Άσφαλτος και Άντζελα Δημητρίου

Μου έχει τύχει ξανά και ξάνα να ακούσω να κοροϊδεύουν την Άντζελα Δημητρίου γιατί φέρεται να είπε "ουδείς άσφαλτος". Το κοροϊδεύει αυτό λοιπόν ο κόσμος για λάθος διότι άσφαλτος είναι το υλικό με το οποίο στρώνουμε τους δρόμους.

Μια μέρα στο γραφείο κάποια καθηγήτρια φυσικός ρώτησε "είναι αυτό τελικά λάθος, βρε παιδιά" και μου έκανε εντύπωση πως δύο φιλόλογοι που ήταν παρούσες δεν πήραν θέση παρά συνέχισαν την ασχολία τους, κάτι γράφανε. Αναρωτιέμαι λοιπόν εάν στην συγκεκριμένη περίπτωση απαξίωσαν την ερώτηση διότι η απάντηση ήταν τόσο πολύ προφανής ή αν κάναν τον ψόφιο κοριό διότι είχαν κι οι ίδιες επιφύλαξη.

Θα ήθελα όμως πρώτα να παρεμβάλω εδώ και μια άλλη σκέψη. Ένα πολύ ενδιαφέρον ερώτημα που μπορούμε να θέσουμε εδώ είναι αυτό: γιατί τάχα όλοι ψοφάνε να γελάσουν με το γλωσσικό λάθος τού άλλου;

Επιστρέψτε μου λοιπόν μια φροϋδιακή προσέγγιση. Πιστεύω πως πίσω από αυτόν τον ενθουσιασμό για το λάθος ενός άλλου κρύβεται η ανασφάλεια για το δικό μας λάθος. Η φοβία, το άγχος μην κάποια στιγμή ντροπιαστούμε μπροστά σε κόσμο κάνοντας ένα γλωσσικό λάθος είναι το βασικό υλικό του περίγελου όταν ακούσουμε κάποιον να κάνει ένα τέτοιο λάθος. Είναι η στιγμιαία λύτρωση γιατί ο κλήρος δεν έπεσε σε εμάς.

Όσο πιο σίγουρος είσαι για την γλώσσα σου τόσο πιο δύσκολα περιγελάς κάποιον για ένα σαρδάμ ή για την λάθος χρήση μιας λέξης.

Έτσι, μου έρχεται στο μυαλό ο Βίλχεμ Ράιχ που έγραψε στο "Άκου Ανθρωπάκο": ακούς ανέκδοτα για τον εαυτό σου και γελάς ο ίδιος.

Διότι φαίνεται πως όταν γελάμε με τα λάθη τής Άντζελας, είτε γλωσσικά είτε εγκυκλοπαιδικά, είναι επειδή σε αυτά αναγνωρίζουμε, διογκωμένη βέβαια, σαν καρικατούρα, την δική μας άγνοια.

Πάμε όμως παρακάτω. Τί γίνεται με την λέξη άσφαλτος;

Η απάντηση είναι πολύ εύκολη αρκεί να ανοίξουμε ένα λεξικό (π.χ. τού Μπαμπινιώτη). Εκεί διαβάζουμε πως άσφαλτος, πέρα από το υλικό οδόστρωσης, σημαίνει και αυτόν που είναι απαλλαγμένος από σφάλματα.

Ακριβώς όμως επειδή η λέξη δεν μας κάθεται καλά λόγω τής ασφάλτου η γλώσσα μάς προσφέρει κι άλλες λύσεις. Έτσι έχουμε όχι μία αλλά τρεις λέξεις που συσχετίζονται με την λέξη λάθος: αλάθητος, αλάθευτος και αλάνθαστος.

Η διαπιστωμένη αβεβαιότητα λοιπόν για την χρήση τής λέξης άσφαλτος σχεδόν εγγυάται πως στο μέλλον η επίμαχη σημασία για την λέξη άσφαλτος θα εκλείψει. Ήδη, και με όλη την κοροϊδία για την Άντζελα, δεν νομίζω πως την χρησιμοποιεί πια έτσι κανείς.

Η αλήθεια είναι ότι η κυρία Δημητρίου, μάλλον άθελά της, έμαθε στον πολύ κόσμο (της γράφουσας συμπεριλαμβανομένης) ότι όντως υπάρχει αυτό το επίθετο και με τη συγκεκριμένη σημασία.

