Καινούριος ή Καινούργιος ;

Μπορώ να πω ότι έχω δει αυτή τη λέξη γραμμένη εξίσου και με τους δύο τρόπους. Ομολογώ ότι τη δεύτερη εκδοχή την έχω συναντήσει περισσότερο σε ταμπέλες καταστημάτων, οπότε κάτι αρχίζει και μου βρωμάει. Βέβαια, στα καταστήματα και σε ταμπέλες στο δρόμο μπορείς να δεις πολλά κουφά, όπως π.χ. σε μια μάντρα αυτοκινήτων γράφει ΚΑΙΝΟΥΡΓΗ ΜΕΤΑΧΕΙΡΙΣΜΕΝΑ ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΑ. Για να μην αναφερθώ και στο καημένο το πωλείται.

Προσωπικά, παρ' ότι προφορικά μου βγαίνει ένα Γ, οπτικά και μόνο προτιμώ την έκδοση χωρίς Γ και το γράφω πάντα χωρίς. Υπάρχει καμιά θεωρία που να προσδιορίζει το σωστό;
 

Λορένα

Πολεμίστρια του Φωτός
Ως προς το ερωτημα σου, δεν ξερω να απαντησω Αριστοτελη.

Θα παρακαλουσα ομως, οποιος απαντησει, να εξηγησει το χρόνιο ερωτημα μου, γιατι η λεξη "χωριό" γραφεται : χωριό, και προφερεται : χωργιό.
 
Λορένα, έχω πολλή όρεξη να κάτσω και ν' απαντήσω λεπτομερώς, αλλά αν το κάνω, μάλλον θα χάσω και το τελευταίο πλοίο που φεύγει απόψε από Κυλλήνη... :)))

Επομένως θα το ρίξω στην προσποίηση και θα εντείνω τον προβληματισμό: αλήθεια, γιατί γράφουμε μάτια κι όχι μάτχια, φρύδια κι όχι φρύδγια, ποιός κι όχι πχοιός;

Με την ίδια λογική, γιατί στ' Αγγλικά γράφουν thought κι όχι thot, women αντί wimen/wemen, eye αντί i, και laugh αντί laf;

Αριστοτέλη, όσο για τον δικό σου προβληματισμό, με πολύ λίγα λόγια, και με απόλυτη βεβαιότητα, θα σου απαντήσω ότι η ετυμολογικά ορθή γραφή είναι με γάμμα, καινούργιος. Κι αυτό διότι η προέλευση βρίσκεται στις λέξεις καινός και έργον. Το γάμμα λοιπόν δεν είναι περιττό, αλλά υπάρχει για ν' αποκαλύπτει την ετυμολογία.
 
Last edited:

Αντέρωτας

Ξωτικό του Φωτός
Προσωπικό λέσχης
Οπως μου ειχε πει ο καθηγητης μου, το σωστο ειναι "καινο έργο" και όχι "καινό ούρο" (καινούριο ;))

Πιστεύω οτι το "καινούριο" υπερισχύει για οπτικούς λόγους και επειδη φαίνεται πιο εξευγενισμένο. Το "καινούργιο" ίσως φαίνεται σε μερικούς τόσο κακοαίσθητο όσο το "χωργιό" και θεωρείται περιττό το γ. Μάλιστα νομίζω οτι μερικοί απο υπερβάλλοντα ζήλο το προφέρουν και χωρίς το γι.

@Λορένα
υιός -> γιός, υαλί -> γιαλί, ιατρός -> γιατρός, Ιωάννης -> Γιάννης
Είναι συχνή τάση του /ι/ να γίνεται /γι/ (y, j) πριν απο φωνήεν.

