Πάει κάμποσος καιρός που ακούμε και μιλάμε για γκράφικ νόβελ (graphic novel) δηλ. για κόμιξ που είναι σαν μυθιστορήματα.
Σε ένα άλλο νήμα ο Κάποιοθ Άλλοθ κι ο Γλωσσολάγνος εξέφρασαν τις ακόλουθες ενδιαφέρουσες απόψεις:
Το ερώτημα λοιπόν είναι κατά πόσο υπάρχει διαφορά μεταξύ κόμιξ και γκράφικ νόβελ και αν ναι, τί ακριβώς είναι το γκράφικ νόβελ. (O όρος γκράφικ νόβελ δεν έχει κατασταλάξει ακόμα σε κάποια συγκεκριμένη απόδοση στην γλώσσα μας, κι ενώ αρχικά είχα υιοθετήσει το εικονογραφήγημα, ύστερα από πολύ περίσκεψη, κλίνω πια εδώ και καιρό στην απλή λέξη εικονιστορία).
Καταρχήν ας πούμε πως, παρότι είναι κάπως δύσκολο να ορίσει κανείς επακριβώς τί είναι η εικονιστορία (graphic novel), νομίζω πως πάνω-κάτω είναι ένα κόμιξ που για κάποιον λόγο θυμίζει μυθιστόρημα όπως π.χ. λόγω της μεγάλης έκτασης ή λόγω κοινωνικού περιεχομένου. Έτσι, για παράδειγμα, εικονιστορίες θεωρούνται κόμιξ όπως το Ghost World τού Ντάνιελ Κλάους, το Black Hole τού Τσαρλς Μπερνς και το Blankets τού Κρεγκ Τόμπσον.
Φαίνεται όμως πως ο όρος γκράφικ νόβελ δέχεται κριτική και πρωτίστως από τούς ίδιους τούς καλλιτέχνες των κόμιξ.
Ιδού, για αρχή, ένα στριπ τού Ντάνιελ Κλάους –ενός μεγάλου δημιουργού κόμιξ που λογίζονται για γκράφικ νόβελ– που εδώ βάζει στο στο στόμα ενός κριτικού κόμιξ το πολύ ενδιαφέρον (στο τρίτο καρέ): "What exactly are 'comics'?" The word itself demands a measure of irony from its user (though I personally find it superior to the vulgar marketing soubriquet 'graphic novel'). Insiders have debated the terminology for years ... but have yet to achieve any real consensus."
Δηλ.: Τί ακριβώς είναι τα "κόμιξ"; Η ίδια η λέξη απαιτεί μια ποσότητα ειρωνείας από όποιον την λέει (αν και προσωπικά την βρίσκω ανώτερη από τον χυδαίο όρο τού μάρκετινγκ 'γκράφικ νόβελ'). Άνθρωποι του χώρου έχουν συζητήσει την ορολογία για χρόνια... άλλα δίχως να καταλήξουνε κάπου."
Είναι πολύ ενδιαφέρον το κομμάτι τής Αγγλικής Βικιπαίδειας στην ενότητα "Criticism of the Term" στο σχετικό λήμμα. Παίρνω από εκεί και παραθέτω κάτι που φέρεται να είπε ο μεγάλος σεναριογράφος* κόμιξ Άλαν Μουρ: It's a marketing term... that I never had any sympathy with. The term 'comic' does just as well for me... The problem is that 'graphic novel' just came to mean 'expensive comic book' and so what you'd get is people like DC Comics or Marvel Comics—because 'graphic novels' were getting some attention, they'd stick six issues of whatever worthless piece of crap they happened to be publishing lately under a glossy cover and call it The She-Hulk Graphic Novel....
Δηλαδή: Είναι μια ορολογία τού μάρκετινγκ... την οποία ποτέ δεν συμπάθησα. Ο όρος "κόμιξ" είναι μια χαρά κατά την γνώμη μου... Το πρόβλημα είναι πως το "γκράφικ νόβελ" έφτασε να σημαίνει "ακριβό κόμιξ" και αυτό που γίνεται είναι πως άνθρωποι όπως στην DC Comics ή την Marvel Comix— επειδή τα "γκράφικ νόβελ" αρχίσαν να έχουν την προσοχή τού κόσμου, πακετάρανε έξι τεύχη μαζί από ότι σαβούρα τύχαινε να έχουν εκδώσει τελευταία, με γυαλιστερό εξώφυλλο και το ονόμαζαν "Το Κορίτσι Χαλκ – Γκράφικ Νόβελ"...