Βέβαια, δε νομίζω ότι η χρήση του ήταν συχνή, ώστε να ανησυχούμε ότι η λέξη από δω και στο εξής θα εκλείψει.

Ο/Η Φαροφύλακας έγραψε:

Θα ήθελα όμως πρώτα να παρεμβάλω εδώ και μια άλλη σκέψη. Ένα πολύ ενδιαφέρον ερώτημα που μπορούμε να θέσουμε εδώ είναι αυτό: γιατί τάχα όλοι ψοφάνε να γελάσουν με το γλωσσικό λάθος τού άλλου;

Επιστρέψτε μου λοιπόν μια φροϋδιακή προσέγγιση. Πιστεύω πως πίσω από αυτόν τον ενθουσιασμό για το λάθος ενός άλλου κρύβεται η ανασφάλεια για το δικό μας λάθος. Η φοβία, το άγχος μην κάποια στιγμή ντροπιαστούμε μπροστά σε κόσμο κάνοντας ένα γλωσσικό λάθος είναι το βασικό υλικό του περίγελου όταν ακούσουμε κάποιον να κάνει ένα τέτοιο λάθος. Είναι η στιγμιαία λύτρωση γιατί ο κλήρος δεν έπεσε σε εμάς.

Click to expand...

Αν και ψυχαναλυτικά μπορεί κανείς να ερμηνεύσει τα πάντα, νομίζω ότι μια τέτοια προσέγγιση σε αυτό το θέμα είναι λίγο τραβηγμένη. Δε γνωρίζω πολλούς ανθρώπους που να προβληματίζονται ιδιαίτερα για το αν θα κάνουν κάποιο γλωσσικό λάθος. Εξάλλου, αν κάθε φορά περνούσαμε από κόσκινο αυτά που θέλουμε να πούμε, η επικοινωνία μας θα γινόταν μάλλον δυσχερής. Ούτε γελάει κανείς με γραμματικά λάθη όπως "μένω στην οδός Ιμαλαϊων". Απλά, κάποια πράγματα που λέγονται, είναι αστεία, αφού ξεφεύγουν από αυτό που πραγματικά θέλει να πει ο ομιλητής και καταλήγουν να σημαίνουν κάτι εντελώς άσχετο. Νομίζω ότι είναι όντως αστείο να πει κανείς "Ουδείς υλικό οδόστρωσης", αν και πολύ χάρηκα που έμαθα ότι η λέξη άσφαλτος υπάρχει και με την έννοια του αλάθητου.

Όταν σε μια έκθεση του λυκείου (οπότε δεν έχω ως δικαιολογία την ηλικία) έγραψα για το "δάφνινο στεφάνι ελιάς", δε νομίζω ότι οι συμμαθητές μου, μαζί και εγώ όταν συνειδητοποίησα τι είχα γράψει, φτάσανε να δακρύζουνε από τα γέλια επειδή είχαν ανασφάλεια για τα δικά τους λάθη. Όπως και να το κάνουμε, ένα τέτοιο στεφάνι είναι όντως κάτι αξιοπερίεργο. Τι να φανταστεί κανείς, φύλλα ελιάς σε μέγεθος ή με γεύση δάφνης, ή φύλλα δάφνης, συνοδευόμενα από ελιές θρούμπες ή καλαμών; Και πώς μπορείς να φτιάξεις ραγού από ένα τέτοιο στεφάνι; (αυτό για τους μυημένους στον Αστερίξ).

Ισως, ωστόσο, να μην ψοφάμε να γελάσουμε με το λάθος του άλλου, αλλά να ψοφάμε να γελάσουμε γενικά, πράγμα το οποίο μπορεί να τύχει επίσης ψυχαναλυτικής ανάλυσης! ))

Γενικως το γελιο εχει να κανει με το οταν την παταει και την παθαινει ο αλλος. Τα γλωσσικα λαθη ειναι μονο ενα μερος.

Λοιπόν, έχω γνωρίσει αρκετούς ανθρώπους που ξεκαρδίζονται όταν την πατάνε οι ίδιοι, πράγμα που το βρίσκω ιδιαίτερα ενδιαφέρον και παρήγορο. (Αχ, ας μην πούμε ότι ψυχαναλυτικά αυτό είναι άμυνα! Απλά είναι καλοί και χαρούμενοι άνθρωποι!)