Δες πχ στα Λατινικά Ιάσων -> Iason -> Jason (Γιάσον)
 
Last edited:
Η προφορά μιας λέξης συχνά αποπροσανατολίζει τον τρόπο με τον οποίο τη γράφουμε. Η το "γ" στη λέξη "καινούργιος" έχει επιπλέον ετυμολογική βάση. Μερικές φορές, υποχρεωτικά πρέπει να διαχωρίζεται η προφορά των φωνηέντων, γιατί δίνει άλλο νόημα (ποιον / ποι-όν). Θα συζητήσουμε και σε άλλα νημάτια παρόμοια "αγκάθια" της νεοελληνικής γραφής. Στο καθένα υπάρχει διαφορετική "σχολή". Έτσι, κατέληξα κι εγώ να λέω: "Εγώ το γράφω "καινούργιος" [άσχετα πώς γράφεται]"
 

Φαροφύλακας

Απαρέμφατος Δροσουλίτης του πιο Μόρμυρου Φθόγγου
Προσωπικό λέσχης
Πάντως το "καινούργιος" δεν αποτελεί πραγματικό αγκάθι. Eίναι από τις εύκολες περιπτώσεις και η ορθογραφείται όχι κατά το δοκούν αλλά βάσει τής ετυμολογικής αρχής που είναι ο κανόνας στην γλώσσα μας.
 
καινουργής, χωρίον

Ως προς το ερωτημα σου, δεν ξερω να απαντησω Αριστοτελη.

Θα παρακαλουσα ομως, οποιος απαντησει, να εξηγησει το χρόνιο ερωτημα μου, γιατι η λεξη "χωριό" γραφεται : χωριό, και προφερεται : χωργιό.
Πολύ απλά η λέξη καινούργιος προήλθε από την αρχαιοπρεπή λέξη "καινουργής" (ο, η καινουργής, το καινουργές). Προέρχεται από τη σύνθεση των λέξεων κοινόν + έργον. Έτσι λοιπόν το "καινουργής" υποχρεωτικά περιέχει το γάμμα. Εξ ού και το "καινούργιος" δεν δικαιολογείται χωρίς αυτό.
Αντίθετα το χωριό προέρχεται από το αρχαιοπρεπές "χωρίον", υποκοριστικό της λέξης "χώρος" και φυσικά αυτό φαίνεται και στην ορθογραφία του (χωρίς "γ"). Στην καθομιλουμένη προφέρεται σαν "χωργιό" όπως σχεδόν όλες οι παρόμοιες συμπροφορές φωνηέντων στην καθομιλουμένη (πλησταριό, σκουπιδαριό, πιο, πιοτό, πιότερο, πιάνω, διώχνω κλπ) Όχι βέβαια λέξεις όπως "εκχιωνιστικό", "απιονιστήρας", "ποιόν", "ποιότητα" (που πρώην πρωθυπουργός μας είχε γίνει ανέκδοτο, μιας και την πρόφερε: "πχιότητα"), γιατί τέτοιες λόγιες λέξεις δεν έγιναν ποτέ δημώδεις.
Η απλούστευση με παράλειψη του "γ" στο "καινούριος" είναι απλώς λάθος και έχει επικρατήσει από άγνοια των λέξεων από της οποίες συντίθεται. (καινουργής=καινόν + έργον). Πιθανώς αν υπήρχε λέξη που προήρχετο από τη σύνθεση: καινόν+έριον(μαλλί) ή καινός + ούριος, (ουρά) ή καινόν + ούρον, τότε να ήταν σωστή η γραφή "καινούριος"! :))))
 
Παντελή, Η ετοιμολογία πάντα ήταν απ τις αγάπες μου! Ισως γι αυτό έγινα τόσο καλή ορθογράφος σε όλες τις γλώσσες που καταπιάστηκα. Πες μας κι άλλα αν έχεις πρόχειρα κια αν μπορείς....
 
