Χαϊκού (Haiku)

Έχω την τάση να τα τονίζω χάικου, αλλά μάλλον το σωστό είναι χαϊκού.

Λοιπόν, τα χαϊκού είναι είδος ποίησης που πρωτοεμφανίστηκε στην Ιαπωνία το δέκατο έκτο αιώνα και υιοθετήθηκε στην Ευρώπη στις αρχές του εικοστού. Ένα αυθεντικό χαϊκού αποτελείται αυστηρά από 17 συλλαβές και 3 στίχους που δεν ομοιοκαταληκτούν, με τον πρώτο στίχο να έχει 5 συλλαβές, τον δεύτερο 7 και τον τρίτο πάλι 5.

Ένα διάσημο ιαπωνικό χαϊκού του Ματσούο Μπασό :

παλιά λίμνη
ένας βάτραχος μέσα πηδά
ήχος νερού


Σήμερα πάντως παρατηρούνται μικρές αποκλίσεις στη δομή των χαϊκού.

Ο Σεφέρης πειραματίστηκε αρκετά μ’ αυτά. Να δυο πανέμορφα δικά του :

Γυμνή γυναίκα
Το ρόδι που έσπασε ήταν
Γεμάτο αστέρια

Πού να μαζεύεις
Τα χίλια κομματάκια
Του κάθε ανθρώπου

Επίσης το χαϊκού στα ιαπωνικά σημαίνει αστείος στίχος! Ως προς το περιεχόμενο και το θέμα του προσπαθεί να εκφράσει την ουσία μιας στιγμής μέσα απο μία απλή εικόνα, γιαυτό και χρησιμοποιείται ενεστώτας.
να και ενα αγαπημένο μου χαϊκού του Σεφέρη:

βουλιάζει ο κόσμος
κρατήσου, θα σ'αφήσει
μόνο στον ήλιο.

Πραγματικά ενθουσιάστηκα με αυτό το είδος ,διότι ποτέ ως τώρα δεν το είχα ξανασυναντήσει , ούτε γνώριζα πως ο Σεφέρης είχε ασχοληθεί με αυτό.
Μου αρέσει πολύ το νόημα της αποτύπωσης της στιγμής στο χρόνο.Μέσα από κάτι τόσο απλό ,κάτι τόσο πολύτιμο!
Ξέρετε μήπως άλλους Έλληνες ή ξένους που να ασχολήθηκαν με χαϊκού?

Διαβάζοντας για το έργο του Benedetti ,βρήκα πως έχει γράψει και αυτός χαϊκού
Κάποια που μ'άρεσαν(από το βιβλίο Nuevo rincón de haikús)
237
húmeda o seca
la arena colecciona
nuestras pisadas

υγρή ή στεγνή
η άμμος συλλέγει τις
πατημασιές μας

292
mientras hay sol
llevamos nuestra sombra
a todas partes

ενόσω υπάρχει
ήλιος κουβαλούμε τη
σκιά μας παντού

υπάρχουν και άλλα εδώ

Ας με "συγχωρήσουν" οι Ιάπωνες για τα παρακάτω χαικού :


Κόκκινη φωτιά
άγρια καταιγίδα
φώτισε τη γη



Σβήνουν ντροπαλά
μην τα κοιτάς τα άστρα
σταλάζουν μέλι

Αφού δεν τους πείραξε τους Ιάπωνες , ας συνεχίσω με μερικά ακόμα χαικού:

Όνειρο ήταν
μια αγκαλιά σύννεφα!
Δροσοσταλίδα...

Κύματα υγρά
πόση θλίψη αντέχουν?
Ασταμάτητα...

Το κενό κοιτάς.
Οι αλήθειες σαν καρφιά
πόσο πονάνε.

Ματώνεις θλίψη?
Φύγε, λιποτάχτησε
σαν πουλί πέτα.

Άγγελοι μιλούν
για μια αγάπη φωτιά
σιγοτραγουδούν.

Δεν νομίζω πως θα βρουν εύκολα κάτι να ψέξουν οι Ιάπωνες, Πεταλούδα..

Γιαπωνεζικη κουλτουρα και χαικου, ποσο στεναχωριεμαι για τους φίλους Ιαπωνες, περνανε δυσκολες ωρες όμως η αυτοκυριαρχια, αυτοκυριαρχια..και η ψυχραιμια, ψυχραιμία! εχει μεγαλωσυνη αυτός ο λαός τι να πούμε!