Ο/Η Γαλή έγραψε:

(Αχ, ας μην πούμε ότι ψυχαναλυτικά αυτό είναι άμυνα! Απλά είναι καλοί και χαρούμενοι άνθρωποι!)

Click to expand...

ωιμέ, η λέξη απλά δεν ταιριάζει με τον ψυχισμό του ανθρώπου ο οποίος είναι αβυσσαλέος και περίπλοκος.

Όπως και να έχει, έχω διαπιστώσει πως οι άνθρωποι νοιαζόμαστε πολύ για την εικόνα που δίνουμε προς τα έξω και μας ενδιαφέρει πώς σκέφτονται οι άλλοι για εμάς.

Ας αναρωτηθούμε γιατί γελάμε όταν κάποιος την πατάει, όταν π.χ. γλιστράει στον δρόμο ή λέει μια λέξη λάθος. Αυτό είναι το ερώτημα που θα έπρεπε να δοκιμάσουμε να απαντήσουμε εδώ. Τί είναι αυτό που μας κάνει να γελάμε; Γιατί αυτό το πράγμα το βρίσκουμε αστείο; (ενώ π.χ. τον βήχα όχι).

Εδώ υπάρχει αναμφισβήτητα μια ψυχική δύναμη. Το "καλοί χαρούμενοι άνθρωποι" δεν μας κάνει διότι και πολλοί κακοί και σκυθρωποί ή και κακεντρεχείς άνθρωποι σπεύδουν να γελάσουν σε τέτοιες περιπτώσεις.

Ας το πάω όμως ακόμη πιο πέρα. Όταν ο Ντοστογιέβσκη μιλάει κάπου για την κρυφή χαρά που νοιώθουμε όταν ένα κακό (αρρώστια, θάνατος) βρει κάποιον δίπλα μας αναφέρεται ακριβώς σε αυτό το πράγμα. Νοιώθουμε μια λύτρωση που ο κλήρος δεν έπεσε σε εμάς. Αυτή είναι η ψυχική δύναμη που μας κάνει να χαιρόμαστε ή να διασκεδάζουμε με κάτι, που εδώ που τα λέμε, δεν θα έπρεπε να είναι αστείο.

Και πράγματι νοιώθουμε δυσκολία να το παραδεχτούμε και αυτό δεν είναι άλλο από ηθικός αυτοέλεγχος. Πώς να παραδεχτείς πως χαίρεσαι επειδή ένα κακό βρήκε τον διπλανό σου;

Πάντως χαίρομαι που διαπιστώνω αυτήν την ειλικρίνεια στον αγαπημένο μου Ντοστογιέβσκη.

Μα, ακόμα και αν κάποιος στενοχωρηθεί με κάτι κακό που συνέβη σε τρίτο, αυτό θα ερμηνευτεί ως εγωιστικός φόβος για την πιθανότητα να συμβεί το ίδιο και σε αυτόν. Ενώ η έλλειψη συναισθηματικής εκδήλωσης φυσικά θα χαρακτηριστεί αδιαφορία. Άρα, όπως και να αντιδράσουμε σε παρόμοιες περιπτώσεις ποτέ δε αναγνωριστούν αγαθές προθέσεις ή συμπόνοια. Ίσως έτσι να είναι, βέβαια, για αρκετούς από εμάς.
Τώρα, το τι είναι ή πρέπει να είναι αστείο και τι όχι δεν ξέρω πώς μπορεί να καθοριστεί. Σίγουρα είναι κάτι που το μαθαίνουμε, όπως μαθαίνουμε και να καταστέλουμε το γέλιο σε περιπτώσεις οπου δε θεωρείται πρέπον. Πάντως προτιμώ την εικόνα κάποιου που με δάκρυα στα μάτια από τα γέλια σπεύδει να βοηθήσει αυτόν που έπεσε, από εκείνον που δε το βρήκε καθόλου αστείο, αλλά προσπέρασε αδιάφορα. Φυσικά, αυτός που βοηθά, το κάνει γιατί πάλι σκέφτεται τον εαυτό του και ότι θα ήθελε και εκείνος βοήθεια σε ανάλογη περίπτωση ( ) κ.ο.κ. Δεν ξέρω αν οι άνθρωποι είμαστε απλοί ή πολύπλοκοι, σίγουρα όμως μας αρέσει να επιλέγουμε πολύπλοκους τρόπους για να μας εξηγήσουμε!

