Τελικά πως μιλάει ο Χένρι;

Τα δύο αγαπημένα μου βιβλία του Μπουκόφσκι, το Τοστ Ζαμπόν και οι Γυναίκες, κυκλοφόρησαν σχετικά πρόσφατα απ'τις εκδόσεις Μεταίχμιο. Αν και τα είχα, τ'αγόρασα ξανά, και γιατί η έκδοση είναι πολύ δελεαστική (χοντρό και μυρωδάτο χαρτί, όμορφο γυαλιστερό εξώφυλλο, μεγάλη γραμματοσειρά) αλλά και γιατί ήθελα, έτσι γι'αλλαγή, να τα διαβάσω και σε μια άλλη μετάφραση.

Πριν λίγες μέρες λοιπόν, έκατσα και διάβασα από περιέργεια για τη νέα μετάφραση λίγα κομμάτια απ'τα δύο αυτά βιβλία και παραξενεύτηκα πολύ. Συχνά έπεφτα πάνω σε λέξεις ή φράσεις που δεν μου καθόντουσαν καλά και σκεφτόμουν: "Μα, ο Χένρι δεν μιλάει έτσι!" (ο Χένρι Τσινάσκι είναι το λογοτεχνικό alter ego του συγγραφέα).

Η μετάφραση μπορεί να είναι άριστη, εξαιρετική, δε διαφωνώ. Έτσι κι αλλιώς δε σκαμπάζω από μεταφράσεις κι ούτε ξέρω καλά αγγλικά. Γι'αυτό ξεκίνησα εξάλλου αυτό το νήμα, για να μου πει, όποιος ξέρει, ποια μετάφραση είναι πιο κοντά στο πρωτότυπο, ποια ταιριάζει περισσότερο στο ύφος του συγγραφέα.

Θα σας παραθέσω λοιπόν κάποια αποσπάσματα κι όποιος έχει κέφι ν'ασχοληθεί μου λέει τι καταλαβαίνει. Οι λέξεις που είναι υπογραμμισμένες είναι αυτές που με ξένισαν.

Τοστ Ζαμπόν

Πρωτότυπο / Γιώργος - Ίκαρος Μπαμπασάκης / Γιώργος Μπλάνας


The first graders gathered at their own baseball diamond. / Τα πρωτάκια συνάζονταν στο δικό τους γήπεδο του μπέιζμπολ. / Τα παιδιά της πρώτης μαζεύονταν στο δικό τους γήπεδο του μπέιζμπολ.

Then she was wailing. / Στη συνέχεια, άρχισε να ολοφύρεται. / Ύστερα ξέσπασε σε αναφιλητά.

There were no longer any horsedrawn wagons. / Δεν είχαμε πια ιππήλατα κάρα. / Δεν υπήρχαν πια κάρα με άλογα.

A band played. / Μια φιλαρμονική παιάνισε. / Η μπάντα άρχισε να παίζει.

Seagulls circled overhead. / Γλάροι διέγραψαν κύκλους πάνωθέ μας. / Πάνω από τα κεφάλια μας έκαναν κύκλους οι γλάροι.

He was tumbling on the mat. / Έκανε κυβιστήσεις στο στρώμα. / Έκανε τούμπες στο στρώμα.

... if finally useless. / ... καίτοι άχρηστες. / ... αν και άχρηστες τελικά.


Γυναίκες

Πρωτότυπο / Γιώργος - Ίκαρος Μπαμπασάκης / Χρύσα Τσαλικίδου


"You're looking great," said Pete. / "Μεγαλείο είσαι", μου είπε ο Πιτ. / "Μια χαρά είσαι", είπε ο Πίτερ.

But I needed a vacation. I needed a rest. / Αλλά χρειαζόμουν διακοπές πια, αγρανάπαυση. / Ήθελα να ξεκουραστώ.

I disliked them all immediately./ Τους αντιπάθησα συλλήβδην και πάραυτα. / Τους αντιπάθησα με την πρώτη ματιά.

... feeling his luck and wondering why. / ... που έψαυε την τύχη του κι αναρωτιόταν το γιατί. / ... που νιώθει πως είναι τυχερός κι αναρωτιέται γιατί άραγε.

Goodness could be found sometimes in the middle of hell. / Συναπαντιόσουν καμιά φορά με την καλοσύνη στη μέση της κόλασης. / Καμιά φορά βρίσκεις την καλοσύνη και μέσα στην κόλαση.

By the time we finished the wine... / Όταν αποσώσαμε το κρασί... / Με το που τελειώσαμε το κρασί...

But Gary did like to talk shop. / Μολοταύτα στον Γκάρι άρεσε τρελά να μιλάει. / Μόνο που ο Γκάρι γούσταρε να μιλάει.