Τα χαικου εχουν βαθυτερα νοηματα, π/χ. με λέξεις -κλειδια που λέγονται ''κιγκο'' προσδιοριζεται μια συγκεκριμενη εποχη του χρόνου, οι παπιες ειναι για το φθινόπωρο, ενω τα αηδονια για την ανοιξη! απλός λαος οι Γιαπνέζοι, απλά σκεφτονται, βρηκαν το χακου για να αποδοθει η στιγμη που θα μεινει στην αιωνιοτητα! αργοι οι ρυθμοι του χαικου και μεγάλη η σχεση του με την φύση! αυστηρες οι φορμες και τα συμβολα που χρησιμοποιουνται, για να δοθει ο μυστικισμος της φυσης και της στιγμης αλλα και της γης και του κρυφου συναισθηματος.Δεν εξωτερικευονται ευκολα οι Ιαπωνες ακομα και το σ' αγαπω μεσα απο συμβολα το λενε και αυτό, ΜΗΝ ΚΟΙΤΑΤΕ ΕΜΕΙΣ..τα δικα σου πεταλουδα ειναι υπέροχα! και ο Σεφερης εχει γραψει τα δικά του χαικου!ενα χαικου διαβαζεται με μια αναπνοη!

ενα ωραιο: οσο και να κλαις
μονο κατι αδενες δικαιωνονταιjorge Carrera Andrare

Χαικου η λυτοτητα στο μεγαλειο της με την ουσια περασμενη ολη σε λιγες λεξεις.Αρκετα δυσκολο να γραφεις κατ αυτη την κουλτουρα.
Καλη υπομονη στα αδερφια μας στην Ιαπωνια με αυτο το κακο που τους βρηκε.


άνοιξη:ένα
βουνό χωρίς όνομα
μες την ομίχλη.

διστάζει καθώς
βγαίνει απ' το μπουμπούκι
το μελισσάκι.

αχ. τρελακρίδα,
πρόσεχε μη σπάσεις τις
δροσοσταλίδες!

τόσο γέρος πια
δείχνω, να με τρυγάνε
και τα κουνούπια;

σκιά του πεύκου
σκιά της ταφόπετρας
κρύο φεγγάρι.

τύχη ο ζητιάνος!
γη κι ουρανός τον ντύνουν
για καλοκαίρι.

νύχτα° κι ενώ σε
περιμένω αρχίζει
πάλι η βροχή.

οι άλλοι φεύγουν,
τα πυροτεχνήματα
τέλος° σκοτάδι.

λίμνη - καθρέφτης°
ξάφνου μια καταιγίδα
την αυλακώνει.

βάλτος° κανένα
μονοπάτι, καδί ή
πουλί.. Νοέμβρης.

από το βιβλίο: '132 ΓΙΑΠΩΝΕΖΙΚΑ ΧΑΙΚΟΥ'.
εισαγωγη-μεταφραση: 'Ρ. Θεοφανοπούλου'.
Εκδόσεις: 'ΠΡΟΣΠΕΡΟΣ'

Ανακαλυψα σε καποια αναρτηση ενα ποιημα αφιερωμενο σε ολους.

επικαιροτητα

πυρηνολατρες,
ο Πλουτωνας βρυχαται,
χαροκαμενοι

~~~~~~~~~~~~~~~~~

σειστηκε ο Νειλος,
Μουμπαρακ,στα τσακιδια,
γελασ`η Σφιγγα

~~~~~~~~~~~~~~~

για να σάς σωσω,
πού `ν το,να,πού `ν το,νάτο,
σάς βομβαρδιζω

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

πεθανες μόνος,
συμφορηση στον ταφο,
ερμε Ρασουλη

''ημουν μικρός, δεν ηξερα τότε για τον θανατο,
ημουν αθάνατος''

Μπορχες

εδω δεν υπαρχει καθόλου ομοικαταληξια αλλα υπαρχει η ιαπωνική φορμα!

Μ' αρέσουν πολύ τα Χάικού, μου βγάζουν την ένωση με την στιγμή και την αποστασιοποίηση από αυτήν, ταυτόχρονα. Μ' αρέσει πολύ όταν συνοδεύονται και από την αντίστοιχη ζωγραφιά haiga.
Να ένα κλασικό haiga και που δείχνει τον Ματσούο Μπάσο, αλλά δεν έχω ιδέα τι σημαίνουν αυτά τα περίεργα σύμβολα



Αγαπημένο μου του Σεφέρη είναι αυτό

Άρρωστη Ερινύς
Δεν έχει μάτια
τα φίδια που κρατούσε
της τρών' τα χέρια.

Ο/Η Αριαδνη έγραψε:

ενα ωραιο: οσο και να κλαις
μονο κατι αδενες δικαιωνονταιjorge Carrera Andrare

Click to expand...

Αριάδνη, αυτό είναι της Δανάης Στρατηγοπούλου κ είναι όντως ωραίο.

ΙΒ'
Άγονος γραμμή του Σεφέρη

Το δοιάκι τι έχει;
Η βάρκα γράφει κύκλους
κι ούτε ένας γλάρος!

Μελοποιημένο από τους Sigmatropic.

Τελικα βρε παιδια στο ΧΑΙΚΟΥ τηρειται αυστηρα το σχημα 5-7-5 στις συλλαβες????