Ο/Η Γαλή έγραψε:

Δεν ξέρω αν οι άνθρωποι είμαστε απλοί ή πολύπλοκοι, σίγουρα όμως μας αρέσει να επιλέγουμε πολύπλοκους τρόπους για να μας εξηγήσουμε!

Click to expand...

Πράγματι, χύθηκε πολύ μελάνι για τις σύνθετες προσεγγίσεις τής ψυχανάλυσης, που φώτισε την ανθρώπινη ψυχή περισσότερο από ποτέ.

Προσωπικά η ψυχανάλυση με βοήθησε όσο τίποτα άλλο να καταλάβω τον άνθρωπο και μαζί τον εαυτό μου.

Χμ...ανάρτηση χωρίς φατσούλες... Ελπίζω να μην είπα κάτι που σε προσέβαλε, γιατί ειλικρινά δεν είχα τέτοιο σκοπό.

Γνωρίζω πολύ καλά πόσα έχει προσφέρει η θεωρία της ψυχανάλυσης στην ερμηνεία πολλών καταστάσεων, ενώ λειτουργεί και θεραπευτικά. Γνωρίζω επίσης ότι για να γίνει κανείς ψυχαναλυτής χρειάζεται ειδική εκπαίδευση όπως και να περάσει ο ίδιος από ψυχανάλυση. Δεν παύει όμως η ψυχαναλυτική να είναι μια θεωρία από τις αρκετές που προσπαθούν να να εξηγήσουν την ανθρώπινη ψυχή. Μάλιστα ορίζει τη θεωρία, αφού δεν τυγχάνει πειραματικής υποστήριξης, απ’όσα ξέρω τουλάχιστον. Ως θεωρία, λοιπόν, δεν μπορεί να τα εξηγήσει όλα, ούτε βρίσκει παντού εφαρμογή. Ωστόσο είναι η ευρύτερα, για να μην πω η μόνη, γνωστή, και είναι πολύ συχνό φαινόμενο η προσπάθεια ψυχαναλυτικής προσέγγισης των πραγμάτων. Και όντως η ψυχαναλυτική θεώρηση είναι πολύ χρήσιμη ίσως και αναγκαία εκεί που οι άλλες θεωρίες δε βοηθούν.

Όμως η ερμηνεία της καθημερινότητάς μας ψυχαναλυτικά, μου θυμίζει στόχευση κουνουπιού με κανόνι, μου φαίνεται μακρά και μάταιη η προσπάθεια να εξηγήσω το γέλιο που μου προκαλεί ένα γλωσσικό λάθος ψυχαναλυτικά. Αλλά, ακόμα και αν μπω και εγώ σε μια τέτοια διαδικασία ανάλυσης, μπορώ να συμφωνήσω μόνο στο ότι ίσως να υπάρχει μια υποσυνείδητη διεργασία που οδηγεί σε αυτήν την συμπεριφορά. Όμως η απόδοση αυτής της συμπεριφοράς σε κοινή για όλους υποσυνείδητη διεργασία είναι τουλάχιστον παρακινδυνευμένη. Η ψυχαναλυτική προσέγγιση βασίζεται σε μελέτη ατομικών περιπτώσεων και δεν νομίζω ότι μπορεί να χρησιμοποιηθεί για γενικεύσεις.

Το ότι σε κάνει να αισθάνεσαι ότι καταλαβαίνεις καλύτερα τον εαυτό σου και γενικότερα τον άνθρωπο είναι πολύ ευχάριστο, αλλά νομίζω ότι οποιαδήποτε θεωρία για τη θεώρηση της ψυχής, την επιλέγει κανείς γιατί πιστεύει ότι του αποκαλύπτει ένα κομμάτι αλήθειας και τον κάνει να καταλαβαίνει καλύτερα τα πράγματα.

Προσωπικά, προτιμώ τη νευροψυχολογική προσέγγιση της ανθρώπινης ψυχης και όσα αυτή υπόσχεται να αναδείξει στην επιφάνεια εν καιρώ. Ωστόσο, αν κάποιος μου ερμήνευε το γέλιο απέναντι στο γλωσσικό αστείο ως π.χ. υπερέκκριση σεροτονίνης θα του έλεγα απλά (να το πάλι) να με αφήσει να γελάσω με την ησυχία μου!