Συμφωνώ, αλλά εγώ δεν έχω αναφερθεί σε συγκεκριμένη προφορά με "χ" (πιο=πχιο) ή "γ" (διώχνω=δγιώχνω), που εξαρτάται από το αν το προηγούμενο σύμφωνο είναι ψιλό (πιάτο=πχιάτο) ή δασύ (βιάζομαι=βγιάζομαι) ή υγρό (καθάριο=καθάργιο) κ.λπ.
Αναφέρθηκα στην συνεκφορά των δύο φθόγγων ως ενός (πιά-το, βιά-ζο-μαι (=είμαι βιαστικός) ), και όχι ξεχωριστά (πι-ά-το, βι-ά-ζο-μαι (=με βιάζουν), απ-ι-ο-νι-στης, ποι-ό-τη-τα κ.λπ.) όπως γίνεται με τις λόγιες προφορές.

Καλή Χρονιά. (Άργησα λίγο να ξαναμπώ, αλλά "καλλιο αργά παρά ποτέ"..)
Φεγγαρούλα μου, λυπάμαι που αυτοδιαψεύστηκες ως προς την ορθογραφία: Ετοιμόλογος γεννιέσαι, δε γίνεσαι...
Έλα, το ξέρω απροσεξία ήταν. Υπάρχουν ανορθόγραφοι (άγνοια ή/και αδιαφορία για την ορθή γραφή) και υπάρχουν και απλώς απρόσεκτοι ορθογράφοι, όπως στιγμιαία ήσουν εσύ.

Όσο για την ετυμολογία, υπάρχουν πάμπολλες πηγές στο διαδίκτυο. Για ό,τι θέλεις να ψάξεις, βάλε στο Googlοψαχτήρι την λέξη που θέλεις + "ετυμολογία" (συνήθως μετα το "ετ" συμπληρώνεται μόνο του) και θα βρείς ό,τι ψάχνεις στις πρώτες επιλογές.
Μιά συνηθισμένη αναζήτηση που κάνω είναι: "[λέξη]+σαραντάκος" και προκύπτει πάντα μια από τις χιλιάδες αναφορές του σχετικού μπλογκ του Δημ.Σαραντάκου (http://sarantakos.wordpress.com), που όχι μόνο δημοσιεύει (κάθε μέρα) ετυμολογίες λέξεων, αλλά και ποικίλη λεξιλογική ύλη. Τα δεκάδες σχόλια υψηλού επιπέδου που αναρτούν οι φανατικοί αναγνώστες του συμπληρώνουν τις γνώσεις γύρω από το θέμα της ημέρας. Επίσης αξιόλογες σελίδες είναι το http://lexilogia.gr και το http://slang.gr .