Ο/Η Αριαδνη έγραψε:

οσο και να κλαις
μονο κατι αδενες δικαιωνονταιjorge Carrera Andrare

Click to expand...

Πολύ ωραίο!

Πριν πολλά πολλά χρόνια είχα διαβάσει αρκετά. Είναι ένα macro σύμπαν γλυκιάς μελαγχολίας από λιβελούλες, σταγόνες βροχής, άνθη κερασιάς και αθόρυβα βήματα. Γοητευτικό οπωσδήποτε. Ένα μου έχει μείνει μόνο, αλλά δεν συμφωνεί με τους κανόνες, άρα ίσως ήταν σενριού (η μία συλλογή λεγόταν "χαϊκού και σενριού", ένας λιγότερο δημοφιλής τύπος).
Σ'αυτό το δρόμο κανείς δεν περπατά
Είναι κιόλας Φθινόπωρο

Το χαϊκού (ιαπ.: 俳句, "αστείος στίχος") είναι μια ιαπωνική ποιητική φόρμα, που πρωτοεμφανίστηκε το 16ο αιώνα.Πρόκειται για 17σύλλαβα τρίστιχα
με κατανομή συλλαβών 5-7-5. Αρχικά θέμα είχαν εικόνες από τη φύση με σκοπό τη «σύλληψη ττης στιγμής». Ωστόσο, με την …πάροδο του χρόνου, τα χαικού διαδόθηκαν σε πολλές χώρες κι η θεματολογία τους επεκτάθηκε.

Ωστοσο οι κριτικοι συμφωνουν οτι υπαρχουν κανονες που δεν πρεπει να καταλυονται ,για να κατακυρωθει ενα 3στιχο ως χαικου.Να οι βασικοτεροι:

Α. Οι 3 στιχοι δεν ομοιοκαταληκτουν.(Ειδικα ο τριτος με κανεναν απο τους αλλους δυο.)

Β. Η κατανομη των συλλαβων ειναι αυστηρα κ απαρεγκλιτα
5 συλλαβες στον πρωτο στιχο
7 συλλαβες στο δευτερο
5 στον τριτο.
Συνολο συλλαβων οπωσδηποτε 17!!!

Γ. Καθε στιχακι συνηθως εχει καποια "νοηματικη αυτονομια".Δηλαδη το ΧΑΙΚΟΥ δεν ειναι απλως " μια τυχαια 17συλλαβη προταση μοιρασμενη απλα σε 3 σειρες".Ακομη κι αν ειναι μερος μιας μεγαλης προτασης, ο καθε στιχος φερει ενα δικο του φορτιο,μια δυναμικη.

Δ. Ο τριτος στιχος πρεπει να ανατρεπει η να συμπληρωνει δυναμικα την αρχικη εντυπωση που δινουν οι πρωτοι δυο.

Ο πιο επιφανής Έλληνας που έγραψε χαικού είναι ο Γιώργος Σεφέρης,αν και ηταν λιγακι πιο ελαστικος ως προς τον κανονισμο των συλλαβων.Ας τον ...συγχωρεσουμε ομως για το παναξιο Νομπελ που χαρισε στην πατριδα μας,εεε????

ΤΙ λετε?Γραφουμε ΧΑΙΚΟΥ???

Φαντίνα, αναρωτιέμαι... Διάβασες την πρώτη ανάρτηση του νήματος;

Αφου συγχαρω τη θεματοθετρια για την εξαιρετικη επιλογη του νηματος &για τον τροπο που εμπλουτιζει αυτο το φορουμ,θα τολμησω να πω οτι η γενικη εικονα ,που εδωσε ,δεν αρκει να κατανοησει κανεις την ιδιαιτεροτητα του χαικου.Αυτο συμβαινει γιατι η δυσκολια του ,αλλα κ η επιτυχια του επαφιονται στις λεπτομερειες που παρεθεσα σχετικα με την κατανομη συλλαβων κ νοηματων και που απουσιαζαν απο την αρχικη ελλιπη αναρτηση...

Σε μια πρόσφατη "ανασκαφή" μου βγήκαν στο φως κάποια χαϊκού, τα οποία χρονικά τα είχα γράψει περίπου, λίγο αργότερα από αυτά που βρίσκονται στις πρώτες αναρτήσεις.
Πέρα από το τυπικό των συλλαβών, μπορεί και να μην πιάνω πολύ την ουσία τους, πάντως όλα αυτά τα είχα γράψει τότε ορμώμενη από μια γνήσια αγάπη για αυτού του είδους την ποίηση και συμπληρώνω και τα τελευταία εκείνης της εποχής για να ταξιδεύουν παρέα στο χρόνο:

Σε βαθιά πληγή
χίλια χρώματα λάμπουν
μέσα στο αίμα

Αστερόσκονη
βάφει τα μάγουλά σου
σαν μικρού παιδιού

Κοιτώ τον ήλιο
φως και αλήθεια εσύ
κλείνω τα μάτια