όχι, όχι.. φατσούλες! φατσούλες! ) )) φυσικά και συζητάμε με το καλύτερο πνεύμα.

Σωστά όσα έγραψες εδώ. Διαφωνώ στην παρομοίωση με το κανόνι. Πιστεύω πως η ψυχανάλυση μπορεί να ερμηνεύσει ακόμη και τέτοιες απλές και καθημερινές ανθρώπινες αντιδράσεις καθώς και πως μπορεί να έχει εφαρμογή πέρα από την μονάδα. Στο "Τοτέμ και Ταμπού", που μόλις τελείωσα, ο Φρόυντ εφαρμόζει μια ψυχαναλυτική προσέγγιση στον τοτεμισμό των πρωτόγονων κοινωνιών και προχωράει μάλιστα σε παραλληλισμό μεταξύ αυτών και τής παιδικής ψυχολογίας.

Από εκεί και πέρα πράγματι ας μας επιτραπεί να γελάσουμε. Κι αν όχι με αυτόν που τρώει τούμπα έστω με αυτόν που γελάει μαζί του. :χαχαχα:

Ο/Η Ανάγνωση έγραψε:

Άραγε οι άνθρωποι πιθηκίζουν ή οι πίθηκοι 'ανθρωπίζουν';

Click to expand...

πιστεύω αληθινά πως οι άνθρωποι... ανθρωπίζουν κι οι πίθηκοι πιθηκίζουν!

Πέρασα σχεδόν τρεις ώρες διαβάζοντας αυτό το φόρουμ, το οποίο το βρίσκω εξαιρετικά ενδιαφέρον για αυτό κι έγινα μέλος πριν από λίγο. Νομίζω πως κοντεύω να διαβάσω όλες τις αναρτήσεις, και σε πολλές μπήκα στον πειρασμό να απαντήσω, αλλά προτίμησα την ανάγνωση για τώρα. Αυτή εδω όμως μου έκανε ένα τικ και δεν μπόρεσα να της αντισταθώ.

Φαροφύλακα αν δεν κάνω λάθος εσύ ήσουν που σε κάποια προηγούμενη ανάρτηση υποστήριζες πως η φιλολογία επέρχεται της τέχνης, κι ότι η τέχνη δεν χρειάζεται να υπεραναλύεται (πολύ περιληπτικά κι ελπίζω κι εύστοχα). Συμφωνώ απόλυτα μαζί σου (όπως και με πολλές άλλες απόψεις σου εδώ) και έχω την ίδια άποψη και για την ανθρώπινη συμπεριφορά. Σε πολλούς τομείς της ζωής μας ξοδευόμαστε στην ανάλυση και χάνουμε την εμπειρία.

Όπως και κάποιος άλλος είπε προηγουμένως ο Φρόυντ δίνει ακόμα μια ερμηνεία της ανθρώπινης συμπεριφοράς, ανάμεσα στις τόσες άλλες. Καμία όμως δεν φανερώνει τα αληθινά κίνητρα και το βάθος της ανθρώπινης «ψυχής», ίσως η καθεμιά με την διαφορετική προσέγγισή της να φανερώνει μια διαφορετική πτυχή του ανθρώπινου είναι. Εκεί που θέλω να καταλήξω είναι ότι η ερμηνεία σου για το γιατί γελάμε με την Άντζελα μπορεί να εξηγηθεί με χίλιους δυο τρόπους, βασισμένος ο καθένας στη δική του θεωρία, η οποία θα δώσει σε όλες μια εκ πρώτης όψης βάσιμη εξήγηση.

Είμαι της άποψης ότι είναι επικίνδυνο να μαζοποιούμε συμπεριφορές και πως ο καθένας μας που γέλασε με την Άντζελα γέλασε για τους δικούς του λόγους. Αν διάβαζε αυτό το θέμα ο Φρόυντ πιθανόν να σου έλεγε πως η εξήγηση που δίνεις αφορά τις δικές σου υποσυνείδητες διεργασίες πίσω από το γέλιο σου για το γλωσσικό «λάθος» της Άντζελας. )

Φιλικά πάντα...

Ο/Η ΈνιαΜία έγραψε:

Αν διάβαζε αυτό το θέμα ο Φρόυντ πιθανόν να σου έλεγε πως η εξήγηση που δίνεις αφορά τις δικές σου υποσυνείδητες διεργασίες πίσω από το γέλιο σου για το γλωσσικό «λάθος» της Άντζελας. )

Click to expand...