Δυστυχώς Αντέρωτα, αλλιώς πλάθονταν οι λέξεις σε παλιότερες εποχές και αλλιώς σήμερα. Έτσι π.χ. σε άλλες εποχές θα έγραφες "κακαίσθητο". Προσωπικά προτιμώ την αρχαιοπρεπή λεξιπλασία: π.χ μου προκαλούν απέχθεια οι κακόηχοι ασυναίρετοι όροι "τηλεειδοποίηση", "τηλεϊατρική", τηλεεργασία, που καθιέρωσε και ο Εθνικός μας (πάλαί ποτε) Τηλεπικοινωνιακός Οργανισμός. Πριν από μια 60ετία, κατά την ίδρυσή του κανένας δεν θα μπορούσε να προφέρει "Τηλεεπικοινωνίες", αλλά βλέπεις τώρα είναι δεκτή η ασυναίρετη σύνθεση λέξεων... Αυτή δεν θα ήταν δεκτή ούτε στη δημοτική που επίσης συναιρεί ή εκθλίβει φωνήεντα κατά τη σύνθεση (π.χ. γαϊδουράγκαθο, αγράμπελη και όχι γαϊδουροάγκαθο, αγριοάμπελη). Όχι ότι δε σέβομαι την καθομιλουμένη νεοελληνική με την μακραίωνη ιστορία της, απλώς έχουμε συνηθίσει στις σύνθετες λέξεις να βλέπουμε αρχαιοελληνικές ρίζες (π.χ. καλός + αίσθησις = καλαίσθητος, κακός + έξις = καχεκτικός κ.ο.κ) και καλό θα ήταν να το συνεχίζαμε έτσι.
Όσο για το "γ" στη γραφή του "καινούργιος", το θεωρώ απαραίτητο για λόγους ιστορικότητας της ορθρογραφίας μας(*).
Βέβαια με τον καιρό το λάθος λεξικογραφείται και έτσι καταντάμε να έχουμε άλλο ρήμα για την απαγωγή ανθρώπου (απαγάγω) και άλλο για την απαγωγή θερμότητας (απάγω). Ή άλλο για την απόκτηση δημευμένης περιουσίας (κατάσχω, κατάσχεση) και άλλο για αυτην τής ίδιας περιουσίας (κατέχω, κατοχή). Ή που έχουμε καταλήξει οι περισσότεροι να αποφεύγουν την ορθή έκφραση "έχω συναγάγει συμπεράσματα" από φόβο μην ακουστεί αυτό το διπλό "αγαγ" που πάντα το μπερδεύανε στο σχολείο, και έτσι λένε το εντελώς λανθασμένο "έχω συνάγει", ενώ ποτέ δεν θα λέγανε "έχω βγάζει συμπεράσματα"!
Αν είναι να λεξικογραφηθεί κάποτε το λάθος, ας γίνει όταν πια θα είναι αναπόφευκτο και όχι να το υποστηρίζουμε από τώρα...
-------------------
(*) Για τους ίδιους λόγους δύσκολα θα δεχόμουν την άποψη που θέλει π.χ. όλα τα ομόηχα του "η" να γράφονται με γιώτα. Η ιστορική γραφή είναι μέρος της μακραίωνης ιστορίας του τόπου μας και όσο μιλούμε ελληνικά καλό είναι να διατηρηθεί, ασχετα με την απώλεια των χρόνων των φωνηέντων (βραχέα, μακρά κλπ). Και οι διαφορές στην προφορά των διφθόγγων (τα σημερινά "δίψηφα φωνήεντα") είχαν χαθεί (στην Αττική) από την εποχή του Περικλή, χωρίς να τεθεί ποτέ θέμα απλοποίησης. Αντίθετα, τα πνεύματα και οι τόνοι είνα σημαδάκια που μπήκαν αργότερα στην μικρογράμματη γραφή και δεν εξυπηρετούσαν τους ελληνόφωνους, οπότε καλώς αφαιρέθηκαν. Άλλωστε απέτυχαν να διατηρήσουν τις διαφορές στην προφορά που επισήμαιναν (διαφορά οξυνομένων από περισπώμενα φωνήεντα, δασυνομένων από ψιλούμενα κ.λπ.)
 

Αντέρωτας

Ξωτικό του Φωτός
Προσωπικό λέσχης
Γεια σου Παντελη. Για να ειμαι ειλικρινης δεν καταλαβα ουτε πολυθυμαμαι σε τι αναφερεσαι και γιατι μου γραφεις τα παραπανω :)))))

Γενικοτερα καλο θα ηταν να απαντας Με Παράθεση για να ξέρουμε σε τί ακριβως αναφερεσαι. Ειδικα εφοσον προκειται για σποραδικες απαντησεις με τοση μεγαλη χρονικη αποσταση μεταξυ τους.

Ενδιαφερουσα η παρατηρηση για τις συγχρονες συνθετες λεξεις. Πραγματι ειναι διαφορετικες οι συνθηκες που πλαθονται οι λεξεις, γιατι πολλες απο αυτες ειναι αγγλισμοί ή εισαγωμενες (calques). Μιας και ειναι πολυ προσφατες, δεν αποκλειεται στο μελλον να απλοιποιηθούν, και έτσι σε λίγες δεκαετίες να λέμε "τηλώραση" ή "τηλιατρική"
 
Last edited:
Top