ήρωας

πέφτει στη θάλασσα και πνίγεται

Αναφέρω και πιο πάνω πως η Ορτάνς είναι "ψευδοtransgressive", δηλαδή ο Περέκ αφήνει να εννοηθεί ότι υπήρχαν κι άλλοι λόγοι για την εγχείρηση (μάλλον ένιωθε γυναίκα). Κατά δεύτερον, ο γλυκούλης, από όσο ξέρω, το μόνο μπιφ που είχε ήταν με τους ναζί. Το τελευταίο πράγμα που θα τον απασχολούσε όταν έγραφε το συγκεκριμένο βιβλίο, ήταν να σατιρίσει αυτό το είδος.

 

[Διχασμένη]

Σ' αυτό που λες για την Ορτάνς έχει δίκιο μάλλον, γιατί λεει, όταν διηγειται τη μετάβαση ότι "όλο και κάτι άλλο πρέπει να τον ωθούσε".
Πολύ ωραία η ανάλυσή σου για αυτού του είδους τα μυθιστορήματα, ευχαριστούμε, γιατί εγώ προσωπικά δεν ήξερα πολλά για τέτοια μυθιστορήματα. Αν και ενδιαφέρονται, φέτος δεν είμαι για τέτοια, ομολογώ. Όταν φτιάξουν τα πράγματα και είμαστε σε καλύτερο κέφι και με λιγότερο άγχος, μάλλον θα δοκιμάσω κανένα.
Σ' ευχαριστούμε και πάλι για την ενδιαφέρουσα ανάλυση.

 

[Τσίου]

Δεν ξερω και ποιο να σου προτεινω για αρχη, αν ποτε νιωσεις ετοιμη γι' αυτο το ειδος, μαλλον καποιο του Πολανικ θα σου προτεινα. Προσωπικα μου αρεσει που με ξεβολευουν.
Ειναι δυσκολο να πας κοντρα στο γουστο σου, γι' αυτο αν δεν ερθεις ποτε σε επαφη με το τρανσγκρεσιβ, μη νιωσεις οτι χανεις κατι.

 

[Σωτηρία]

Χμ, δεν έχω διαβάσει ποτέ κάτι τέτοιο, και απ' όσα έχω διαβάσει για την Αμερικάνικη ψύχωση, ούτε και θέλω, μου φαίνονται άρρωστα.

Επειδή και εγώ είμαι κάπως αρνητική στο να διαβάσω βίαια μυθιστορήματα, θα σου πρότεινα να διαβάσεις ως αρχή το "Λιγότερο από μηδέν" του Bret Easton Ellis το οποίο βουτάει σε transgressive νερά αλλά χωρίς να φτάνει σε σημεία Fight Club και λοιπών που αναφέρθηκαν.
Με έριξε λίγο σε μια κατάσταση "τα πάντα είναι μάταια" αλλά το απόλαυσα.

@Τσίου πολύ πολύ ενδιαφέρον νήμα!!

 

[Τσίου]

Με έριξε λίγο σε μια κατάσταση "τα πάντα είναι μάταια" αλλά το απόλαυσα.

Ο Έλλις, αν και δεν αγγίζει το σύμπαν του Πόλανικ με όλα τα παράδοξά του, είναι καθαρά πεσιμιστής.
Το The Demon θέλω να μεταφραστεί (για να το κάνω δώρο ή/και να το προτείνω), αλλά δεν βλέπω να γίνεται σύντομα.
(Θα μπορούσε να είναι καλύτερο αλλά... )

 

[Διχασμένη]