Καλωσήρθες ΈνιαΜία,

πολύ λογικά και ενδιαφέροντα αυτά που μας λες.

Εγώ πάλι σκέφτομαι ότι όλοι μας με το βλέπουμε πια την κα Δημητρίου να δίνει συνέντευξη περιμένουμε να μας δώσει την ευκαιρία να γελάσουμε.

Όσο γι' αυτό που λες, αν διάβαζε ο Φρόιντ τις αναρτήσεις μας, πολύ γέλασα! Φαντάζομαι ότι θα μας έστελνε όλους για ψυχανάλυση ))

Αγαπητή ΈνιαΜία καλωσήρθες και χαίρομαι που σου άρεσε το φόρουμ μας. )

Δεν έχεις άδικο πως κάθε μικρή θεωρία ενδέχεται να φωτίζει μία μόνο πτυχή τής όποιας αλήθειας. Έπειτα πολλές γωνιές τού εαυτού μου μού είν’ αφώτιστες και πράγματι ποιος ξέρει αν η θεωρία που αποτόλμησα εδώ πιο πάνω δεν ξεκινά από κάποια δική μου ενδόμυχη επιθυμία και σκέψη.

Παρ’ όλα αυτά, το κρυφό κι άνομο συναίσθημα χαράς που νοιώθει ο άνθρωπος, και πιστεύω κι όλη φύση, όταν το κακό βρει κάποιον άλλο δεν είναι κάτι το άγνωστο ή το παράξενο. Απλά είναι δύσκολο να το παραδεχτεί κανείς. Θυμάμαι πως το σημειώνει κι ο Ντοστογιέβσκη κάπου και μιλάει «για την κρυφή χαρά που νοιώθουμε όταν η συμφορά χτυπήσει τον διπλανό μας.»

Διότι όταν η συμφορά χτυπήσει τον διπλανό μας είναι σαν να αστόχησε σ’ εμάς. Είναι το ίδιο που φαντάζομαι πως νοιώθει π.χ. μια ζέβρα όταν εκεί που σκύβει για νερό ο κροκόδειλος πετάγεται κι αρπάζει το διπλανό ζώο (βλέπω πολλά ντοκιμαντέρ; )

Έτσι όταν γελάμε με τα λάθη τής Άντζελας, πραγματικά το πιστεύω πως, ενδεχομένως μεταξύ άλλων, νοιώθουμε ευχάριστα που δεν είμαστε εμείς οι αστείοι.

Φαροφύλακα όταν η συμφορά χτυπάει τον διπλανό μου προσωπικά στεναχωριέμαι και φοβάμαι συνάμα, όχι μόνο για τον διπλανό αλλά γιατί μου υπενθυμίζει πως η συμφορά χτυπάει τυχαία τις πόρτες, και πόσο εύκολο θα ήταν (και είναι) να ήταν η δική μου πόρτα. Ίσως νιώθω και μια ανακούφιση αλλά δεν θα το ονόμαζα χαρά. Και σίγουρα επανεκτιμώ πράγματα στη ζωή μου μην θεωρώντας τα δεδομένα, ειδικά αυτά που έχασε ο διπλανός. Δεν αποκλείεται πως κάποιοι νιώθουν χαρά, αλλά πιστεύω για άλλους λόγους.

Όσον αφορά την ικανοποίηση από τα γλωσσικά λάθω των άλλων, δεν μπορώ να ταυτιστώ με τις απόψεις σου. Το βρίσκω πολύ αστείο κι εγώ όταν κάνουν οι άλλοι λάθη, όπως το βρίσκω πολύ αστείο όταν κάνω κι εγώ λάθη. Δεν το θεωρώ αδυναμία αυτό. Το πιο σημαντικό σε αυτό το θέμα είναι πιστεύω πως όλοι βιάστηκαν να την καπακώσουν, δίχως να γνωρίζουν αν αυτό που είπε ήταν λάθος ή όχι. Μα είναι ακόμα ένα παράδειγμα του ότι βλέπουμε αυτό που θέλουμε να δούμε.

Όσον αφορά τις διαφορετικές πτυχές που φωτίζει η κάθε ψυχοθεραπευτική προσέγγιση θα αναφέρω μια παραβολή την οποία όταν την άκουσα μου φάνηκε πολύ εύστοχη (δεν την θυμάμαι με ακρίβεια αλλά θα την πω με δικά μου λόγια).

