το Κιλκίς - του Κιλκίς/του Κιλκισίου

Το τοπωνύμιο Κιλκίς συνήθως χρησιμοποιείται άκλιτο: το Κιλκίς/του Κιλκίς

Παρόλα αυτά, στην ίδια την περιοχή του Κιλκίς δεν είναι αδόκιμη η γενική του Κιλκισίου. Η χρήση αυτή μάλλον προτιμάται σε πιο επίσημη επικοινωνία καθώς και από την εκκλησία ("Μητροπολίτης Κιλκισίου"), όμως ενίοτε το ακούς και στην καθομιλουμένη.

Αυτό που μου κάνει εντύπωση είναι πως ονομαστική το Κιλκίσιο(ν), τουλάχιστον σήμερα, δεν απαντά κι αυτό δίνει την ιδιαιτερότητα των δύο τύπων γενικής στην λέξη:

Για την ετυμολογία βρήκα ένα εκτενές άρθρο εδώ, το οποίο ανάγει το όνομα στο λατ. Gallicum < αρχ. Καλλικός/Καλλικώς

Μου θύμισες κάτι τώρα Φαροφύλακα.
Ένας συμμαθητής μου, είχε διαφωνία με τον φιλόλογό μας και με όλους εμάς στην τάξη φυσικά, όσον αφορά στο πώς είναι η λέξη ταξί στον πληθυντικό. Έλεγε ότι είναι "το ταξί" και "τα ταξιά" και όχι "τα ταξί" που είναι σαφώς το σωστό υποστηρίζοντας την άποψή του με το ακόλουθο επιχείρημα: λέμε "το ταψί" και "τα ταψιά", όχι "τα ταψί".

Παρότι, βέβαια, λέμε τα ταξί και τα ουίσκι (και πολύ σπάνια τα ταξιά και τα ουίσκια), το επιχείρημα του φίλου σου δεν είναι καθόλου άστοχο. Στην ουσία τα δύο αυτά ουσιαστικά είναι έτοιμα, από μορφολογική σκοπιά, να ενταχθούν κανονικά στο κλιτικό σύστημα της γλώσσας μας. Μόνος σκόπελος είναι η τάση της εποχής που θέλει να κρατά —ομολογουμένως κάπως αδικαιολόγητα— άκλιτες κάποιες λέξεις ξένης προέλευσης.

Ειδικά το παράδειγμα που έφερε ο φίλος σου είναι πολύ πετυχημένο καθώς και το "ταψί" είναι λέξη ξενικής προέλευσης, που όμως αυτή συμμορφώθηκε στο ελληνικό κλιτικό σύστημα. Δίχως να μπορώ να το ελέγξω υποπτεύομαι πως η λ. μπήκε στα Ελληνικά σε πολύ παλιότερες εποχές και όταν οι μηχανισμοί αφομοίωσης είχαν πιο ολοκληρωτικό αποτέλεσμα.

Ειδικά σήμερα οι μηχανισμοί αφομοίωσης των δανείων λειτουργούν.. στο ρελαντί.