Όπως βλέπετε, η γλώσσα στη μετάφραση του Μπλάνα αλλά και της Τσαλικίδου είναι πιο απλή και το θέμα είναι πως αυτή ακριβώς η απλότητα στη γραφή είναι ένα απ'τα πράγματα που μου αρέσουν πολύ στον Μπουκόφσκι.

Όπως έλεγα πρόσφατα και σε μια φίλη, ο Μπουκόφσκι που ξέρω και διαβάζω χρόνια τώρα δεν θα έλεγε ποτέ "έψαυε" ή "ολοφύρεται".
 
Last edited:

Φαροφύλακας

Απαρέμφατος Δροσουλίτης του πιο Μόρμυρου Φθόγγου
Προσωπικό λέσχης
Κρίνοντας από τα λίγα που μας βάζεις εδώ, ο Μπαμπασάκης μοιάζει να χάνει μια πολύ σημαντική όψη της λογοτεχνίας του Μπουκόφσκη: την απλή, καθημερινή γλώσσα.

Ποιος από μας θα πει "η φιλαρμονική παιάνισε;". Το "a band played" είναι απλά "η μπάντα άρχισε να παίζει".

Και γιατί να μπει κανείς σε λυρισμούς και το "I needed a rest" να το κάνει "χρειαζόμουν αγρανάπαυση" αντί για "χρειαζόμουν ξεκούραση";

Και ποιος από εμας λέει "συλλήβδην και πάραυτα" το οποίο, σε οποιαδήποτε γλωσσική περίσταση στέκει επιτηδευμένο;

Πολύ σωστά τα παρατήρησες τα πράγματα.
 
Θα συμφωνήσω και εγώ απόλυτα. Εμένα μου κάνει πως προσπάθησε υπερβολικά να εντυπωσιάσει τον αναγνώστη, χάνοντας την ουσία της απλότητας.
 
Δεν έγραψα περισσότερα για να μην κουράσω. Εν πάση περιπτώσει, άλλες λέξεις που με ξένισαν είναι οι εξής: σιμώνω αντί πλησιάζω, απίθωσε αντί παράτησε, διακαώς αντί πολύ, αναχαιτίζω αντί απομακρύνω, κίβδηλο αντί φτιαχτό, περίφημα αντί ωραία κ.α.

Ερώτηση: Υπάρχουν αντίστοιχες αγγλικές λέξεις γι'αυτές που έχω υπογραμμίσει;
 
Χρήστο, μισό να ψαύσω λίγο τις σημειώσεις μου αλλιώς θα ολοφύρομαι όλη μέρα με όσα έχεις συνάξει και παραθέτεις.

Ω Θεέ, τι είν' όλα τούτα;!

Καλά, άστο. Πάμε να παιανίσουμε κανένα τραγουδάκι στο Ράδιο Φάρος και αγραναπαυόμαστε μετά.


Edit: Υπάρχουν λέξεις αντίστοιχες στα αγγλικά, αλλά δεν έχει σημασία. Σημασία έχει ότι εδώ μεταφράζεται Μπουκόφσκι.

ενδεικτικά: αγρανάπαυση (set aside ως ουσιαστικό αλλά και θέτω ή υποβάλλω σε αγρανάπαυση, set aside, ως ρήμα. Αν πάλι θες γη ή γαία σε αγρανάπαυση, fallow land ή set aside land)
 
Last edited:
Συμφωνώ με τον Φαροφύλακα.
Ο Μπουκόφσκι μ'αρέσει γιατί είναι απλός και λίγο ''χύμα'', αν το 1ο βιβλίο του που θα διάβαζα ήταν σε μετάφραση του κύριου Μπαμπασάκη δεν θα πήγαινα γρήγορα για 2ο.
 
Βέβαια, να πω ότι εδώ έχω απομονώσει κάποιες λέξεις και φράσεις. Νομίζω πως πρέπει κανείς να διαβάσει ολόκληρα τα βιβλία για να καταλάβει επακριβώς τι παίζει.

Απ'την άλλη όμως, κι ενώ σκόπευα να τα διαβάσω (γι'αυτό τ'αγόρασα εξάλλου), δεν θα το κάνω. Κι ένα "ολοφύρεται" ανά δέκα κανονικές για μένα σελίδες , να βλέπω, ξενερώνω. Ίσως αν δεν είχα διαβάσει πρώτα τον Μπουκόφσκι από τους άλλους μεταφραστές να ήταν αλλιώς.
 