Ήταν κάποτε λοιπόν ένας βασιλιάς που άκουσε πως σε μια σπηλιά στο βασίλειο του υπήρχε ένα τέρας. Έστειλε τότε τους εφτά καλύτερους φιλοσόφους και επιστήμονες του βασιλείου του να πάνε στην σπηλιά και να του το περιγράψουν. Πήγαν λοιπόν οι τύποι, μπαίνουν στην σπηλιά μα ήταν πολύ σκοτεινά. Πιάνουν και βλέπουν από το τέρας ότι τους επιτρέπει το σκοτάδι και γυρνάνε στον βασιλιά. Όπως ήταν αναμενόμενο ο βασιλιάς τους ζητάει να περιγράψουν το τέρας. Ο ένας λέει πως το δέρμα του ήταν σαν κορμός γέρικου δέντρου, τραχύ και ζαρωμένο, ο άλλος πως ήταν μαλλιαρό σαν αρκούδα, άλλος πως ήταν λείο και μαλακό, άλλος πως το τέρας ήταν σαν ένα ογκώδες βουνό κι άλλος σαν φίδι και πάει λέγοντας. (φαντάζομαι πως μετά από αυτή την περιγραφή ο βασιλιάς τους έδιωξε από την αυλή του . Εντέλει το τέρας δεν ήταν παρά ένας ελέφαντας και ο κάθε φιλοσοφοεπιστήμονας άγγιξε μια διαφορετική πτυχή του ζώου.

Συνδέοντάς το με τις διαφορετικές προσεγγίσεις στην ανθρώπινη συμπεριφορά, όπου η μία υποστηρίζει πως την συμπεριφορά μας διαμορφώνουν οι εμπειρίες από τα παιδικά χρόνια, άλλη οι χημικές ανισορροπίες στον εγκέφαλο, άλλη τα γονίδια, άλλη ο τρόπος που κωδικοποιούμε τα ερεθίσματα που δεχόμαστε, άλλη οι σχέσεις μας με τους άλλους κοκ, πιστεύω πως όλες έχουν ένα ποσοστό αλήθειας, αλλά καμία από μόνη της –όσο κι αν το παινεύεται - δεν εξηγεί τον ελέφαντα που κρύβεται μέσα μας. Και η ψυχανάλυση έχει κάποιες βάσιμες θεωρίες, μα είναι αυθαίρετο να εξηγούμε τα πάντα με βάση της ψυχανάλυσης – η οποία έχει επικρατήσει στις συνειδήσεις του κόσμου, κι όχι τόσο πλέον στων ειδικών, για λόγους που δεν είναι του παρόντος.

Παρεμπιπτόντως ο Καζαντζάκης στο «ο Χριστός ξανασταυρώνεται» έχει χρησιμοποιήσει μια παραλλαγή της παραπάνω παραβολής όπου ο ελέφαντας είναι ο Θεός – φαντάζομαι κι αυτή θα ήταν και η αρχική της σημασία.

Χρυσηίδα, όσο για το αν σας έστελνε ο Φρόυντ για ψυχανάλυση εδώ, φαντάζομαι κι εμένα από εδώ και στο εξής μιας και άρχισα να γράφω εδώ.

Πάντως η αλήθεια είναι πως σε εμάς τους ψυχολόγους αρέσει να παθολογοποιούμε συμπεριφορές - συνειδητά και ασυνείδητα - και σε αυτό έχω ένα τεράστιο θέμα όπως ίσως καταλάβατε από τα γραφόμενά μου.

Ουφ! Πολλά έγραψα εντέλει!

Γνωστό και πετυχημένο το παράδειγμα με τον ελέφαντα που προσωπικά το ήξερα με τυφλούς.

Ο/Η ΈνιαΜία έγραψε:

Ίσως νιώθω και μια ανακούφιση αλλά δεν θα το ονόμαζα χαρά.

Click to expand...