Η αλήθεια είναι πως ο όρος γκράφικ νόβελ προτείνεται κάπως αφοριστικά ως προς τον όρο κόμιξ, που έχει συνυφαστεί μέσα στα χρόνια με τον Μίκυ Μάους, τον Ποπάυ τους υπερήρωες τής Μάρβελ (Σούπερμαν, Σπάιντερμαν, Μπατμαν...) κτλ.
Όμως, βλέπεις, οι καλλιτέχνες που δίνουν σήμερα το πιο σοβαρό κόμιξ —αυτό που μοστράρει ως γκράφικ νόβελ— είναι αυτοί που μεγάλωσαν με όλα αυτά τα κλασικά κόμιξ που πουλιόντουσαν σε τεύχη στα περίπτερα, που τα αγαπήσανε, που ποτέ δεν ντραπήκανε γι' αυτά και που τα έχουνε πολύ ψηλά. Κι έτσι, κατά κάποιον τρόπο, μοιάζει να μην θέλουν να τα σνομπάρουν διαφοροποιώντας την νέα εξέλιξη μέσα από έναν λουσάτο τίτλο.
Ίσως λίγο άσχετα μου έρχεται στο μυαλό μια εκπομπή που είδα κάποτε για την μουσική ροκ όπου άκουσα τον Άλης Κούπερ να λέει πάνω-κάτω (με επιφύλαξη καθώς την είδα πριν πολλάαααα χρόνια) πως δεν υπάρχει χέβι μέταλ, όλα ροκ είναι, άλλες φορές πιο αργό κι άλλες φορές πιο γρήγορο.
Εσείς τί λέτε;
*Για όσους δεν είναι γνώστες τού χώρου, για ένα κόμιξ συνεργάζονται συχνά περισσότεροι καλλιτέχνες όπως ο σεναριογράφος, ο μολυβιστής (penciler), μελανωτής (inker), αυτός που γράφει τα γράμματα (letterer), ο χρωματιστής (colorist) κτλ. Ενίοτε, βέβαια, ο ίδιος καλλιτέχνης κάνει περισσότερα πράγματα μαζί ή και τα πάντα όπως στην περίπτωση τού προαναφερθέντος Ντάνιελ Κλάους.
Σε ένα άλλο νήμα ο Κάποιοθ Άλλοθ κι ο Γλωσσολάγνος εξέφρασαν τις ακόλουθες ενδιαφέρουσες απόψεις:
Ο/Η Κάποιοθ άλλοθ έγραψε:
Τα παραθέτω γιατί αυτά τα δύο μικρά κείμενα αποτελούν την επιτομή ενός προβληματισμού κι ίσως έχει ενδιαφέρον να το συζητήσουμε περισσότερο εδώ πέρα.)[/COLOR]Ο/Η Γλωσσολάγνος έγραψε:
Το ερώτημα λοιπόν είναι κατά πόσο υπάρχει διαφορά μεταξύ κόμιξ και γκράφικ νόβελ και αν ναι, τί ακριβώς είναι το γκράφικ νόβελ. (O όρος γκράφικ νόβελ δεν έχει κατασταλάξει ακόμα σε κάποια συγκεκριμένη απόδοση στην γλώσσα μας, κι ενώ αρχικά είχα υιοθετήσει το εικονογραφήγημα, ύστερα από πολύ περίσκεψη, κλίνω πια εδώ και καιρό στην απλή λέξη εικονιστορία).
Καταρχήν ας πούμε πως, παρότι είναι κάπως δύσκολο να ορίσει κανείς επακριβώς τί είναι η εικονιστορία (graphic novel), νομίζω πως πάνω-κάτω είναι ένα κόμιξ που για κάποιον λόγο θυμίζει μυθιστόρημα όπως π.χ. λόγω της μεγάλης έκτασης ή λόγω κοινωνικού περιεχομένου. Έτσι, για παράδειγμα, εικονιστορίες θεωρούνται κόμιξ όπως το Ghost World τού Ντάνιελ Κλάους, το Black Hole τού Τσαρλς Μπερνς και το Blankets τού Κρεγκ Τόμπσον.
Φαίνεται όμως πως ο όρος γκράφικ νόβελ δέχεται κριτική και πρωτίστως από τούς ίδιους τούς καλλιτέχνες των κόμιξ.
Ιδού, για αρχή, ένα στριπ τού Ντάνιελ Κλάους –ενός μεγάλου δημιουργού κόμιξ που λογίζονται για γκράφικ νόβελ– που εδώ βάζει στο στο στόμα ενός κριτικού κόμιξ το πολύ ενδιαφέρον (στο τρίτο καρέ): "What exactly are 'comics'?" The word itself demands a measure of irony from its user (though I personally find it superior to the vulgar marketing soubriquet 'graphic novel'). Insiders have debated the terminology for years ... but have yet to achieve any real consensus."