Last edited:
Φαίνεται πως ο Μπαμπασάκης θέλει γενικά να τραβάει την προσοχή, ίσως έχει το άγχος μη γίνει μονότονος. Παρατήρησα πως χρησιμοποιεί και λόγιες (π.χ. ολοφύρομαι, καίτοι, ιππήλατο) και λαικές λέξεις ( σιμώνω, απιθώνω, αποσώνω ) με μόνο κριτήριο την περιορισμένη χρήση τους για να εντυπωσιάζει τον αναγνώστη. Επίσης το "συνάζονταν" δεν υφίσταται.

Σε συγγραφείς με ιδιαίτερη γλώσσα η μόνη λύση είναι το πρωτότυπο. Ότι γράφεται αγγλικά μπορούμε να το προσεγγίσουμε και μόνοι μας. Ευκαιρία να βελτιωθούμε.....
 

Ίζι

Κυρά των Σκιών
Κατά τη γνώμη μου ο Μπαμπασάκης του έχει προσδώσει ένα αυθεντικό και πειστικό λαϊκό ύφος (π.χ. το "σιμώνω" μου μοιάζει πολύ πιο λαϊκό και μάγκικο απ' το "πλησιάζω" και μ' αρέσει περισσότερο) και ωραίο χιούμορ. Έχω διαπιστώσει ότι τα διάφορα αστεία αλλά και τις γλωσσικές καφρίλες -ειδικά των Αμερικανών - δεν είναι εύκολο να τα περάσει ο μεταφραστής στο κείμενό του, με αποτέλεσμα να μοιάζει βεβιασμένο και κάπως γελοίο στο τέλος. Ούτε μια στιγμή δεν το ένιωσα αυτό στο κείμενο του Μπαμπασάκη. Είμαι γενικά οπαδός της ελεύθερης μετάφρασης, που όμως υπηρετεί το ύφος του συγγραφέα. Η αλήθεια είναι ότι ο Μπαμπασάκης σ' αυτά τα βιβλία κάνει κάτι παραπάνω από μετάφραση - μάλλον μια απόδοση του αρχικού κειμένου που είναι χαρακτηριστική δική του και της ιδέας που έχει για τον (προφανώς αγαπημένο του) Μπουκόφσκι. Γι' αυτό και θεωρώ έντιμη την προσπάθειά του. Άσε που ξεκίνησα απ' αυτά τα βιβλία, και αγάπησα τον Μπ. απ' αυτά... Για το "ολοφυρόταν" και κάποια άλλα θα συμφωνήσω.

Παρεμπιπτόντως, η φράση "Συναπαντιόσουν καμιά φορά με την καλοσύνη στη μέση της κόλασης" εϊναι απ’ τις αγαπημένες μου, μεταφρασμένη ακριβώς έτσι. Θα ήθελα να διαβάσω κι άλλο Μπουκόφσκι σε μετάφραση Μπαμπασάκη, μάλιστα είχα στείλει σχετική ερώτηση στο Μεταίχμιο, και μου απάντησαν ότι ετοιμάζεται άλλο ένα βιβλίο. :)
 
Last edited:
@Χρήστο, καλησπέρα.
Υπέροχο θέμα για συζήτηση και αρχειοθέτηση, που ίσως γίνεται και για πρώτη φορά.
Προσωπικά συμφωνώ με τον Χρήστο, και πιστεύω πως το γράψιμο τού Μπουκόφσκι δεν είναι απλό και δήθεν, δεν είναι επιτηδευμένη γλώσσα αμερικάνικης αλητείας περασμένων δεκαετιών, ούτε χωρούν γλαφυρές μεταφράσεις ή τουλάχιστον είναι δύσκολο μία γλώσσα δρόμου να αποδωθεί σε άλλη γλώσσα; ίσως· από την άλλη, η Ίζι ανοίγει ένα τεράστιο θέμα, όπου μπορούν να βοηθήσουν σημαντικά τη συζήτηση, μέλη όπως ο Μπου.
 

Ίζι

Κυρά των Σκιών
Κυκλοφόρησε το Pulp σε μετάφραση Μπαμπασάκη. Έχω προμηθευτεί την προηγούμενη έκδοση, όμως νομίζω ότι θα προτιμήσω να το διαβάσω στην καινούρια!
 

Ίζι

Κυρά των Σκιών
Διάβασε κάποιο απ' τα δύο ολόκληρο και μετά μου λες.
Ναι δικά μου, γιατί; :)
 

Ίζι

Κυρά των Σκιών
Σοβαρά, διάβασέ τα, δώσε μια ευκαιρία, ο άνθρωπος λατρεύει τον Μπ. Ξέχνα για λίγο το πώς έχεις τον Χένρι στο μυαλό σου. Βασικά έχω σκοπό να διαβάσω κάποιο απ' τα δύο στο πρωτότυπο και να επιστρέψω με εντυπώσεις.
 
Top