Όταν λέμε χαρά δεν εννοούμε φυσικά πως κάποιος γελά κεφάτα, τρίβει τα χέρια του και κερνάει την παρέα επειδή κάτι κακό βρήκε τον διπλανό. Μιλάμε για ένα συναίσθημα το οποίο φωλιάζει σε ένα υποσυνείδητο επίπεδο. Και επειδή γράφεις πολύ σωστά πως εσύ "νοιώθεις ανακούφιση" ας σημειώσουμε πως η ανακούφιση είναι ένα πολύ θετικό συναίσθημα που συνδέεται με μια στιγμιαία ευφορία δηλαδή με ένα είδος... χαράς.

Φαροφύλακα όταν η συμφορά χτυπάει τον διπλανό μου προσωπικά στεναχωριέμαι και φοβάμαι συνάμα

Click to expand...

Και βέβαια εσύ σαν ψυχολόγος γνωρίζεις πρώτη απ’ όλους πως το ένα συναίσθημα δεν αναιρεί το άλλο. Μπορείς να νοιώθεις στεναχώρια και συνάμα κάτι από χαρά όπως για κάποιον μπορείς να νοιώθεις αγάπη και μίσος ταυτόχρονα.

Το βρίσκω πολύ αστείο κι εγώ όταν κάνουν οι άλλοι λάθη, όπως το βρίσκω πολύ αστείο όταν κάνω κι εγώ λάθη. Δεν το θεωρώ αδυναμία αυτό.

Click to expand...

Δεν έχει να κάνει με αδυναμία, κανείς δεν είπε κάτι τέτοιο. Ακριβώς το ότι και δικά σου λάθη σού φαίνονται αστεία μπορεί να παραπέμπει σε αυτοέλεγχο και αυτοκριτική.

Και η ψυχανάλυση έχει κάποιες βάσιμες θεωρίες, μα είναι αυθαίρετο να εξηγούμε τα πάντα με βάση της ψυχανάλυσης

Click to expand...

Κατά κάποιον τρόπο, και επίτρεψέ μου την σοφιστεία, κάθε προσπάθεια για εξήγηση είναι μια περίπτωση αυθαιρεσίας.

Ο/Η Φαροφύλακας έγραψε:

Πιστεύω πως πίσω από αυτόν τον ενθουσιασμό για το λάθος ενός άλλου κρύβεται η ανασφάλεια για το δικό μας λάθος. Η φοβία, το άγχος μην κάποια στιγμή ντροπιαστούμε μπροστά σε κόσμο κάνοντας ένα γλωσσικό λάθος είναι το βασικό υλικό του περίγελου όταν ακούσουμε κάποιον να κάνει ένα τέτοιο λάθος. Είναι η στιγμιαία λύτρωση γιατί ο κλήρος δεν έπεσε σε εμάς.
Όσο πιο σίγουρος είσαι για την γλώσσα σου τόσο πιο δύσκολα περιγελάς κάποιον για ένα σαρδάμ ή για την λάθος χρήση μιας λέξης.

Click to expand...

Ε λοιπόν έχω ένα φίλο που είναι υπερβολικά προσβλητικός σε όλους ειδικά για τα ορθογραφικά λάθη .Κατι το οποίο στα μάτια μου τον κάνει να είναι τρομερά αντιπαθητικός (κυρίως στα μάτια κάποιου ξένου γιατί άντε εγώ ξέρω και άλλα χαρίσματα του και τον συμπαθώ για εκείνα).Έχουμε μαλώσει πάρα πολλές φορές για τον τρόπο που φέρεται σε κάτι τέτοιες περιπτώσεις.Και σκέφτομαι τι είναι χειρότερο το ορθογραφικό λάθος που θα κάνει κάποιος ή η προσβολή και η κοροϊδία εκείνου που θα σε διορθώσει;
Εντάξει με την Δημητρίου γέλασα πολύ που είπε πως τρώει είδη υγιεινής αλλά μέχρι εκεί.Άλλωστε δυο πράγματα πιστευω συμβαίνουν στην περίπτωση της ή δεν είχε την δυνατότητα να μάθει καποια πράγματα ή το κάνει επίτηδες για να ασχολείται ο κόσμος μαζί της.(το δεύτερο το βρίσκω πιθανότερο)

Δυστυχώς έχω και γω το κακό συνήθειο να διορθώνω αν δω ορθογραφικά λάθη, είναι μάλλον λόγω δουλειάς. Αλλά θέλω να ελπίζω ότι το κάνω πάντα με ευγένεια και σεβασμό και σε καμία περίπτωση δεν προσβάλλω τον άλλον..

(αν το κάνω ποτέ... να μου το πείτε!)