Δηλ.: Τί ακριβώς είναι τα "κόμιξ"; Η ίδια η λέξη απαιτεί μια ποσότητα ειρωνείας από όποιον την λέει (αν και προσωπικά την βρίσκω ανώτερη από τον χυδαίο όρο τού μάρκετινγκ 'γκράφικ νόβελ'). Άνθρωποι του χώρου έχουν συζητήσει την ορολογία για χρόνια... άλλα δίχως να καταλήξουνε κάπου."
Είναι πολύ ενδιαφέρον το κομμάτι τής Αγγλικής Βικιπαίδειας στην ενότητα "Criticism of the Term" στο σχετικό λήμμα. Παίρνω από εκεί και παραθέτω κάτι που φέρεται να είπε ο μεγάλος σεναριογράφος* κόμιξ Άλαν Μουρ: It's a marketing term... that I never had any sympathy with. The term 'comic' does just as well for me... The problem is that 'graphic novel' just came to mean 'expensive comic book' and so what you'd get is people like DC Comics or Marvel Comics—because 'graphic novels' were getting some attention, they'd stick six issues of whatever worthless piece of crap they happened to be publishing lately under a glossy cover and call it The She-Hulk Graphic Novel....
Δηλαδή: Είναι μια ορολογία τού μάρκετινγκ... την οποία ποτέ δεν συμπάθησα. Ο όρος "κόμιξ" είναι μια χαρά κατά την γνώμη μου... Το πρόβλημα είναι πως το "γκράφικ νόβελ" έφτασε να σημαίνει "ακριβό κόμιξ" και αυτό που γίνεται είναι πως άνθρωποι όπως στην DC Comics ή την Marvel Comix— επειδή τα "γκράφικ νόβελ" αρχίσαν να έχουν την προσοχή τού κόσμου, πακετάρανε έξι τεύχη μαζί από ότι σαβούρα τύχαινε να έχουν εκδώσει τελευταία, με γυαλιστερό εξώφυλλο και το ονόμαζαν "Το Κορίτσι Χαλκ – Γκράφικ Νόβελ"...
Η αλήθεια είναι πως ο όρος γκράφικ νόβελ προτείνεται κάπως αφοριστικά ως προς τον όρο κόμιξ, που έχει συνυφαστεί μέσα στα χρόνια με τον Μίκυ Μάους, τον Ποπάυ τους υπερήρωες τής Μάρβελ (Σούπερμαν, Σπάιντερμαν, Μπατμαν...) κτλ.
Όμως, βλέπεις, οι καλλιτέχνες που δίνουν σήμερα το πιο σοβαρό κόμιξ —αυτό που μοστράρει ως γκράφικ νόβελ— είναι αυτοί που μεγάλωσαν με όλα αυτά τα κλασικά κόμιξ που πουλιόντουσαν σε τεύχη στα περίπτερα, που τα αγαπήσανε, που ποτέ δεν ντραπήκανε γι' αυτά και που τα έχουνε πολύ ψηλά. Κι έτσι, κατά κάποιον τρόπο, μοιάζει να μην θέλουν να τα σνομπάρουν διαφοροποιώντας την νέα εξέλιξη μέσα από έναν λουσάτο τίτλο.
Ίσως λίγο άσχετα μου έρχεται στο μυαλό μια εκπομπή που είδα κάποτε για την μουσική ροκ όπου άκουσα τον Άλης Κούπερ να λέει πάνω-κάτω (με επιφύλαξη καθώς την είδα πριν πολλάαααα χρόνια) πως δεν υπάρχει χέβι μέταλ, όλα ροκ είναι, άλλες φορές πιο αργό κι άλλες φορές πιο γρήγορο.
Εσείς τί λέτε;
*Για όσους δεν είναι γνώστες τού χώρου, για ένα κόμιξ συνεργάζονται συχνά περισσότεροι καλλιτέχνες όπως ο σεναριογράφος, ο μολυβιστής (penciler), μελανωτής (inker), αυτός που γράφει τα γράμματα (letterer), ο χρωματιστής (colorist) κτλ. Ενίοτε, βέβαια, ο ίδιος καλλιτέχνης κάνει περισσότερα πράγματα μαζί ή και τα πάντα όπως στην περίπτωση τού προαναφερθέντος Ντάνιελ Κλάους.
Κρίμα δεν είναι να μην έχουν το δικό τους όνομα, όποιο κι αν είναι αυτό;