Έχω πει την άποψή μου πως η επαναφορά του σε στην φράση "αφορά σε κάτι" αντί "αφορά κάτι" είναι νεορρύθμιση.
Μια δεύτερη νεορρύθμιση* φαίνεται πως είναι η αντικατάσταση τού σαν με το ως.
Υπάρχει λοιπόν η γραμματική ερμηνεία (π.χ. στην Γραμματική των Κλαίρη-Μπαμπινιώτη) πως το σαν χρησιμοποιείται μοναχά για παρομοίωση ενώ το ως αποδίδει ιδιότητα.
Έτσι π.χ. ο ισχυρισμός είναι πως άλλο πράγμα σημαίνει πως "εργάζεσαι σαν καθηγητής" κι άλλο πως "εργάζεσαι ως καθηγητής". Στην πρώτη περίπτωση δεν είσαι καθηγητής αλλά (φαντάζομαι) μιμείσαι την εργασία ενός καθηγητή, στην δεύτερη είσαι πραγματικά καθηγητής κι εργάζεσαι με αυτήν σου την ιδιότητα.
Όμως εγώ δεν το θυμάμαι καθόλου έτσι κι ακόμη και σήμερα βλέπω να χρησιμοποιείται διαφορετικά. Στην πραγματικότητα ο κόσμος δεν κάνει αυτήν την διάκριση, τουλάχιστον όχι όταν μιλάει αβίαστα. Έχει λίγον καιρό που παρακολουθώ αυτό το φαινόμενο και έχω προσέξει π.χ. πως οι συνάδελφοί μου καθηγητές, ακόμη και οι φιλόλογοι, όταν μιλούν αβίαστα λένε "Ποια είναι εμένα η θέση μου στην τάξη σαν καθηγήτρια;" ή π.χ. το "Το Α1 σαν τμήμα είναι καλό!" όταν φυσικά, και παρά την χρήση του σαν, η ομιλήτρια όντως είναι καθηγήτρια και το Α1 πράγματι είναι τμήμα!
Το πράγμα ενδέχεται ν’ αλλάξει (και πάλι όχι απαραίτητα) αν πουμε να γυαλίσουμε κάπως τον λόγο μας π.χ. σε κάποιον πανηγυρικό. Έτσι εκεί μπορεί ν’ ακούσεις "Εμείς οι Έλληνες ως έθνος..." ενώ φυσικά και "Εμείς οι Έλληνες σαν έθνος..." να πεις, δεν μπορεί να εννοείς κάτι άλλο.
Το νόημα της μικρής αυτής λέξης λοιπόν προκύπτει πάντοτε από τα συμφραζόμενα κι έτσι η φράση "Εργάζεται σαν καθηγήτρια στην Κρήτη" δύσκολα μπορεί να σημαίνει άλλο πράγμα από τ’ ότι αυτή για την οποία μιλάμε είναι καθηγήτρια στο όμορφο νησί μας.
Και πραγματικά τί άλλο μπορεί τάχα να εννοεί η μάνα μου όταν λέει "Σου μιλάω σαν μάνα" ή τί μπορεί να εννοώ εγώ όταν θα πω στην αδερφή μου "Εγώ σαν αδερφός σου σε συμβουλεύω να..."
Ο διαχωρισμός λοιπόν είναι τεχνητός και έχω την αίσθηση πως γνώρισε κι αυτός άνθηση μέσα στις δύο τελευταίες δεκαετίες (τού ’90 και αυτήν που διανύουμε τώρα). Βλέπω τον κόσμο να αναπτύσσει έναν μηχανισμό αυτορρύθμισης που αντικαθιστά το σαν με το ως ακόμη κι όταν δεν πρέπει.
Υπάρχει και μια δευτερεύουσα λεπτή διάκριση στην χρήση τού σαν με την έννοια "επειδή είναι" όπως π.χ. στην πρόταση "Αυτός σαν έξυπνος έφυγε από τους πρώτους". Εδώ μπορούμε να πούμε πως το σαν αγγίζει καί την παρομοίωση καί την ιδιότητα όμως αποδίδεται καλύτερα με την ερμηνεία "επειδή ήταν" δηλ. "Αυτός, επειδή ήταν έξυπνος, έφυγε από τους πρώτους", έχει δηλαδή μια χρήση αιτιολογική. Αυτή η διάκριση δεν σημειώνεται σχεδόν πουθενά.
Εν ολίγοις, το σαν φαίνεται πως είναι πάντοτε καλό και κακώς αποφεύγουμε τόσο τρομαγμένα την χρήση του. Κάποια στιγμή θα πρέπει να εμπιστευτούμε την γλώσσα όπως την μάθαμε.
Την καλύτερη ανάλυση τού φαινομένου σαν/ως την βρήκα στον Γιάννη Η. Χάρη και το βιβλίο του "Γλώσσα, τα Λάθη και τα Πάθη", νομίζω στον Α΄ τόμο.