Τελικά, έχω διαβάσει και κάτι trangressive, που μου άρεσε μάλιστα πάρα πολύ. Στο βιβλίο όσα χάσαμε στις φλόγες, της Μαριάνα Ενρικές, το ομώνυμο διήγημα πιστεύω ότι μπορεί να χαρακτηριστεί φεμινιστικό trangressive fiction. Σε αυτό το διήγημα, οι γυναίκες, οι οποίες δεν αντέχουν πια τη βια που τους ασκείται από τους άντρες, αντιδρούν με ένα μαζοχιστικό εκ πρώτης όψεως τρόπο, ο οποίος όμως, μεταμορφώνοντάς τις σε τέρατα, τις απελευθερώνει από τα στερεότυπα και τις προσδοκίες και άρα από τη βια που τους ασκείται.
Αυτό το διήγημα με μάγεψε (δεν με φρίκαρε όσο τα άλλα, γιατί υπάρχει ελπίδα, ακόμη και με παράδοξο τρόπο) και ακόμη το θυμάμαι. Ομολογώ ότι θα το ήθελα το βιβλίο μόνο και μόνο για αυτό (όχι ότι τα άλλα διηγήματα δεν ήταν αξιόλογα, αλλά με είχαν πείραξει ψυχολογικά )

 

[Αλουκαρδ]

Το Fight Club είναι στη λίστα μου για επόμενη αγορά απο αυτά που αναφέρατε, η ταινία είναι απο τις αγαπημένες μου,νομίζω πως μπορεί να μπει εδω απ' ότι είδα και αναμένω να διαβάσω το βιβλίο που θα κάνουμε ανταλλαγή με τη @Σελεφά το "Εργοστάσιο Σφηκών" του Ίαν Μπανκς

Επίσης στο η "Η σύντομη ιστορία επτά φόνων " του Μαρλον Τζέιμς που διάβασα πρόσφατα περιλαμβάνει αρκετούς τέτοιους χαρακτήρες με αποκορύφωμα τον χαρακτήρα Τζοζι Γουειλς...

 

[Αλουκαρδ]

Κυκλοφόρησε τον Ιούλιο, δεν γνωρίζω αν έχει κυκλοφορήσει και παλαιότερα στα ελληνικά...Ταινιαρα μπήκε στη λίστα για αγορά και το βιβλίο

 

[Αλουκαρδ]

The Taxi Driver

Ο Τράβις Μπικλ είναι βετεράνος του πολέμου του Βιετνάμ που ζει στη Νέα Υόρκη, προσπαθώντας να προσαρμοστεί στη νέα του καθημερινότητα. Υποφέρει από αϋπνίες και από κατάθλιψη κι εργάζεται ως ταξιτζής τα βράδια, ενώ την ημέρα συχνάζει σε σινεμά όπου προβάλλονται πορνογραφικές ταινίες. Είναι μοναχικός κι έχει έντονη αίσθηση της δικαιοσύνης. Μοναδική του σανίδα σωτηρίας φαίνεται να είναι η Μπέτσι, μια κοπέλα που εργάζεται για την προεκλογική εκστρατεία του γερουσιαστή Τσαρλς Πάλανταϊν. Ο Τράβις παθαίνει ψύχωση με την Μπέτσι και, μετά από ένα ατυχές ραντεβού μαζί της, τρελαίνεται κι αποφασίζει να κάνει ό,τι περνάει από το χέρι του για να αλλάξει τον κόσμο. Μια από τις προτεραιότητές του είναι η διάσωση της ανήλικης πόρνης Άιρις. Ο "Ταξιτζής" είναι ένα προφητικό αριστούργημα. Η πυρετώδης ιστορία ενός ανθρώπου ανίκανου να βρει τη θέση του στην κοινωνία - ενός περιθωριοποιημένου. The New Yorker

 

[Νικόλας Δε Κιντ]

Συνήθως όταν χρησιμοποιούμε αυτούσια κείμενα από άλλους διαδικτυακούς τόπους, νομίζω βάζουμε και σχετική αναφορά.

 

[Αλουκαρδ]

Δεν είπα πουθενά ουτε άφησα να εννοηθεί ότι είναι δικό μου το κείμενο, στο τέλος του κειμένου γράφει οτι είναι απο το The New Yorker