Μια δεύτερη νεορρύθμιση* φαίνεται πως είναι η αντικατάσταση τού σαν με το ως.
Υπάρχει λοιπόν η γραμματική ερμηνεία (π.χ. στην Γραμματική των Κλαίρη-Μπαμπινιώτη) πως το σαν χρησιμοποιείται μοναχά για παρομοίωση ενώ το ως αποδίδει ιδιότητα.
Έτσι π.χ. ο ισχυρισμός είναι πως άλλο πράγμα σημαίνει πως "εργάζεσαι σαν καθηγητής" κι άλλο πως "εργάζεσαι ως καθηγητής". Στην πρώτη περίπτωση δεν είσαι καθηγητής αλλά (φαντάζομαι) μιμείσαι την εργασία ενός καθηγητή, στην δεύτερη είσαι πραγματικά καθηγητής κι εργάζεσαι με αυτήν σου την ιδιότητα.
Όμως εγώ δεν το θυμάμαι καθόλου έτσι κι ακόμη και σήμερα βλέπω να χρησιμοποιείται διαφορετικά. Στην πραγματικότητα ο κόσμος δεν κάνει αυτήν την διάκριση, τουλάχιστον όχι όταν μιλάει αβίαστα. Έχει λίγον καιρό που παρακολουθώ αυτό το φαινόμενο και έχω προσέξει π.χ. πως οι συνάδελφοί μου καθηγητές, ακόμη και οι φιλόλογοι, όταν μιλούν αβίαστα λένε "Ποια είναι εμένα η θέση μου στην τάξη σαν καθηγήτρια;" ή π.χ. το "Το Α1 σαν τμήμα είναι καλό!" όταν φυσικά, και παρά την χρήση του σαν, η ομιλήτρια όντως είναι καθηγήτρια και το Α1 πράγματι είναι τμήμα!
Το πράγμα ενδέχεται ν’ αλλάξει (και πάλι όχι απαραίτητα) αν πουμε να γυαλίσουμε κάπως τον λόγο μας π.χ. σε κάποιον πανηγυρικό. Έτσι εκεί μπορεί ν’ ακούσεις "Εμείς οι Έλληνες ως έθνος..." ενώ φυσικά και "Εμείς οι Έλληνες σαν έθνος..." να πεις, δεν μπορεί να εννοείς κάτι άλλο.
Το νόημα της μικρής αυτής λέξης λοιπόν προκύπτει πάντοτε από τα συμφραζόμενα κι έτσι η φράση "Εργάζεται σαν καθηγήτρια στην Κρήτη" δύσκολα μπορεί να σημαίνει άλλο πράγμα από τ’ ότι αυτή για την οποία μιλάμε είναι καθηγήτρια στο όμορφο νησί μας.
Και πραγματικά τί άλλο μπορεί τάχα να εννοεί η μάνα μου όταν λέει "Σου μιλάω σαν μάνα" ή τί μπορεί να εννοώ εγώ όταν θα πω στην αδερφή μου "Εγώ σαν αδερφός σου σε συμβουλεύω να..."
Ο διαχωρισμός λοιπόν είναι τεχνητός και έχω την αίσθηση πως γνώρισε κι αυτός άνθηση μέσα στις δύο τελευταίες δεκαετίες (τού ’90 και αυτήν που διανύουμε τώρα). Βλέπω τον κόσμο να αναπτύσσει έναν μηχανισμό αυτορρύθμισης που αντικαθιστά το σαν με το ως ακόμη κι όταν δεν πρέπει.
Υπάρχει και μια δευτερεύουσα λεπτή διάκριση στην χρήση τού σαν με την έννοια "επειδή είναι" όπως π.χ. στην πρόταση "Αυτός σαν έξυπνος έφυγε από τους πρώτους". Εδώ μπορούμε να πούμε πως το σαν αγγίζει καί την παρομοίωση καί την ιδιότητα όμως αποδίδεται καλύτερα με την ερμηνεία "επειδή ήταν" δηλ. "Αυτός, επειδή ήταν έξυπνος, έφυγε από τους πρώτους", έχει δηλαδή μια χρήση αιτιολογική. Αυτή η διάκριση δεν σημειώνεται σχεδόν πουθενά.
Εν ολίγοις, το σαν φαίνεται πως είναι πάντοτε καλό και κακώς αποφεύγουμε τόσο τρομαγμένα την χρήση του. Κάποια στιγμή θα πρέπει να εμπιστευτούμε την γλώσσα όπως την μάθαμε.
Την καλύτερη ανάλυση τού φαινομένου σαν/ως την βρήκα στον Γιάννη Η. Χάρη και το βιβλίο του "Γλώσσα, τα Λάθη και τα Πάθη", νομίζω στον Α΄ τόμο.